قاسم عزیزی
دانشگاه تهران
[ 1 ] - شناسایی تغییرات زمانی مکانی چرخندهای شدید در مدیترانه، با الگوریتم عددی
در این پژوهش تغییرات زمانی- مکانی چرخندها در مدیترانه با الگوریتم رقومی طی دوره 1980 تا 2013 مطالعه گردید. برای این منظور از دادههای باز تحلیل شده ERA-Enterim با تفکیک شبکه 5/0 × 5 /0 درجه در تراز 1000 هکتوپاسکال استفاده گردید، گام زمانی این داده ها بصورت 6 ساعته و محدوده -10 تا 64 درجه طول شرقی و 23 تا 50 عرض شمالی برای این پژوهش انتخاب گردید. برای شناسایی چرخندها از الگوریتم کمینه فشار تراز ...
[ 2 ] - راندگی پنهان چسکین و اثر احتمالی آن بر هزارة گمشده (دشت قزوین)
کاوش‌‌های باستانشناسی در سه محوطة باستانی زاغه، قبرستان و سگزآباد در دشت قزوین در شمال غرب ایران مرکزی نشان میدهد که تپة باستانی زاغه در هزاره‌‌های ششم و پنجم پیش از میلاد مورد سکونت قرار داشته است. اما به دلایل نامعلومی زندگی در این تپه متوقف شده و با آغاز هزارة چهارم پیش از میلاد، در تپه قبرستان از سر گرفته شده است. زندگی در "قبرستان" برای هزار سال ادامه داشته و با توجه به فراوانی کوره...
[ 3 ] - تأثیرپذیری شدت جزیرة گرمایی شهری تهران از الگوهای همدیدی جو
جزیرة گرمایی با تغییر مؤلفه‌های اقلیمی در شهرها موجب افزایش نسبی دمای شهرها در مقایسه با حومة آنها میشود. در این پژوهش برای تحلیل تأثیرپذیری شدت جزیرة گرمایی تهران، نخست 24 روز از سال 2006 انتخاب شد. سپس، مقادیر بیشینه و کمینة شدت جزیرة گرمایی و ساعت رخداد آنها برای روزهای مورد مطالعه با استفاده از دادههای دمایی 14 ایستگاه هواشناسی محاسبه شدند. همچنین، وضعیت باد در ساعت‌های رخداد کمینه و بی...
[ 4 ] - تحلیل آماری - همدیدی پدیده گرد و غبار در نیمه غربی ایران
هدف این مقاله بررسی چگونگی شکل‌گیری پدیده گرد و غبار و همین‌طور شناخت مناطق منشاء و مسیر ورود آنها به نیمة غربی ایران است. در این تحقیق یک دورة زمانی 30 ساله که از 1979 تا 2008 را پوشش میدهد، استفاده شده است. روش تحقیق ترکیبی از تحلیل‌های آماری- همدیدی و دورسنجی است. فراوانی وقوع، تدوام و شدت این پدیده با استفاده از دادههای ساعتی گرد و غبار ایستگاههای سینوپتیک (8 نوبت در 24 ساعت) در محیط ARC ...
[ 5 ] - تحلیل سینوپتیکی توزیع زمانی- مکانی بارشهای شدید استانهای خراسان رضوی و شمالی
بررسی سینوپتیکی شرایط جوی همزمان با بارشهای شدید استانهای خراسان رضوی و شمالی و همچنین چگونگی توزیع زمانی - مکانی آنها، هدف اصلی این مطالعه است. در این مطالعه بارش بیشتر از 20 میلیمتر به عنوان معیار روزهای دارای بارندگی شدید مشخص شده است. از پارمترهای فشار سطح دریا و دما سطحی به منظور بررسی شرایط سطح زمین در هنگام وقوع بارشهای شدید استفاده شده است، نم ویژه و جهت باد در سطح 700 هکتوپاسکال به ...
[ 6 ] - ارزیابی سهم تغییر اقلیم بر کاهش تراز آب دریاچه ارومیه
دریاچه ارومیه یکی از مهمترین و ارزشمندترین زیست‌بوم‌های آبی ایران است که در حال حاضر در شرایط بحرانی قرار گرفته و تغییرات زیادی در ویژگی‌ها و عملکردهای آن به‌وجود آمده است که افت تراز آب، کاهش بسیار شدید مساحت دریاچه و افزایش شوری آب، ازجمله این موارد است. هدف این مقاله، شناخت بهتر فرایندهای مؤثر بر نوسانات تراز آب دریاچه و ارزیابی سهم هریک از مؤلفه‌های تأثیرگذار است؛ ازاین‌رو، سیستم منابع و م...
