هادی نظری منظم
أستاذ مساعد فی قسم اللّغة العربیة وآدابها، جامعة تربیت مدرّس، طهران
[ 1 ] - ظاهرة تراسل الحواسّ فی الأدبین العربی والفارسی المعاصرین (دراسة مقارنة)
تراسل الحواسّ نوع من أنواع تنمیة الصّورة الشّعریّة عن نقل مدرکات حاسّة من الحواسّ إلى حاسّة أخرى؛ یقوم به الشّاعر للتّوسّع فی الخیال وخلق صورة ممیّزة لإثارة الدّهشة فی المتلقّی. ولظاهرة تراسل الحواسّ فی الأدبین العربی والفارسی أهمّیّتها فی إثارة انتباه المتلقّی، وانتقال الأثر النّفسی بصورة دقیقة للسّامع وإشراکه فی تجربة الشّاعر النّفسیّة. وهذا البحث و باعتماد المنهج الوصفی - التّحلیلی، یقوم بدراسة هذه الظّاهرة وتحلیله...
[ 2 ] - شخصیت آفرینی در ادبیات داستانی کودک «بررسی مجموعه ی «قصص عن ثعلب» اثر زهیر ابراهیم رسام»
کودکان برای پذیرش یا رد بسیاری از باورها استعداد بسیاری دارند و دوره کودکی مرحله بسیار مهمی در زندگی ملت‌ها است. این امر کارکرد تربیتی و روانشناختی داستان کودک را - که بارزترین جلوه آن شخصیتپردازی است - دوچندان میکند. از اینرو شخصیت داستان کودک در عین خیال انگیزی، باید طبیعی و باورپذیر باشد و با شایستگی، موانع را از سر راه بردارد. باورپذیری و شایستگی قهرمان، شخصیت داستانی را در نزد کودکان،...
[ 3 ] - بررسی ساختاری رمان «حرام» یوسف ادریس
چکیده نظریه پردازان ساختار گرا هموار سعی در ایجاد قانون و قاعده ای کلی و جامع جهت تحلیل آثار ادبی بویژه رمان داشته اند که قابل تعمیم به همه داستان ها باشد. این نظریات که با ولادیمر پراپ آغاز شد همواره توسط دیگر نظریه پردازان نظیر گریماس، تودوروف، فیلپ هامون وغیره گسترش یافت. یوسف ادریس به دلیل اهمیتی که برای ساختار رمان قائل بود، اسلوبی زیبا داشت، و به طور کلی بارزترین ویژگی ها ساختاری او شامل،...
[ 4 ] - مطالعه روشمندی علمی در پژوهشهای نثر معاصر عربی «بررسی موردی چکیده های مقالات داستانی»
چکیده چکیده یکی از مهم‌ترین معیارهای ارزشیابی و داوری درباره‌ی مقالات علمی-پژوهشی است. از آن‌جا که چکیده‌ی یک مقاله، فشرده‌ی محتوای آن است و مقاله را با حداقل کلمات ممکن معرفی میکند، شناخت چکیده و اصول چکیده نویسی صحیح برای نویسندگانی که خود، اقدام به تهیه‌ی چکیده برای آثارشان می‌کنند، اهمیت فراوانی دارد. صاحب‌نظران، اصول و معیارهایی را جهت چکیده‌نویسی برشمرده‌اند که توجه به آنها می‌تواند به ن...
[ 5 ] - دیگری انگلیسی در آیینة منِ متفاوتِ شرقی «بررسی موردی: کتاب الجسد حقیبة سفر اثر غادة السمان»
غاده السمان رمان‌نویس، شاعر و جهانگرد سوری تاکنون پنج سفرنامه نوشته‌است. کتاب اول او «الجسد حقیبة سفر» نام دارد و در آن به بررسی دیگری اروپایی پرداخته و بیشترین سهم را به دیگری انگلیسی اختصاص داده‌است. روش ما در این مقاله توصیفی ـ تحلیلی است و به طور ویژه به بررسی دیگریِ انگلیسی و فرهنگ وی از منظر تصویرشناسی خواهیم پرداخت تا بدین‌وسیله به درک اوصاف و ویژگی‌های من و دیگری، توهما...
[ 6 ] - مؤلفه‌های جهان‌شمولی در رمان «رامه و التنین» اثر ادوار الخراط در پرتو نظریه حسام الخطیب (پژوهشی در باب ادبیات
برخی رمان‌های عربی به دلیل مضامین بلند، ویژگی‌های رفیع هنری و شگردهای نویسندگی، جهان‌شمول و نامزد دریافت جایزه نوبل شده‌اند؛ مثل رمان تأمل‌برانگیز و زیبای رامه و التنین اثر ادوار الخراط که شهرتی جهانی دارد و به زبان‌هایی چون انگلیسی نیز ترجمه شده‌است. روش این مقاله توصیفی ـ تحلیلی است و در آن بر اساس مؤلفه‌های جهانی شدن ادبیات از دیدگاه حسام الخطیب، به بررسی رمان رامه و التنین(رامه و اژدها) اثر...
