عبدالباسط عرب یوسف آبادی
عضو هیئة التدریس بجامعة زابل
[ 1 ] - البنیة الروائیة المشترکة بین روایتی «موسم الهجرة إلى الشمال» و«قربانی باد موافق»
تُعدّ الروایة سرداً نثریاً طویلاً یصف شخصیات تختلف انفعالاتها وصفاتها وتحکی أحداثاً على شکل قصة متسلسلة. تُعتبر روایتا «موسم الهجرة إلى الشمال» للطیب صالح (1929-2009) الروائی السودانی و «قربانى باد موافق» (ضحیة الریح المواتیة) لمحمد طلوعی (1979) الروائی الإیرانی أکثر تشابهاً فی البنیة الروائیة، بحیث یتناول الروائیان إلى بیان الأحداث والتطورات المرتبطة بمرحلة وصول الأنشطة السیاسیة للحزب المارکسی فی الشر...
[ 2 ] - تحلیل گفتمان انتقادی نامة محمد بن عبدالله و منصور عباسی بر اساس الگوی لاکلا و موف
هر متن به شرطی در بازتولید سلطه و اقتدار در جامعه نقش ایفا می‌کند که بتواند به گفتمان‌هایی دسترسی یابد که سلطة حاکمان سیاسی را در افکار عمومی مشروعیت می‌بخشد. نظریة تحلیل انتقادی گفتمان لاکلا و موف یکی از رویکردهای تحلیل گفتمان است که بهمنظور نشان‌دادن چگونگی شکل‌گیری گفتمان‌های قدرت، لایه‌های پنهان زبان را در متون شفاهی و کتبی می‌کاود و نقش قدرت را در بازتولید روابط سلطه نشان می‌دهد. نامة محم...
[ 3 ] - بررسی تطبیقی حس‌آمیزی در «سقط‌الزند» معری و دیوان شوریده شیرازی
آرایه‌های بلاغی موجب جذابیت اثر ادبی می‌شود و موسیقی دل‌نشینی به کلام می‌بخشد. حس‌آمیزی که از جمله این آرایه‌هاست، به تلفیق دو یا چند حس اطلاق می‌شود؛ به‌گونه‌ای که با ایجاد موسیقی معنوی به تأثیر سخن می‌افزاید. این تعبیر را نخست در قرن نوزدهم شارل بودلر (1867-1821 م) مطرح کرد.وی حس‌آمیزی را در 9 ترکیب جای داد و برای هریک اصول خاصی مطرح کرد. پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلیتلاش می‌کند ا...
[ 4 ] - بررسی اصول تصویرپردازی کلاسیسم در شعر ابراهیم ناجی
تصویرپردازی که تبلور اندیشه‌های بلند شاعر است، زمانی رخ می‌دهد که وی از زبان عادی عدول کند و دریافت‌های درونی‌اش را به صورت شاعرانه ارائه دهد. در بلاغت سنتی، تصاویر شاعرانه منطبق بر پنج اصلِ تناسب، تقلید، وضوح، حقیقت‌نمایی و تقابل صورت و معناست. این اصول زمینه‌ساز پردازش هنری در تصاویر شعری شعرای کلاسیک می‌گردد. در پژوهش حاضر تلاش بر آن است تا با روشی توصیفی–تحلیلی بلاغت تصویر در شعر ابراهیم ناج...
[ 5 ] - بررسی نقش‌های معنایی-منظوری گزاره‌های امری در سوره عنکبوت
مطالعه معنا و انتقال آن از طریق زبان که در اشکال متفاوت عاطفی، خبری، پرسشی و امری نمود پیدا می‌کند در شاخه‌های گوناگون کاربردشناختی بررسی می‌شود. از منظر کاربردشناسی یک جمله می‌تواند در بسترها و بافت‌های مختلف نقش‌های متفاوتی داشته باشد که آن نقش‌های مرسوم‌تر، معنای اولیه هستند و نقش‌های دیگر، معانی ثانویه. بر این اساس گزاره‌های امری نیز می‌توانند همچنین نقش‌های متفاوتی را ایفا کنند. از آن‌جا ...
