حسین مسجدی
پیام نور
[ 1 ] - معرّفی متنی و محتوایی منشآت آل برهان
رسالۀ نفایس الکلام و عرایس الاقلام از آثار منثور قرن هفتم است که به دست رضی الدّین خشّاب- احمد بن محمود سمرقندی- در سال 643 ق تألیف و تدوین شد. به شهادت دیباچۀ این رسالۀ منشآت گونه، رضی الدّین که در همان سال صدرنشین مسند انشا بود؛ به فرمان افتخار جهان -از سران آل برهان- برای جلوگیری از تضییع و انهدامِ آثار باقیماندۀ این سلسله، نفایس را تدوین کرد. این رساله مجموعهای از مفاوضات و امثلۀ مربوط به آل ...
[ 2 ] - رئالیسم جادویی در آثار غلامحسین ساعدی
در برخی از آثار ساعدی اعم از نمایشنامه و داستان، بیش از همه ویژگی‌های رئالیسم جادویی، آفرینش موجودات وهمی و استحاله شخصیّت‌ها مدّنظر قرار گرفته است. برخی از وجوه این سبک، در آثار برجسته او مانند عزاداران بَیل، مولوس کورپوس، آشفته حالان بیدار بخت و ترس و لرز منعکس است. از جمله این وجوه، عناصر نامتجانس؛ بویژه موجودات عجیب و ترکیبی میان انسان و حیوان در آثار اوست. در این مقاله، برای نخستین بار در نقد...
[ 3 ] - بررسی تأثیرپذیری خاقانی از شاهنامة فردوسی در مضامین مدح و مفاخره
شاهنامة فردوسی متنی است تأثیرگذار بر تمام ادبیات فارسی پس از خودکه حتی خاقانی شروانی ، با همة خلّاقیت هایی که در دیوانش هویداست و با تمام تلاشی که در گریز از آشکار شدن این تأثیرپذیری دارد، نتوانسته است بدون هیچ تأثیری از فردوسی بماند. به طوری که برای بررسی تمام جنبه های تأثیرپذیری خاقانی از فردوسی رساله ای مفصّل و جداگانه نیاز است. در این مقاله تأثیر مضمونی شاهنامة فردوسی بر خاقانی ، تنها پ...
[ 4 ] - رنگ و جلوه‌های روان‌شناختی و فراروان‌شناختی آن در هفت پیکر نظامی
شعر نظامی، زنده و رنگارنگ است؛ ترکیبی از رنگ‌های لطیف و زیبا. نظامی، از توصیف نقش و نگارهای زیبا و تصاویر پر زرق و برق لذّت می‌برد و مانند نقّاشی چیره‌دست که با روح رنگ آشناست، با دقّت و صحّت، طرح خام ذهن را با قلم‌موی بیان رنگ‌آمیزی می‌کند و از این ترکیبِ هنرمندانه، نقشی روح‌نواز و ماندگار رقم می‌زند. رنگ‌ها، در شرایط متفاوت با القای حالات روانی خاص مانند آرامش یا اضطراب، تأثیر ویژه‌ای بر روی رفتار...
[ 5 ] - مینای شیرازی و نسخ دیوان او
کم‌توجهی به ادبیات دورة‌های قاجاریّه و زندیّه سبب شده تا بسیاری از آثار برجای مانده از این دوره به‌طور کامل بررسی و شناخته نشوند. از جمله این آثار دیوان مینای شیرازی است که کاتب این نسخه و نیز فهرست‌نویسان نسخ خطی (دنا) و (فنخا) آن را متعلّق به مینای اصفهانی دانستهاند ولی با توجّه به شواهد و قراین موجود در متن دیوان، این اثر متعلّق به سلطان علی خان مینای شیرازی شاعر قرن سیزدهم و دورة بازگشت است. در...