[ 7 ] - Simulation of rice production under climate change scenarios in the Southern coasts of Caspian Sea
Climate change has direct and indirect consequences on crop production and food security. Agriculture and cropproduction is one of the factors which depend on the weather conditions and it provides the human requirements inmany aspects. The objective of this study is to assess the impacts of future climatic change on irrigated rice yieldusing the CERES-Rice model in the Southern Coast of Caspia...
[ 8 ] - An estimation of the temperature of Lut desert using MODIS sensor data
Temperature is considered as the basic element of climate and also the environmental limiting factor in LutDesert. In this research, in order to identify the temperature of Lut Desert located in east of central Iran, using remote sensing data, six series of MODIS sensor images related to June 24th & December 23rd 2002, and also January 22nd, March 22nd, June 22nd & September 24th 2003 were...
[ 9 ] - تحلیل چند متغیره ارتباط میزان بارش فصلی ایران و شاخص های اقلیمی
در این مقاله به بررسی ارتباط بین میزان بارش در فصول پاییز، زمستان و بهار با شاخص های اقلیمی از طریق تحلیل رگرسیونی پرداخته شده است. شاخص های اقلیمی نوسان جنوبی((SOI، نوسان قطبی((AO و نوسان اطلس شمالی((NAO، شاخص نینو 4/3(NINO3/4)، شاخص چند متغیره انسو((MEI، شاخص انتقالی نینو((TNI و نوسان دهه ای اقیانوس آرام(PDO) در این بررسی به عنوان متغیر مستقل مورد مطالعه قرار گرفته است. در این پژوهش از داده ه...
[ 10 ] - تحلیل الگوی سینوپتیکی سیل 28 مهرماه 1382استانهای گیلان و مازندران
در این تحقیق به منظور تحلیل الگوی سینوپتیکی سیل بیست و هشتم مهر ماه 1382 که در استانهای گیلان و مازندران (به‌ویژه غرب آن) به وقوع پیوست، پس از بررسی شرایط جغرافیایی و ویژگیهای فیزیکی سواحل جنوبی خزر، با استفاده از دادههای آمار جوی روزانه و سه ساعته ایستگاههای سینوپتیک منطقه، آرایش سینوپتیکی الگو و روند آن در نقشه‌های وضع هوا از سطح زمین تا سطح 500 هکتوپاسکال در طی 8 روز متوالی مطالعه و بررس...
[ 11 ] - ارزیابی میزان دقت روشهای درونیابی فضایی مطالعه موردی: الگوسازی بارندگی حوزه کارده مشهد
چکیده در مقاله حاضر میزان دقت روشهای مختلف درونیابی فضایی مورد ارزیابی قرار گرفته اند. به عنوان نمونه روشهای مختلف درونیابی تین ، معکوس وزنی فاصله، اسپلاین و انواع کریجینگ انتخاب گردیده است. با استفاده از این روشها به درونیابی داده های بارندگی حوضه آبریز کشف رود پرداخته شده است. براساس نتایج به دست آمده از اجرای این مدلها میزان دقت این روشها با استفاده از روشهای آماری با هم مقایسه شده اند...
[ 12 ] - مطالعة توزیع زمانی و مکانی یخبندان و لغزندگی در جاده های هراز و فیروزکوه با استفاده از تکنیکGIS
یخبندان و لغزندگی در جاده های کوهستانی شرایط بحرانی برای حمل و نقل جاده ای ایجاد می کند. مطالعات قبلی به افزایش سوانح در طول ماه های سرد سال (به ویژه به هنگام بارندگی و یخبندان جاده ها) اشاره دارند. در این مقاله دو هدف دنبال می شود: اوّل، تشریح روشی جهت تعیین احتمال وقوع وضعیّت های بحرانی یخبندان و لغزندگی (Np1-Np9 ( در طول جاده های هراز و فیروز کوه (از جاده های پرترافیک و کوهستانی کشور که استان...
[ 13 ] - ارزیابی تنوّع و استعدادهای کشاورزی ایران به روش پاپاداکیس
شناخت دقیق و همزمان واقعیّت‌های اقلیمی و پدیده‌های اکولوژیکی مستلزم بکارگیری روشی است که از کلّی گویی در آن اجتناب شده و برمبنایی محکم استوار باشد. طبقه‌بندی اقلیمی پاپاداکیس که تأکید آن بر نقش عوامل بوم‌شناختی است، با دارا بودن بیش از 440 زیرگروه اقلیمی و علیرغم پیچیدگی خاصّ خود چنین امتیازی را دارا است. در این مقاله ضمن معرّفی اجمالی روش پاپاداکیس، دادههای هواشناسی 38 ایستگاه منتخب در ایران پ...