[ 6 ] - التوظیف الدلالی للرموز فی مسرحیة «زُوّار اللیل» لعلی عُقلة عُرسان
قدأخذت الرمزیة الغربیة التی تـمیزت فی فرنسا فی أواخر القرن التاسع عشر تغزو الأدب العربی فی العصر الـحدیث، وکان لها أثر کبیر فی تطور أشکاله وخاصة النوع الـمسرحی. وقد برز فی العالم العربی مسرحیون أخذوا أصول الرمزیة فی إنتاجاتهم، ومن هؤلاء الکتاب علی عُقلة عُرسان الذی یعتبر فی سوریا بحقّ أستاذ الفن الـمسرحی: کتابة، وعرضا، ونقدا؛ ومن مسرحیاته الرمزیة: «الشیخ والطریق»، و«زُوّاراللیل»، و«تحولات عازف النای...
[ 7 ] - دراسة مقارنة للألوان فی شعر بشار بن برد وشوریدة شیرازی فی ضوء نظریة ماکس لوشر النفسی
استُخدمت الألوان فی الصوَر الشعریة لدی الشاعرینِ المکفوفین العرب والفارس، بشار بن برد وشوریدة شیرازی استخداما ملحوظاً. تهدف هذه الدراسة التی تنتهج المنهج الوصفی-التحلیلی، إلی الکشف عمّا فی وجدان الشاعرینِ من خلال التحلیل النفسی للألوان فی شعرهما وفق نظریة ماکس لوشر. تحکی الدراسة أنّ المجموعة الأولی من المجموعات الأربعة لنظریة لوشر هی المشترکة فی شعرهما وهذا یعنی أنهما یعانیان من التحریکات الشدیدة التی...
[ 8 ] - صدی القضیة الفلسطینیة فی مسرحیة «فلسطینیات» لعلی عُقلة عُرسان
ملخّص: إن القضیة الفلسطینیة قضیة شعب یجاهد فی سبیل تحریر أرضه وإعادة الحریة إلی وطنه وطرد الغاصبین من بیته، وهی من الموضوعات الجوهریة التی شغلت بال الأدباء العرب وخاصة المسرحیین، فراحوا یسجّلون حضورهم السیاسی من خلال إنتاجاتهم الأدبیة متحدثین عن مأساة الشعب الفلسطینی وقضیة الأرض. یشیر تاریخ تطور المسرحیة العربیة إلى وجود موقف لها من القضیة الفلسطینیة، فقد بدت المسرحیة العربیة فی طور نشأتها حتى ا...
[ 10 ] - التأمل فی الأدبین المهجری وغیر المهجر المعاصر
None
[ 11 ] - صدی الطفولة فی مسرحیة "الصندوق الأخضر" لفرحان بلبل
None
[ 12 ] - بررسی ساخت‌های گفتمان‌مدار سورة قصص بر اساس الگوی ون لیوون
هر متن به شرطی در بازتولید اندیشة مدنظر خود نقش مهمی ایفا می‌کند که بتواند به گفتمان‌هایی که کارگزاران اجتماعی را در افکار عمومی هژمونی می‌سازد، دسترسی یابد. نظریة گفتمان‌مدار ون لیوون (2008م) یکی از رویکردهای تحلیل گفتمان است که همراه با مقوله‌های جامعه‌شناختی-معنایی و با تأکید بر اهمیت کارگزاران اجتماعی گفتمان، لایه‌های پنهان زبان را در متون شفاهی و کتبی می‌کاود و روابط زیرین هر گفتمان را آشک...