[ 6 ] - بررسی تأثیرپذیری خاقانی از شاهنامة فردوسی در مضامین مدح و مفاخره
شاهنامة فردوسی متنی است تأثیرگذار بر تمام ادبیات فارسی پس از خودکه حتی خاقانی شروانی ، با همة خلّاقیت هایی که در دیوانش هویداست و با تمام تلاشی که در گریز از آشکار شدن این تأثیرپذیری دارد، نتوانسته است بدون هیچ تأثیری از فردوسی بماند. به طوری که برای بررسی تمام جنبه های تأثیرپذیری خاقانی از فردوسی رساله ای مفصّل و جداگانه نیاز است. در این مقاله تأثیر مضمونی شاهنامة فردوسی بر خاقانی ، تنها پ...
[ 7 ] - رنگ و جلوه‌های روان‌شناختی و فراروان‌شناختی آن در هفت پیکر نظامی
شعر نظامی، زنده و رنگارنگ است؛ ترکیبی از رنگ‌های لطیف و زیبا. نظامی، از توصیف نقش و نگارهای زیبا و تصاویر پر زرق و برق لذّت می‌برد و مانند نقّاشی چیره‌دست که با روح رنگ آشناست، با دقّت و صحّت، طرح خام ذهن را با قلم‌موی بیان رنگ‌آمیزی می‌کند و از این ترکیبِ هنرمندانه، نقشی روح‌نواز و ماندگار رقم می‌زند. رنگ‌ها، در شرایط متفاوت با القای حالات روانی خاص مانند آرامش یا اضطراب، تأثیر ویژه‌ای بر روی رفتار...
[ 8 ] - اخلاق زیستن از نگاه ناصرخسرو
زندگی دارای دو پهنۀ شادی و غم/آسودگی و رنج است. اما همواره روی ناخوش زندگی برجسته‌تر است. آدمی در رویارویی با چنین موقعیت‌هایی دو انتخاب دارد: یکی از زندگی دست کشیدن (انتحار) و دیگری زیستن. البته زیستن زندگی به هر روشی، ناسودمند است. زیستنِ زندگی با اتکا به نظامی که با معناداری زندگی در پیوند باشد، اخلاق زیستن نام خواهد یافت. این پژوهش به تبیین مقولۀ اخلاق زیستن بر اساس قصاید ناصرخسرو پرداخته اس...
[ 9 ] - تصرفات مولانا در داستان‌پردازی با رویکرد اطناب
تردیدی نیست که مولانا در سرایش مثنوی وامدار متون عرفانی و حکمی پیش از خود است. با وجود این، پاسخ بدین پرسش که چرا مثنوی معنوی یکی از شاهکارهای بی‌بدیل ادب پارسی است، پرسشی است که سالها ذهن پژوهشگران این حوزه را متوجه خود کرده‌است. نبوغ داستان‌پردازی مولانا نسبت به اخلاف خود یکی از دلایل برتری این اثر است. شاید هیچ شاعری مانند مولانا به این حد در دقایق داستانی تصرف نکرده‌است. ...
[ 10 ] - بررسی تصرفات مولانا در حکایت های غنایی مثنوی با سه رویکرد متفاوت.
تردیدی نیست که مولانا در سرایش مثنوی، وامدار متون عرفانی و حکمی پیش از خود است. با وجود این، پاسخ به این پرسش که چرا مثنوی معنوی یکی از شاهکارهای بی بدیل ادب پارسی است، پرسشی است که سالها ذهن پژوهشگران این حوزه را متوجه خود کرده است. نبوغ داستان‌پردازی مولانا نسبت به اخلاف خود، یکی از دلایل برتری این اثر است. شاید هیچ شاعری مانند مولانا به این حد در دقایق داستانی تصرّف نکرده است. او گاه ...
[ 11 ] - معتمدالدولۀ گرجی و فارس
چکیده منوچهرخان معتمدالدولۀ گرجی پس از فتح شیراز و ممسنی، حدود دو سال بین سال‌های 1250تا 1252ق/ 1834تا 1836م، بر این سامان و بر تمام ایالت فارس حکومت کرد. این دوران از دوره‌های مهم تاریخی فارس و ایران در دورۀ قاجار است. در تذکرۀ خطی «مدایح‌المعتمدیه» که به نام معتمدالدوله و در شرح زندگانی سیاسی او نوشته شده است، به‌عمد یا به‌سهو، شرح وقایع این دو سال به‌اجمال و در عمل به‌گونه...
نویسندگان همکار