[ 14 ] - گرده‌های فسیل دریاچه پریشان از دیدگاه آب‌و‌هواشناسی دیرینه
امروزه مطالعات آب وهواشناسی دیرینه به دلیل کاربرد در مسایلی چون بررسی تغییرات آب وهوایی گذشته کره زمین، باستانشناسی، درک میزان تأثیر انسان بر تغییرات زیست محیطی، بازسازی دادههای آب و هوایی طولانی مدت، شبیه سازی محیط‌های دیرینه یکی از محبوبترین زمینه های مطالعاتی شده است. از جمله روشهای متداول در مطالعات آب وهواشناسی دیرینه روش گرده‌شناسی است و از جمله مهمترین ابزار این روش، اطلس ...
[ 15 ] - ارزیابی عملکرد بهره‌برداری از سدهای حوضه آبریز ارومیه با رویکرد پویایی سیستم‌ها
In integrated water resources management at the basin level, integrated view of the system and taking into account the interactions between the various components is essential. System dynamic model is a management tools according this approach that in addition to describing complex systems of water resources provide the possibility of user involvement in the development model. This study have b...
[ 16 ] - امکان سنجی کشت پنبه در استان خوزستان
آگاهی از زمان و مکان مناسب کاشت، داشت و برداشت محصولات زراعی مختلف و شناخت شاخص‌های اقلیمی ، این امکان را فراهم می‌سازد تا از منابع آب و خاک استفاده بهینه شود. در حال حاضر در نتیجه ابداعات جدید پنبه 48% از محصولات نساجی را به خود اختصاص داده است. برآوردها حاکی از آن است که تولید پنبه کشور در حال حاضر، فقط نیمی از نیاز کشور را تامین میکند. به همین دلیل، و...
[ 17 ] - اثرات گسترش فضای سبز بر الگوی جزیرۀ گرمایی شهری (مطالعۀ موردی: بوستان ولایت)
جمعیت شهرنشین زیاد، الگوی شهرسازی نامنظم، سرانۀ فضای سبز نامناسب و توزیع ناهمگن فضای سبز در شهر تهران سبب افزایش شدت و چندهسته‌ای شدن جزیرۀ گرمایی شده است. یکی از هسته‌های مذکور بر فراز بوستان ولایت قرار دارد. با توجه به افزایش فضای سبز در بوستان ولایت طی سالهای اخیر و ارتباط بین شدت جزیرۀ گرمایی با فضای سبز، در این پژوهش آثار افزایش فضای سبز بر الگوی جزیرۀ گرمایی در این منطقه بررسی میشود. در...
[ 18 ] - مدلسازی و آنالیز اثر پوشش سطوح معابر بر دمای فضاهای باز شهری تفهم طراحی و نتایج از پروژۀ سهیل
مطالعۀ حاضر به ارزیابی آثار سه مادۀ آسفالت، بتن سیمانی و آجر توپر در کف‌سازی سطوح معابر شهری بر شرایط میکرو اقلیم فضاهای فعالیت به‌ویژه دمای محیطی حاکم بر آنها اختصاص دارد. هدف بهبود شرایط آسایش حرارتی و کاهش شدت جزیرۀ گرمایی در ملاحظات منطقهای است. تحقیق روی سایت سهیل واقع در شهر تهران با سنجش آثار مواد به‌کارگرفته‌شده در پوشش معابر آن از روش شبیه‌سازی در مدل سه‌بعدی ENVI_met® و در تیرماه انج...
[ 19 ] - تغییرات زمانی- مکانی پوشش برف دامنههای جنوبی البرز مرکزی
با توجه به نقش کلیدی پوشش برف در تأمین منابع آب و اثرگذاری آن بر سیستم‌های زیستمحیطی، هدف از مطالعة حاضر پایش پوشش برف و تغییرپذیری مکانی و زمانی آن در دامنههای جنوبی البرز است. بدین منظور، از دادههای ساعتی و ماهانة ایستگاههای منطقه و محصولات برفسنجندة مودیس استفاده شد. ارزیابی دقت دادههای سنجنده در مقابل دادههای ایستگاهی بیانگر ارتباط مناسب میان آنهاست؛ بهطوریکه در صورت حذف محدودیت ...
[ 20 ] - تحلیل روند شاخص‌های حدی بارش روزانه در ایران
یکی از اثرهای تغییر اقلیم بروز بی‌نظمی در چرخة هیدرواقلیمی کرة زمین است. این تغییرات در عدم موازنۀ تراز سطح آب در منابع آب زیرزمینی، سطحی، دریاچه‌ها و همچنین تغییر در توزیع مقدار و زمان بارشها و جریان رودخانه نمود پیدا میکند. تحقیق حاضر به منظور شناخت روند تغییرات شاخص‌های حدی بارش روزانة ایران انجام گرفته است. بدین منظور، از دادههای بارش 24ساعتة 47 ایستگاه سینوپتیک طی دورة 1982 ـ 2012 استفا...
