موسی اکرمی
دانشیار الهیات و فلسفه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران.
[ 1 ] - ریچارد رورتی: از نو عمل‌گرایی ضد مابعدالطبیعی تا طرد فلسفه
ریچارد رورتی، فیلسوف مابعدالطبیعه ستیزِ نوعمل گرای آمریکا، طی سه دهه در آثار گوناگون خود فلسفۀ سنتی، از افلاطون تا کانت، را مورد انتقاد قرارداده است. به باور وی، تاریخ فلسفه بیانگر این است که هیچ گونه پاسخ نهایی به پرسش های سنتی در مورد « شناخت»، «حقیقت/ صدق»، و «بازنمود»، وجود ندارد؛ در نتیجه به جای حل کردن این پرسشها باید آنها را منحل کرد. وی شناخت را باور صادق موجه تعریف می‌کند، اما نظریۀ صدق...
[ 2 ] - اتحاد یا تمایز جوهری ذهن و بدن در مابعدالطبیعه دکارت
در مابعدالطبیعه دکارت در جهان مخلوقات تنها دو نوع جوهر وجود دارند که از اساس با یکدیگر متفاوتند؛ این دو عبارتند از: جوهر "اندیشنده " و جوهر "ممتد" یا نفس و ماده. نزد دکارت نه تنها باید نفس انسانی را از نفوس حیوانات جدا کرد، بلکه باید آنها را دارای دو حیطه متفاوت اندیشه و حرکات مادی دانست. نفس در فلسفه دکارت معادل ذهن است و جوهری اندیشنده به شمار می‌رود و همین جوهر غیر مادی، اصل انسان تلقی می‌شو...
[ 3 ] - فلسفه‌ی پزشکی اسلامی و عقلانیت انتقادی
عقلانیت انتقادی، نگرشی در شناخت شناسی و فلسفه‌ی علم است که بر طبق آن هر گزاره‌ی معرفتی به طور عام و هر نظریهی علمی به طور خاص را می‌توان به گونه‌ای عقلانی نقادی کرد و آنها را، در صورت برخورداری از محتوای تجربی، می‌توان، با قرار دادن در معرض آزمایش‌ها و مشاهدات گوناگون، مورد آزمون تجربی قرار داد تا صدق احتمالی آنها تأیید یا کذب آنها معلوم گردد. در عقلانیت انتقادی انسان‌ها پس از مواجهه با مسأ...
[ 4 ] - ذاتی‌گرایی علمی از کریپکی تا اِلیس
ذاتی‌گرایی(Essentialism) نظریه‌ای متافیزیکی است که ریشه در سنت پربار ارسطو دارد. در این نظریه برخی ویژگی‌ها، هویت یک شی‌ء را تعیین می‌کنند. قائلان به چنین دیدگاهی، هر شی‌ء را دارای ذات مختص به خود می‌دانند. نفی امکان شناخت ذات اشیاء، نقدی است که بر نظریهی ذاتی‌گرایی ارسطو وارد شده است. این انکار بهویژه در آموزه‌های پوزیتیویسم منطقی با رد مابعدالطبیعه به اوج خود رسید. علاوه بر متن دست‌آوردهای ...
[ 5 ] - Gilles Deleuze: Beyond Peirce’s Semiotics
This paper studies the role of the semiotic discussions of Charles Sanders Peirce, the American philosopher and mathematician, in the formation of Deleuze’s first leading book on cinema, Cinema 1: the Movement-Image,in whichthe author surpasses Peirce’s semiotics. We will show how Deleuze creates a new form of signs in his second leading book on cinema, Cinema 2: the Time-Image. Deleuze had tri...
[ 6 ] - منطقِ کلی به مثابة نظریة عمومیِ منطق
امروزه در رویارویی با کثرت منطقها، بحثهائی دربارة "چندگانه انگاری"، "یگانه انگاری"، "نسبی انگاری"، و "مطلق انگاری" در منطق از یک سو، و "ترکیب منطقها" و "ترجمة منطقها به یکدیگر" از سوی دیگر مطرح شده‌اند. در واکنشی جهانی به چندگانگی منطقها، پژوهشهای مهمی در چارچوب طرحی گسترده به نام «منطق کلی»، با دو روایت صورت گرفته است: 1) "منطق کلی چونان نظریة عمومیِ منطقها" یا "منطق کلی چونان نظریه‌ای عمومی در...
[ 7 ] - ابن‌صفار و پیشبرد نجوم اسلامی در اندلس: قبله‌یابی در کتاب العمل بالاسطرلاب و ساعت آفتابی «بلاطة»
ابن صفار (حدود 370- 426ﻫ) منجم و ریاضیدان مسلمان اندلسی (اسپانیایی) آثار چندی در علم نجوم تألیف کرده است. مشهورترین اثر او کتاب العمل بالاسطرلاب و ذکر آلاته واجزائه است که در این پژوهش معرفی، بررسی و برخی نوآوری‌های آن عرضه خواهد شد. هم‌چنین ساعتی آفتابی به نام «بلاطة» از این منجم برجای مانده که قدیم‌ترین ساعت آفتابی در اندلس است. توجه این نجومدان اندلسی به زیج خوارزمی(د 235ﻫ) که خود متأثر...
نویسندگان همکار