[ 14 ] - بررسی ادب‌مندیِ استراتژی‌های بیان در داستان‌های کودکانة شادی فقیه
زبان که اصلی‌ترین ابزار انتقال پیام است، باید به‌گونه‌ای به‌کار رود که با آن، اعتبار اجتماعی پیام‌رسان و پیام‌گیر محفوظ گردد. در این‌صورت، پیام از حد مطلوبی از ادب‌مندی برخوردار می‌گردد. بنابر نظریة ادب‌مندی، در یک ارتباط گفتاری، پیام‌رسان می‌تواند از استراتژی مستقیم و یا غیرمستقیم، استفاده کند؛ اما سخنی به وضعیت ادب‌مندی نزدیک‌تر است که در آن بیشتر از استراتژیِ غیرمستقیم استفاده شود. ادبیات کود...
[ 15 ] - بلاغة السخریة فی قصص «نوادر جُحا»
یُطلق أدب الأطفال على أعمال تُکتب للطفل ولاتخلو من هدفی الترفیة والتعلیم. تُعدّ السخریة من الأسباب المؤثرة علی هذا النوع الأدبی التی تبرز البلاغة کعنصر رئیسی لتحقّقها. حاول أدباء الطفل أن یدخلوا عالم الأطفال من خلال شخصیات ساخرة کجُحا وذلک بهدف ترفیه الطفل، فیعرضوه کفکاهی یحکی الوقائع بطرائفه الفریدة وبلاغته المثلى. تنتمی قِیم السخریة الأدبیة لهذه الأعمال إلی أسالیب بلاغیة خاصة تتناسب ...
[ 16 ] - گفتمان‌کاوی نظام زبانی سورة جن: بررسی آماری
«گفتمان» که به «شیوة خاص سخن گفتن» اطلاق می‌شود، از منظرهای مختلفی بررسی می‌شود که به آن «تحلیل گفتمان» می‌گویند. در تحلیل گفتمان با ارزیابی سطوح گوناگون متن، امکان دستیابی به برداشتی جدید و عمیق از متون گفتاری یا نوشتاری فراهم، و تعاملات زبان با ساختارهای فکری‌ـ اجتماعی کشف می‌شود. این شاخه از تحلیل می‌تواند جایگاه ویژه‌ای در مطالعات قرآنی یابد؛ چراکه تحلیل ساخت‌های گفتمان‌مدار قرآن، به کشف ا...
[ 17 ] - رویکردی زبان‌شناختی پیرامون شبکة شعاعی در ترجمة ممنوعیت‌های زبانی رمان التَشهّی
میان زبان و عوامل فرهنگی پیوندی نزدیک وجود دارد که با گسترش روابط زبانی میان ملت‌ها، این پیوند شدید‌تر می‌گردد. زبان‌شناسان فرهنگی که به بررسی تأثیر و تأثرات زبان و فرهنگ بر یکدیگر می‌پردازند، معتقدند زبانی که بیشتر از همه تحت تأثیر قرار می‌گیرد، می‌تواند بیشتر در معرض ورود واژگان و تعابیر زبان فرادست قرار گیرد؛ بنابراین نقش مترجم به‌عنوان عامل انتقالدهندة فرهنگِ مبدأ به زبان مقصد حائز اهمیت اس...
[ 18 ] - تحلیل اجتماعی-شناختی گفتمان نقایض جریر و اخطل بر اساس الگوی ون‌دایک
گفتمان متون ادبی از منظرهای مختلفی قابل بررسی است و سطوح گوناگون آن در ابعاد کلان و خُرد مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. تحلیل گفتمان امکان دستیابی به برداشتی عمیق از متن را فراهم می‌آورد. این شاخه از تحلیل می‌تواند جایگاه ویژه‌ای در برجستهسازی و حاشیه‌رانی‌های گفتمان شاعران داشته باشد و تعاملات زبانی آن‌ها را با ساختارهای ایدئولوژیک کشف نماید. ازجمله پدیده‌های ادبی زبان عربی که بر پایة برجستهسازی ...