[ 21 ] - ارزیابی و مقایسة دادههای بازکاوی‌شدة بارش جهت استفاده در ایران
در پژوهش پیش رو، دادههای آفرودیت، GPCC و دادههای بارش دانشگاه دی‌لور (UDel) براساس دادههای بارش ایستگاهی ارزیابی شده است. در این راستا، از تکنیک‌های RMSE، ضریب همبستگی و دیاگرام تیلور استفاده شده است. نتایج ارزیابی داده‌ها نشان داد که دیاگرام تیلور به‌دلیل ارائة تصویری جامع‌تر از رابطة هندسی بین RMSD، ضریب همبستگی و انحراف معیار سری‌های زمانی، نسبت به سایر روشهای تک‌متغیره نظیر RMSE و ضریب ...
[ 22 ] - پیشنهاد معیاری ساده برای برآورد بارش سنگین در مناطق مختلف ایران
هدف این پژوهش به‌دست دادن رابطه‌ای ساده و صحیح برای محاسبة بارش سنگین است که در همة مناطق ایران، حتی مکان‌های با فقر داده‌ای کاربرد داشته باشد. به‌دلیل دشواری دسترسی به آمارهای روزانه، این روش متکی بر شاخص‌های ماهانه است. برای تعیین بارشهای سنگین از آمار روزانة بارش پنجاه سال اخیر (1961 تا 2011) چهل ایستگاه سینوپتیکی استفاده شد. مقدار بارش سنگین با استفاده از دادههای روزانه، ماهانه و سالانه م...
[ 23 ] - شناسایی الگوهای همدیدی مؤثر در شکل‌گیری ناهنجاری‌های دمایی ایران و اروپا
هدف این مقاله واکاوی همدیدی هماهنگی نوسانات دما در ایران و اروپا در راستای استفاده از این ارتباط برای تحلیل اقلیم گذشتة ایران است. بدین منظور از دادههای سی ایستگاه در داخل کشور و نوزده ایستگاه در اروپا با طول دورة آماری پنجاه سال و بیشتر (1951-2010) استفاده شد. داده‌ها عبارت بود از متوسط دماهای حداقل، حداکثر و میانگین روزانه؛ فشار تراز دریا؛ ارتفاع ژئوپتانسیلی؛ و مؤلفة نصف‌النهاری (v). به منظو...
[ 24 ] - کاربرد اصول دانش طراحی اقلیمی در طراحی فضاهای شهری با تأکید بر آسایش حرارت– تحقق طراحی و نتایج از پروژة سهیل
این پژوهش در برگیرندة چگونگی بهره‌گیری از اصول دانش طراحی اقلیمی در خلق فضاهای شهری بر پایة تأمین آسایش حرارتی است. این پژوهش بر طراحی سایت سهیل در منطقة 19 شهر تهران با سنجش عملکرد طراحی در محدودة خرد‌مقیاس با شبیه‌سازی در مدل سه‌بعدی خرد‌اقلیم ENVI-met® انجام گرفت. مقایسة نتایج مدلسازی و شبیه‌سازی خرد‌اقلیم مؤلفه‌های دمایی در شاخص‌های دمای پتانسیل و دمای تابشی نشان داد که محدودة خرد‌اقلیم خل...
[ 25 ] - ارتباط بین تیپ الگوهای گردشی تراز دریا، با بارشهای فراگیر در ایران
در این مقاله ارتباط بین الگوهای جوی تراز دریا با بارشهای فراگیر در ایران شناسایی شده است. برای این هدف از رویکرد همدید محیطی به گردشی استفاده شد؛ بهطوری که ابتدا دادههای بارش روزانۀ 210 ایستگاه همدید از سازمان هواشناسی ایران در دورۀ 1980 تا 2009 گرداوری شد. سپس با روش زمینمرجع کریجینگ، داده‌ها با ابعاد 9/5×9/5 کیلومتر میانیابی شد و با اعمال شرایطی، 1548 روز بارش فراگیر در ایران به‌دست آمد....
[ 26 ] - مطالعۀ الگوی دمای سطوح فیزیکی در شرایط جوی متفاوت
الگوی رفتاری دمای سطوح در طول شبانهروز و نیز در شرایط آب‌وهوایی گوناگون در محیط‌های شهری، شاید در زمینۀ مدیریت و برنامهریزی شهری کارآمد باشد. در این پژوهش، روند تغییرات دمای اندازهگیریشدۀ چهار پوشش آسفالت، سیمان، خاک و سنگ، در محدودۀ ایستگاه هواشناسی ژئوفیزیک در شرایط جوی گوناگون واکاوی شد. با توجه به ارتباط بین دمای سطح و دمای هوا، مدل رگرسیونی محاسبۀ دمای سطوح با دمای هوا انتخاب و دمای بر...