[ 8 ] - التشاؤم فی شعر أبی‌العلاء المعری وعبدالرحمن شکری
None
[ 9 ] - جدلیة الأنا و الآخر فی أشعار عزالدین المناصرة المقاومة
إن من أبرز تجلیات الأنا فی مظهریتها الذاتیة هو تجلیها من خلال النظر إلی (الآخر) بوصفه مقابلا حیویا منتجا، و إن النظرة إلی (الآخر) حضاریا و ثقافیا تعتمد بالدرجة الأولی علی طبیعة الأنا الناظرة و مشکلاتها مع (الآخر) و نظرة مجتمعها إلیه، فإذن یتجلی (الآخر) فی مرآة الأنا، استنادا إلی طبیعة العلاقة التی یؤلفها جدل التفاعل أو الحوار أو الصدام بینهما، و هذه العلاقة تحرض الأنا علی الإظهار بالوجود و التع...
[ 10 ] - صورولوجیا شخصیه بهاء الدوله البویهی فی شعر الشریف الرضی
إنّ معرفة الآخر قد وفرّت الأرضیة لنشوء علم جدید یُطلق علیه اسم علم الصورة أو الصورولوجیا. هذا العلم یعتبر فرعاً من فروع الأدب المقارن ویدرس صورة الأجنبی فی النصوص الأدبیة. إنّ صورة الأجنبی تتکوّن عن طریق تعرّف الأدیب المسمّی بالأنا علی الأجنبی المسمّی بالآخر، وتجری دراستها وفقاً للمبادئ التی وضعها الصورولوجیون؛ أهمها هی: حالات قراءة الآخر والأسباب المؤثّرة فی تکوین الصورة، وبما أنّ دراسات الصورولوجیا تؤدّی ...
[ 11 ] - العرب والتنظیر للأدب المقارن دراسة نقدیة و تحلیلیة لمحاولة أحمد عبدالعزیز نموذجا
لیس ثمة مفهوم واحد محدّد للأدب المقارن، ذلک أن الأدب المقارن عالج منذ نشأته العلمیة حقولا مختلفة من الدراسة و مجموعة من القضایا و المشکلات لیست علی درجة کبیرة من التجانس أو التقارب. و نتیجة لهذا التطور الهائل فی مفاهیمه و هذا التوسع الشدید فی مجالاته البحثیة یمکن القول إن المقارنین الیوم لم یحتفظوا من المقارنة إلا بروح الانفتاح علی الآداب والثقافات المختلفة. و الحدیث عن مستقبل الأدب المقارن العر...
[ 12 ] - صورة الآخر الشرقی فی أدب الرحلات لغادة السمان «کتاب شهوة الأجنحة نموذجا»
یدرس علم الصورة فی معناه الخاص صورة الآخر وثقافته فی النص الأدبی، ویتناول تفاعله مع الأنا بالبحث. والحقیقة أن الوعی بالذات یمرّ بالآخر، والشعور بالهویة یبرز فی مواجهته، ویتمثل قدر کبیر من هذا التفاعل فی أدب الرحلات. أصدرت السمان لحد الآن خمسة أعمال فی أدب الرحلات توفر مادة دسمة للدراسات الصورولوجیة. وهذا البحث باعتماد المنهج الوصفی- التحلیلی ومن خلال الترکیز علی المنهج الاجتماعی والمقارن یحاول أ...
[ 14 ] - جمالیات توظیف المرأة والحب فی القصیدة الأدونیسیة بین النظرتین الصوفیة والسوریالیة (تحولات العاشق نموذجاً)
أقبل الشعراء العرب المعاصرون على توظیف الصوفیة فی شعرهم یمزجونها بالاتجاهات الأدبیة الحدیثة. وهذه النزعة التی یمکن اعتبارها نوعاً من الرجوع إلى الماضی أو التأصیل تتجلّى فی شعر أدونیس. ویحاول هذا البحث دراسة مبدأین مشترکین بین الصوفیة والسوریالیة ألا وهما الحبّ والمرأة فی قصیدة "تحولات العاشق" معتمداً على المنهج الوصفی-التحلیلی مبرزاً کیفیة تمازجهما فی الشعر وجمالیة هذا العمل. أما من أهم ننتائج البحث...
نویسندگان همکار