زهرا حیاتی
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی،پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
[ 1 ] - بازخوانی تصویرهای ادبی در غزلیات شمس از دیدگاه زیبایی شناسی تصویر در سینما
مقایسه تصویرهای شعری ادبیات با شگردهای خلقِ معنا در سینما، یکی از حوزههای مورد مطالعه در تحقیقات بین رشتهای یا بین رسانهای سینما و ادبیات است. در این زمینه، کلمه تصویر با تعریف اصطلاحی آن مورد نظر قرار میگیرد که بهمعنای ایجاد حالتی ذهنی و نتیجه فاصله گرفتن دال از مدلول است. بهعبارتی هرگاه خلق دلالت‌‌های ضمنی در متن ادبی و سینمایی با عناصر غیر روایی، یعنی عناصر سبکی و بلاغی سنجیده شود، میتو...
[ 2 ] - بررسی دلالت‌‌های ضمنی گفت‌وگو در داستان رستم و اسفندیار از دیدگاه علم معانی
در بلاغت سنتی، دو سطح معنایی واژه‌‌ها و گزاره‌‌ها با اصطلاحاتی چون معنای ظاهری و باطنی، معنای حقیقی و مجازی، معنای اولیه و ثانویه، و دلالت صریح و دلالت ضمنی شناخته میشوند. علم معانی که در کنار بیان و بدیع، یکی از اصلی‌‌ترین شاخه‌‌های علوم بلاغی است، کارکرد مجـازی جملات و دلالت‌‌های ضـمنی آن را بازمی‌‌شناسد. مبـانیِ این علم نشان می‌‌دهد گاه افق معنایی متن از طریق دلالت‌‌های ضمنی جملات حاصل می...
[ 3 ] - تحلیل تقابل‌های بنیادینِ متن در گفتمان ادبی و سینمایی: مطالعة موردی داستان آشغالدونی و فیلم اقتباسی «دایرة مینا»
یکی از روش‌های فهم معنا و درک شگردهای زیبایی‌شناختی اثر، کشف تقابل‌هایی است که در متن پنهان است و راه یافتن به شیوه پنهان‌سازی آن‌ها فرایند عمل نقد را کامل می‌کند. تقابل‌ها در سطوح مختلف اثر قابل بررسی هستند و دو گونة آشکار و نهان را شامل میشوند. تقابل‌های آشکار در متن همنشین میشوند، اما تقابل‌های پنهان فقط یک‌سویه را آشکار می‌کنند و به این طریق نشان می‌دهند سوگیری خالق اثر به سمت و سوی غایب...
[ 4 ] - مطالعه تطبیقی رویدادهای داستان در روایت ادبی و سینمایی مقایسه داستان «آشغالدونی» و فیلم «دایره مینا»
در مطالعات بینرشتهای سینما و ادبیات، نقد یک فیلم اقتباسی و مقایسه آن با اثر ادبی مبدأ، نوعی نقد تطبیقی به‌شمار می‌آید. از آنجا که در پژوهشهای ادبی جدید، اتخاذ یک رویکرد و فرضیه مرتبط با آن اساس تحقیق است، در مقاله حاضر داستان «آشغالدونی»، نوشته غلامحسین ساعدی با فیلم اقتباسی از آن، «دایره مینا» با نگاه به ادبیات تطبیقی جدید بررسی شده است. هرچند این نظریهها هنوز منسجم و تثبیت‌شده نیستند،...
[ 5 ] - بررسی و تحلیل کلان نمادهای تقابل ساز در مثنوی و غزلیات شمس مورد مطالعه: کلان نمادهای «شیر» و «خورشید»
ساختارگرایان منطق ذهن و زبان انسان را بر پایۀ ساختاری دوقطبی تعریف می‌کنند که بین دو سوی آن رابطۀ تقابلی حاکم است. منتقد ساختارگرا با تکیه بر این ایدۀ محوری که میان کلیت متن و اجزای آن رابطهای تنگاتنگ برقرار است، تقابل‌های خرد متن را جست‌وجو می‌کند تا با درک آن‌ها به تقابل کلانتر دست یابد و بتواند دلالت ضمنی اثر را توضیح دهد. در پژوهش حاضر، تقابل‌های مثنوی و غزلیات شمس بررسی و تحلیل میشود. ...
[ 6 ] - نقد و تحلیل تقابل‌های جنسیتی در رمان خاله بازی
ساختارگرایان تقابل‌های دوگانه را از مفاهیم بنیادین این رویکرد دانستهاند و در مطالعات ادبی براین باورند که یکی از سازههای متن، تقابل‌های دوگانه است که معنای پنهان آن را شکل می‌‌دهد. این تقابل‌ها در متون مختلف به شکلهای متفاوتی بروز پیدا می‌کنند و میتوان با تحلیل نوع و شیوۀ به کارگیری آن‌ها، به معنای پنهان متن دست یافت. مبنای تعیین تقابل‌ها، سه سطح اصلی روایت است: الف-رویدادها و پیرنگ؛ ب-شخصیت...
[ 7 ] - بازخوانی باب اول بوستان سعدی با رویکرد مشروعیت‌بخشی در گفتمان حکومت
هدف این پژوهش، دست یافتن به ابعادی از معنا و درونمایه اشعار باب اول بوستان است که برای فهم آن باید رابطۀ متن را با بسترهای اجتماعی و فرهنگی که در آن تولید شده است، دریافت. روش این مطالعه، تحلیل انتقادی گفتمان است. در این رویکرد، یکی از نکات مورد تأکید این است که متن، یک کنش اجتماعی است که نابرابریهای اجتماعی را در زبان بازتاب می‌‌دهد. شیوههای مشروعیت‌بخشی به یک امر یا مشروعیتزدایی از آن مورد ...
نویسندگان همکار