[ 27 ] - تعیین قلمروهای مورفوکلیماتیک هولوسن در بلندی‌های غرب استان کردستان
طی کواترنری، آب وهوای زمین بارها دچار تغییر اساسی شده و در این میان ایران نیز تحت تأثیر قرار گرفته است. گسترش یخچال‌های کوهستانی در البرز، غرب و شمال غرب ایران ازجمله این تغییرات است. در پژوهش پیش رو، مناطق غرب و شمال غرب کردستان مورد مطالعه قرار گرفته است. با توجه به میانگین بارش و دمای سالانه، موقعیت ایستگاه‌ها در شاخص پلتیر به‌دست آمد و به هر کدام از ایستگاه‌ها در محیط Arc GIS وزن داده شد. ...
[ 28 ] - تحلیل پالینولوژیکی رسوبات دریاچهی نئور بهمنظور بازسازی فازهای رطوبتی دیرینه دریاچهی نئوردر اواخر پلئیستوسن و اوایل هولوسن
تحلیل پالینولوژیکی رسوبات دریاچهی نئور بهمنظور بازسازی فازهای رطوبتی دیرینه دریاچهی نئوردر اواخر پلئیستوسن و اوایل هولوسن چکیده: به منظور بررسی تغییرات پوشش گیاهی و فاز های رطوبتی در اواخر پلئیستوسن و اوایل هولوسن در شمال غربی ایران ، یک مغزه ی رسوبی به طول هشت متر از کف دریاچه ی نئور در استان اردبیل برداشت و روی سه متر پایینی مغزه ، بررسی پالینولوژیک ( گرده شناسی ) انجام شد . بر اساس...
[ 29 ] - نقش مخروطافکنهها در توزیع سکونتگاههای پیش از تاریخ از دیدگاه زمینباستانشناسی (مطالعهی موردی: مخروطافکنهی جاجرود و حاجی‌عرب)
در سالهای اخیر مطالعات باستانشناسی با بهره‌گیری از سایر رشته‌های علمی، رویکرد‌های نوینی را در شناخت شرایط محیطی مکان استقرار محوّطه‌های باستانی داشته است. در این پژوهش با هدف تعیین نقش مخروطافکنهها در توزیع سکونتگاههای پیش از تاریخ، مخروطافکنههای جاجرود در دشت تهران و حاجی‌عرب در دشت قزوین مورد مطالعه قرار گرفتند. در این پژوهش ضمن مطالعات میدانی با ایجاد ترانشه و تهیّه گرافیک لوگ نسبت به...
[ 30 ] - مطالعهی الگوهای هواشناسی، شناسایی چشمههای تولید گردوغبار و مسیر حرکت ذرّات معلّق برای طوفان جولای 2009
در هفتهی اوّل جولای سال 2009، طوفان بسیار گستردهای روی بخشهایی از کشورهای عراق و سوریه شکل گرفت که گردوخاک ناشی از آن، بخش گستردهای از کشور، ازجمله تهران را بهشدّت تحت تأثیر قرار داد. در این مطالعه بر اساس اطلاعات هواشناسی شامل نقشه‌های هواشناسی سطوح استاندارد ترازهای 1000، 850، 700، و 500 هکتوپاسکالی، گزارشهای همدیدی دیدبانی شده، تصاویر ماهواره‌ای ویژهی گردوغبار و برخی از محصولات مدلهای ...
[ 31 ] - داده‌کاوی گردشهای جوّی برای بررسی نقش الگوهای بندالی در ایجاد بارشهای شمالشرق ایران
بررسی نقش الگوی بندالی در وقوع بارشهای شمالشرق ایران، هدف اصلی مطالعهی پیش رو است. برای این کار از میان دادههای روزانه‌ی بارش 20 ایستگاه همدیدی، اقلیمی و باران‌سنجی منطقهی مورد مطالعه، رخدادهای بارشی با شدّت متوسّط و زیاد بر اساس معیار تعیین شده، بین دوره‌ی زمانی 11 ساله (1995- 2005) شناسایی و ویژگیهای آنها در مقیاس‌های زمانی متفاوت بررسی شد. در ادامه با استفاده از دادههای ارتفاع ژئوپتانسی...
[ 32 ] - بازسازی تغییرات بارش اکتبر تا می شهر کرمانشاه، طیّ دوره‌ی 2010- 1705 با استفاده از حلقه های درختی
هدف از انجام این پژوهش، بازسازی درازمدّت بارش اکتبر ـ می (2010-1951) شهر کرمانشاه با استفاده از حلقههای درختی است. در این پژوهش با استفاده از یک متّهی رویشسنج، از تعداد 10 درخت بلوط کهنسال مازودار در رویشگاه فریادرس از ارتفاع برابر سینه، نمونهبرداری انجام شده است. پس از مراحل آمادهسازی نمونه‌ها در آزمایشگاه با استفاده از دستگاه اندازهگیری LINTAB5 ، پهنای حلقههای درختی با دقّت 01/0 میلیمت...
