قاسم ترخان
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
[ 1 ] - ویژگیهای پارادایمی موضوع علوم انسانی اسلامی از نگاه علامه طباطبایی
هر یک از پارادایمهای اثباتگرایی، تفسیری و انتقادی تصویر خاصی از موضوع علوم انسانی ارائه کرده و به صورت مانعةالجمع عناصری را در آن دخیل دانستهاند. در نوشتار حاضر با تبیین عناصر پارادایمی دخیل در موضوع علوم انسانی بر اساس نگاه علامه طباطبایی و بیان تفاوتهای مفهومشناختی و وجودشناختی آنها با پارادایمهای سهگانۀ موجود، انسان موجودی برخوردار از عقل و عقلانیت، جنبههای ثابت (فطرت) و متغیر، ت...
[ 2 ] - برایند مبانی جهانشناختی الگوی اسلامی پیشرفت
بیگمان الگوی اسلامی پیشرفت، از جهاتی با الگوی سکولار پیشرفت، تفاوت و از جهاتی دیگر تشابه دارد. ابتنای این الگو بر مبانی فراوانی که در حوزة معارف اسلامی تولید میشود، مانند مبانی خداشناختی، هستیشناختی، انسانشناختی و ارزششناختی، به تفاوتهای چشمگیری میانجامد که نقطة فارق الگوی اسلامی از سکولار خواهد بود. ازآنجاییکه از مهمترین مبانی الگو، مبانی جهانشناخت...
[ 3 ] - انکار علم دینی در محک نقد
[ 4 ] - مبانی کلامی و عرصه های پیشرفت
[ 7 ] - فطرت و فطریات از نگاه علامة طباطبائی و برایند آن در علوم انسانی
هدف: بازپژوهی چیستی و نشان دادن برایندهای فطرت در علوم انسانی، به عنوان یکی از پیشفرضهای انسانشناختی مهم در اندیشۀ اسلامی، از اهداف نوشتار حاضر بوده است. روش: پژوهش پیش رو در گردآوری اطلاعات، از روش کتابخانهای و در استنتاج دیدگاه، از روش توصیفی تحلیلی و در کارکردها و برایندها، از روش اجتهادی بهره برده است. یافتهها: نوشتار حاضر ضمن تبیین جامع فطرت و امور فطری از نگاه علامه طباطبائی، برایند ...
[ 8 ] - مسئلۀ عینیت در عدالت اجتماعی
عدالت از جمله موضوعاتی است که در علوم مختلف و از ساحتهای گوناگون قابل بررسی است. عینیبودن یا نسبیبودن عدالت اجتماعی محور نوشتار حاضر است. این بحث به مبانی و پیشفرضهای عدالت میپردازد، نه خود عدالت و از این جهت از سویی پیوند سیاست با متافیزیک را به نمایش میگذارد و از سوی دیگر، از یک مبنای مهم انسانشناختی در نظریههای علوم انسانی پرده برمیدارد. مهمترین دستاوردهای این مقاله عبارتند از: ال...
[ 10 ] - جایگاه عالم فراماده و عوامل فرامادی در نظریه علم دینی آیتالله جوادی آملی
نظریۀ علم دینی آیتالله جوادی آملی از نظریههایی است که در چند سال اخیر توجه اندیشمندان را به خود جلب کرده است. نوشتار حاضر با طرح این پرسش که «عالم فرامادی و عوامل فرامادی چه جایگاهی در نظریه علم دینی دارند؟»، در مرحله نخست هرکدام از مفاهیم «علم»، «دین»، صفتهای «دینی» و «علمی» و سرانجام مفهوم ترکیبی«علم دینی» را از نگاه ایشان بررسی کرده، دقت ایشان را در تفکیک میان دو سطح از تحلیل، یعنی تحلیل ...
نویسندگان همکار