مصطفی صدیقی
استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه هرمزگان
[ 1 ] - «یکی کودکی دوختند از حریر» تحلیل شخصیت سام بر پایة نظریة آدلر و نمایش‌درمانی
هنردرمانی به‌منزلة روشی برای گشودن ناخودآگاه و بازسازی، بازآفرینی یا فرافکنی مسائل و مصائب درون بعد از دستاوردهای فروید، یونگ، آدلر و ... به صورتی مدون و مشخص درآمد. در شاهنامه سام به سبب داشتن فرزندی عیبناک دچار احساس حقارتی دیرسال می‌شود که تا زادن رستم به درازا می‌کشد. سام، بعد از دیدن عروسکی پارچه‌ای شبیه رستم نوزاد، دگرگون می‌شود. این کار به شکل مراسمی آیینی و باشکوه اجرا می‌شود که با تعار...
[ 2 ] - نظریه و نقد ادبیات کودک به روایت کتاب ماه کودک و نوجوان (1376 ـ 1380)
بررسی نظریهها و نقدهای منتشر شده در نشریات نظری و تخصصی ادبیات کودک، می‌تواند در روشن شدن مسیر حرکت ادبیات کودک و تبیین نقاط قوت و ضعف جریان نقد و نظریه‌پردازی آن نقش مهمی داشته باشد. در این پژوهش کوشش شده تا با بررسی مقاله‌های تألیفی و ترجمه و نقدهای شعر و داستان منتشر شده در ماهنامه‌ی کتاب ماه کودک و نوجوان(سال 1376 تا 1380) به نمایی کلی از وضعیت نظریه و نقد عملی ادبیات کودک، در آن سال‌ها...
[ 3 ] - تقابل کانتی- هگلی در نقد و نظریه‌های داستان و رمان در ایران (1312- 1348)
غالب نشریه های بین سال‌های نخستین دهه بیست تا سال‌های پایانی دهه چهل، به نوعی به حزب توده ایران و جریان چپ وابسته است. بنابراین نظرات نویسندگان این مقالات، از راه زیباشناسی مارکسیستی با زیباشناسی هگل در ارتباط است که مفهوم و فکر فلسفی را برتر از فرم هنری و غایت هنر را حرکت به سمت فلسفه و تولید فکر میداند. در ایران نیز منتقدانی چون فاطمه سیاح، طبری، و غیره، رمان را تنها در قالب رئالیسم متعهد پ...
[ 4 ] - Semiotics of Power and Knowledge in Nasir Khusrow's Travelogue
Nasir Khosrow embarks upon a seven year journey in order to come to terms with his spiritual crisis. The quest was the inevitable outcome of the tensions and conflicts between Nasir and the institutionalized forms of power and knowledge. The tensions lead to the formation of a series of binary oppositions—verbal and nonverbal—within the text of his travelogue. The researchers have analyzed the ...
[ 5 ] - جستاری در بنیان‌های فکریِ نظریه‌ی ادبی هوشنگ گلشیری
هوشنگ گلشیری یکی از نویسندگانی است که پابهپای نوشتن داستانهای مدرن و تکنیک محور، با نوشتن مقالاتی چند پیرامون رمان و شعر، کوشید تا مبانی نظری کارش را نیز به خوبی شرح کند. جانمایهی فکری و نظری مقالات گلشیری، به اومانیسم و فرمالیسم گره خوردهاست. در روزگاری که جریان چپ و نویسندگان طرفدار حزب توده، هنر متعهد را تنها در رئالیسم سوسیالیستی میجستند، گلشیری کوشید تا مفهوم تعهد را از تنگناهای حزب...
[ 6 ] - نیما یوشیج: توازی شعر و داستان و نمایش در تئوری و سرایش
هر اثر نمایشی هستی و بنیان خویش را بر عناصری بنا می‌نهد که شدت و ضعف هر یک از این عناصر ـ صرف نظر از تأثیر در مانایی و ماندگاری ـ اثر را در آمد و شدی هنری، میان داستان و نمایش شناور می‌سازند. این عناصر شامل شخصیت، زمان و مکان، گفت‌وگو، و... هستند. نیما یوشیج، در پی گذار از مؤلفه‌های سنت در شعر گذشته، عناصر نمایشی ـ داستانی را برای گسترش و وسعت‌بخشیدن به دامنۀ توصیفی شعر و جولان اندیشۀ شاعر، به ...
[ 7 ] - نقد و بررسی سه کتاب از نویسندگان غیر ایرانی با موضوع «تاریخ ادبیات ایران»
مطالعه تاریخ ادبیات فارسی و بررسی سیر تحولات و علل آن از آغاز مورد توجه پژوهشگران غیر ایرانی بوده است. از همین منظر آثار شبلی نعمانی، ادوارد براون و یان ریپکا به دلیل طرح سه دیدگاه متفاوت در بررسی تاریخ ادبیات فارسی و تحولات آن شایسته توجه است: دیدگاه شرقی شبلی نعمانی، دیدگاه غربی ادوارد براون و دیدگاه رئالیستی و مقیّد یان ریپکا. افزون بر آن توجه به موضوع‌هایی از قبیل مخاطب شناسی، نقد سنّت و واقع...
[ 8 ] - کودک، داستان کودک، و مواجهه با مفهوم مرگ تحلیل داستان «ساداکو و هزار درنای کاغذی» بر پایۀ نظریۀ کوبلرراس
مرگ، ترس از مرگ، و جاودانگی از مفاهیم و موضوعاتی است که کودکان از سنی خاص با آن مواجه می‌شوند. از روش‌های مهم برای آموزش مهارت مواجهه با این مفاهیم فلسفی بهره‌گیری از آثار داستانی است و انتخاب متن‌های داستانی برای این کار به شناخت، تفسیر، و تحلیل آثار نیاز دارد. در این نوشتار، داستانی واقع‌گرا از دختری دوازده‌ساله، که به علت سرطان در آستانۀ مرگ قرار دارد، انتخاب و بر پایۀ نظریۀ «الیزابت کوبلرر...
[ 11 ] - تصویرکودک در نمایشنامه‌های دهه چهل بهرام بیضایی
مفهوم کودکی و نمایشنامه‌نویسی در ایران، به مفهوم غربی آن، محصول شرایط نوین اجتماعی است که از عصر مشروطه آغاز شد. این روند، در دهة چهل به اوج بالندگی و شکوفایی و تغییر رسید. پیوستگی و دگرگونی انگارۀ کودکی و نمایشنامه را در آثار نمایشنامه‌نویسان جریان سازی همچون بهرام بیضایی می‌توان مشاهده کرد. در این نوشتار، تصویر و انگاره کودکی، در نمایشنامه‌های دهۀ چهل وی، که کودک در آن حضور دارد، به روش تحلیل...
نویسندگان همکار