[ 33 ] - نقش بلاکینگ در رخداد سرماهای فرین ایران
ژانویهی سالهای 1964 و 2008، سردترین روزها را در طول تاریخ ثبت دادههای هواشناسی در کشور داشته‌اند. برای تبیین ویژگیهای آماری و همدیدی این دو ماه، دمای حدّاقل همهی ایستگاههای کشور از سایت سازمان هواشناسی کشور، برای ژانویه 1964 و 2008 استخراج شد. بررسی نوسان دما در دوره‌ی (1964-2005)، نشان داد که بیشینهی ناهنجاری منفی دما در طیِّ دوره‌ی 50 ساله، در روزهای ژانویهی این دو سال رخ داده است. با ب...
[ 34 ] - تغییرپذیری زمانی و مکانی بیشین? بارش ماهانه در بخش‌های جنوبی دریای خزر
تغییرپذیری دما و بارش از ویژگیهای اصلی اقلیم به شمار می‌آید. به ویژه بارش در مقیاس‌های زمانی و مکانی مختلف دارای تغییرات بسیاری است. بررسی تغییرپذیری درون سالان? فراوانی بارش بیشین? ماهانه در مناطق جنوبی دریای خزر موضوع مقالة حاضر است. برای این منظور از دادههای 32 ایستگاه (همدیدی سازمان هواشناسی و باران‌سنجی وزارت نیرو) که دارای 40 سال آمار پیوسته (2006-1967) است، استفاده شده است. بررسی اولی...
[ 35 ] - الگوهای روزانه گردش جوی زمستانه تراز 500 هکتوپاسکال بر روی ایران و خاورمیانه
برای شناسایی الگوهای روزانه گردش جوی تراز 500 هکتوپاسکال بر روی خاورمیانه و ایران در فصل زم ستان 1965 از مرکز - (دسامبر تا مارس )، داده های میانگین روزانه ارتفاع ژئوپتانسیل این تراز برای دوره 2000 و (PCA) تحلیل مؤلفه های اصلی S دریافت گردید و مورد استفاده قرار گرفت . به کمک آرایه NCEP/NCAR خوشه بندی چندهسته ای تمامی روزهای مورد مطالعه به 12 گروه طبق ه بندی شد و میانگین هر گروه به عنوان یک ا...
[ 36 ] - پایش خشکسالی در دو قرن اخیر در مناطق خشک و نیمه‌خشک با استفاده از گاه‌شناختی درختی، مطالعه موردی حوضه کرخه
با اندازهگیری حلقههای رویشی سالیانه درختان و ساخت گاهشناسی از آنها، امکان مطالعه و بازسازی شاخص شدت خشکسالی پالمر در محدوده رویشگاهها فراهم میشود. هدف از انجام این پژوهش، بازسازی شاخص شدت خشکسالی پالمر با استفاده از گاهشناسی درختی و پایش خشکسالی در حوضه کرخه میباشد. در این تحقیق از شاخص گاهشناسی درختی منطقهای زاگرس مرکزی دو گونه درختی، بلوط ایرانی (Quercus brantii) و بلوط مازو (Quercu...
[ 37 ] - بازسازی جریان رودخانه با استفاده از گاهشناسی درختی، و مدلسازی و طبقه‌بندی خشکسالی هیدرولوژیکی در حوضۀ کرخه
با اندازهگیری حلقههای رویشی سالیانة درختان و ساخت گاهشناسی از آنها، امکان مطالعه و بازسازی جریان رودخانه‌ها در محدودة رویشگاهها فراهم میشود. هدف از انجام این پژوهش، بازسازی جریان رودخانه با استفاده از گاهشناسی درختی، و مدلسازی و طبقه‌بندی خشکسالی هیدرولوژیکی در حوضة کرخه است. در این تحقیق از شاخص گاهشناسی درختی منطقهای زاگرس مرکزی دو گونة درختی بلوط ایرانی ( Quercus brantii) و بلوط ما...
[ 38 ] - واکاوی زوال جنگلهای استان ایلام و ارتباط آن با تغییرات بارش
امروزه به دلیل بروز پدیده زوال بلوط، گستره قابل توجهی از جنگلهای زاگرس دچار خشکیدگی شده است. هدف اصلی پژوهش پیش رو تعیین گستره پوشش‌های جنگلی استان ایلام و بررسی روند تغییرات زمانی آنها طی دوره 14ساله (2000 الی 2013) در ارتباط با تغییرات بارش میباشد. برای این منظور از تکنیک‌های سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. دادههای مورد استفاده دربرگیرنده تصاویر NDVI سنجنده مادیس با...