[ 19 ] - بررسی مؤلفه‌های گفتمان‌مدار در مربع ایدئولوژیک سرودهای ملی کشورهای عربی حوزة شام بر اساس مدل ون‌دایک
ارزیابی سطوح گوناگون گفتمان، امکان دستیابی به برداشتی جدید از آن را فراهم می‌نماید و تعاملات زبان با ساختارهای ایدئولوژیک را کشف می‌کند. از آن‌جاکه مهم‌ترین شرط بازتولید هویت ملی دسترسی به گفتمان‌هایی است که باعث هژمونی هویت می‌گردد؛ بنابراین سرود ملی هر کشور می‌تواند نقش مهمی در شناخت این مهم داشته‌باشد. ون‌دایک که ایدئولوژی را بنیانی برای بازنمایی‌هایِ اجتماعیِ مشترک می‌داند، مدلی را برای تحلیل...
[ 20 ] - بررسی ادب‌مندیِ استراتژی‌های بیان در داستان‌های کودکانة شادی فقیه
زبان که اصلی‌ترین ابزار انتقال پیام است، باید به‌گونه‌ای به‌کار رود که با آن، اعتبار اجتماعی پیام‌رسان و پیام‌گیر محفوظ گردد. در این‌صورت، پیام از حد مطلوبی از ادب‌مندی برخوردار می‌گردد. بنابر نظریة ادب‌مندی، در یک ارتباط گفتاری، پیام‌رسان می‌تواند از استراتژی مستقیم و یا غیرمستقیم، استفاده کند؛ اما سخنی به وضعیت ادب‌مندی نزدیک‌تر است که در آن بیشتر از استراتژیِ غیرمستقیم استفاده شود. ادبیات کود...
[ 21 ] - تحلیل گفتمان انتقادی نامة محمد بن عبدالله و منصور عباسی بر اساس الگوی لاکلا و موف
هر متن به شرطی در بازتولید سلطه و اقتدار در جامعه نقش ایفا می‌کند که بتواند به گفتمان‌هایی دسترسی یابد که سلطة حاکمان سیاسی را در افکار عمومی مشروعیت می‌بخشد. نظریة تحلیل انتقادی گفتمان لاکلا و موف یکی از رویکردهای تحلیل گفتمان است که بهمنظور نشان‌دادن چگونگی شکل‌گیری گفتمان‌های قدرت، لایه‌های پنهان زبان را در متون شفاهی و کتبی می‌کاود و نقش قدرت را در بازتولید روابط سلطه نشان می‌دهد. نامة محم...
[ 22 ] - بررسی تطبیقی طنز کلامی در دوبلة عربی و فارسی انیمیشن زوتوپیا براساس مدل مگدالنا پانِک
تردیدی نیست که بخش قابلتوجهی از انیمیشنهای مشهور با اهداف آموزشی و سرگرمکنندة ادبی شکل گرفته‌اند و پدیدآورندگان این آثار با تکیه بر زﺑﺎن ادﺑﻲ جامعة هدفشان را با دنیای طنز و شیوههای بیان آن آشنا میسازند. هرچه طنز در این ژانرهای تصویری- کلامی ﻫﻨﺠﺎرﺷﻜﻦﺗﺮ باشد، ﻗﺪرت ﺟﺬب ﻣﺨﺎطبش نیز اﻓﺰاﻳﺶ میﻳﺎﺑﺪ. این ویژگی در ارتباط با دوبلة انیمیشن و برجستهسازی طنز کلامی آن نیز صادق است؛ بنابراین هر اندازه گ...
[ 23 ] - Statistical stylistics al-Hadid and at-taghabun based on Johnson
Linguists of the late twentieth century has been paying particular attention to statistical stylistics. In this type of stylistics, texts based on statistical analysis and the results of its review, the unique features and benefits of a text or author or genre counts. Among the leading theorists in this field, Johnson is the theory of biological design vocabulary, style-statistical research ...
نویسندگان همکار