[ 39 ] - رفتارشناسی باد در ایستگاههای کوهستانی البرز غربی تحت تاثیر واداشت‌های محیطی
در این مقاله سعی شده اثر واداشت‌های محیطی شامل توپوگرافی، تندی و جهت شیب، شکل و روند ناهمواری در شکل‌گیری رژیم باد واقع در رشته‌کوه البرز (البرز غربی) مورد توجه قرار گیرد. رژیم بادهای کوهستانی بر شرایط آب‌وهوایی مناطق کوهستانی اثر بسیار زیادی دارد. پژوهش حاضر با استفاده از دادههای ساعتی تندی و جهت باد و برازش و تحلیل شرایط توپوگرافیک با مبانی نظری انجام شده‌است. به طوری‌که آشکار شد، ایستگاه ه...
[ 40 ] - شناسایی اثر تغییرات دمایی فصل زمستان بر فراوانی و شدت مراکز چرخندها در مدیترانه
چکیده در این پژوهش اثر تغییر دما بر میزان روند و فراوانی مراکز چرخندی در مدیترانه مطالعه شد. برای این منظور از دادههای ERA-Enterim در بازه زمانی 1980 تا 2013 با تفکیک نیم درجه طول و عرض جغرافیای، بهصورت 6 ساعته استفاده شد. از الگوریتم عددی مراکز کمینه به همراه میانگین تاوایی نسبی برای آشکارسازی چرخندها استفاده، سپس روند ماهانه آنها به صورت دو دوره زمانی از 1980 تا 1996 و 1997 تا 2013 مطالع...
[ 41 ] - شناسایی الگوهای تابستانه و زمستانه ورود گرد و غبار به غرب ایران
1-مقدمه گرد و غبارها یکی از ویژگیهای سامانههای همدید جوی هستند که در بسیاری از مناطق جهان بویژه مناطق خشک و بیابانی رخداد دارد. کشور ایران و بویژه منطقه جنوب غرب ایران بطور متناوب با پدیدۀ گرد و غبار و مشکلات آن مواجه است. بادهای غربی جریان مسلط ورودی به ایران هستند. غرب ایران را پهنه‌های بیابانی متعددی همچون بیابان‌های جنوب عراق، ربع‌الخالی، بادیه‌الشام و صحرا تشکیل می‌دهند. نیمه غربی ایران ب...
[ 42 ] - ارتباط اسناد ایزوتوپ اکسیژن دریاچه‌های زریوار، میرآباد، بختگان و پریشان با بارشهای منطقه در عصر یخبندان کوچک(LIA)
اسناد ایزوتوپ اکسیژن (Oxsygen Isotope) موجود در آرشیو‌های رسوبات دریاچه ای، ابزار رایجی جهت بازسازی دیرینه محیط هستند. در این مقاله، اسناد ایزوتوپی دریاچه‌های زریوار، میرآباد، بختگان و پریشان جهت بررسی شرایط اقلیمی ایران در عصر یخبندان کوچک (Little ice age) مورد بررسی قرار گرفته اند. بین سالهای1350 تا 1850 مقارن با عصر یخبندان کوچک، تغییراتی در مقادیر ایزوتوپ اکسیژن این دریاچه‌ها قابل مشاهده اس...
[ 43 ] - بررسی ارتباط بین شاخص نوسان جنوبی (SOI) و بارش بازسازی شده زاگرس میانی
بر اثر جابجایی هسته آب گرم در اقیانوس آرام، اقلیم بسیاری از مناطق کره زمین به صورت مستقیم و یا به شکل پیوند از دور تحت تاثیر قرار می‌گیرد. هدف از انجام این تحقیق بررسی طولانی مدت ارتباط بین شاخص نوسان جنوبی و بارش بازسازی شده منطقه زاگرس میانی میباشد. بر این اساس از دو گونه درختی بلوط در سه رویشگاه از استانهای لرستان، کرمانشاه و ایلام با استفاده از یک مته رویش سنج، تعداد 74 نمونه از 37 درخت ب...
[ 44 ] - طبقه‌بندی همدید الگوهای گردشی موثر بر آب و هوای ایران در تراز دریا
در این پژوهش با بکار گیری رویکرد گردشی به محیطی مهم ترین سامانههای تاثیر گذار تراز دریا، بر روی اقلیم ایران بررسی گردید. برای شناسایی الگوهای جوی دادههای میانگین روزانه فشار تراز دریا از سری دادههای باز کاوی شده مرکز پیش بینی‌های محیطی ایالات متحده از تاریخ 1364 تا 1388 برداشت گردید. سپس با انجام تحلیل طیفی بر روی داده‌ها بسامدهای کمتر از 10 روز از پایگاه داده ای فیلتر شدند و با بکارگیری ت...
[ 45 ] - تحلیل سینوپتیک یخبندان شدید، دیرهنگام و فراگیر فروردین ماه 1388
در این پژوهش به منظور بررسی الگوی سینوپتیکی یخبندان شدید و دیر هنگام دوره 23 تا 26 فروردین ماه 1388، نقشه‌های هواشناسی میانگین فشار سطح دریا، 850 و 500 هکتوپاسکال بررسی شده است، و با استفاده از نقشه‌های همدیدی، موقعیت و جابجایی سیستم‌های جوی همچون: سیکلون‌ها، آنتی سیکلون‌ها و میدان‌های باد مطالعه شده است. نتایج نشان دهنده آن است که فعالیت سامانه پرفشاری در شمال دریای خزر سبب ریزش هوای سرد عرض...
[ 46 ] - شناخت مناطق همگن بارشی در غرب ایران
چکیده شناخت زیرمنطقه های همگن اقلیمی، یکی از نیازهای اولیه در برنامه ریزی های محیطی و آمایش سرزمین است که بویژه برای مطالعه بیلان آب و دیگر مسائل هیدرولوژی دارای اهمیت است. از این رو، برای شناخت مناطق همگن بارشی منطقه کوهستانی غرب ایران که سرچشمه بسیاری از رودهای مهم کشور است، میانگین 9 متغیر وابسته به بارش در دوره 2000-1965 برای 140 ایستگاه هواشناسی پراکنده در سطح منطقه محاسبه و مورد ا...
[ 47 ] - بررسی فعّالیّت تکتونیکی در حوضه دشت اشتهارد با استفاده از تداخلنگار راداری
فعّالیّت‌های تکتونیکی و زمین‌ساختی، همواره نقش مهمّی در تغییرات ژئومورفولوژیکی داشته‌اند و شناسایی ماهیت و چگونگی حرکات زمین‌ساخت جدید، در درک و تفسیر زمین‌ریخت‌ها بسیار مورد توجّه است. در این پژوهش، حرکات زمین‌ساختی در حوضة دشت اشتهارد و قزوین که در غرب و جنوب غرب تهران و در دامنههای جنوبی البرز قرار دارد، با استفاده از تکنیک تداخلنگار راداری انجام شده و شواهد این تغییرات با استفاده از نقشة ژئوم...
[ 48 ] - اثر هم زمان فازهای NAO و SOI بر آب و هوای ایران
پژوهش پیش رو سعی میکند تأثیرپذیری اقلیم ایران به واسطة تغییرات ایجاد شده طی فازهای فرین و عادیِ رخدادهای NAOو SOIرا بررسی کند. بدین منظور دادههای بارش و دمای 32 ایستگاه سینوپتیک کشور طی دورة 2005 تا 1960، گردآوری شدند. بررسی ارتباط بین این داده‌ها با دادههای دور پیوندی NAOو SOIاز طریق روشهای آمار تحلیلی و آمار استنباطی نشان داد که دما و بارش فصل پاییز بیشترین ارتباط را با شاخص‌های مذکور دارن...
[ 49 ] - تحلیل مکانی تغییرات بارش در زاگرس میانی از طریق روشهای زمین آمار (1995-2004)
در تحقیق حاضر سعی شده است تا تغییرات مکانی بارش در ناحیه‌ی کوهستانی زاگرس میانی از طریق روشهای زمین آمار مدلسازی و تشریح گردد. در این راستا از متوسط بارش سالانه 249 ایستگاه با دوره‌ی زمانی کامل 10 سال (1995-2004) مربوط به سازمان هواشناسی (کلیماتولوژی، سینوپتیک و باران‌سنجی) و وزارت نیرو استفاده شده است. از 219 ایستگاه برای مدلسازی و تشریح تغییرات مکانی بارش و از 30 ایستگاه باقی‌مانده برای آز...
[ 50 ] - بررسی اثر الگوهای سینوپتیک در تغییرات زمانی سیلاب های جنوب دریای خزر مطالعه موردی: رودخانه های شفارود و تالار
به منظور بررسی اثر الگوهای سینوپتیک در تغییرات زمانی سیلاب های جنوب دریای خزر دبی دو رودخانه تالار در شرق و شفارود در غرب سواحل جنوبی خزر طی دوره آماری 1998-1961 مطالعه شده است . در این پژوهش سعی بر این بوده است تا علاوه بر معرفی الگوهای سینوپتیکی منجر به سیل، آرایش این الگوها و گستره تحت نفوذ هرسیستم و تغییرات این سیستم ها از نظر زمانی بررسی گردد . در این دوره 558 سیل در دو حوضه رخ داده است، 5...
[ 51 ] - معرفی و ارزیابی مدل جهانی همسان سازی داده های زمینی با داده های مشاهده ای در ایران
پژوهش پیش‌رو با هدف معرفی مدل همسان‌سازی دادههای زمینی و ارزیابی دقت دادههای این مدلدر مقابل دادههای اندازهگیری شده ایستگاه</stro...
[ 52 ] - برآورد میزان تبخیر و تعرق تابستانه گیاه نیشکر در استان خوزستان با استفاده از داده های اقلیمی
برآورد دقیق و به موقع تبخیر و تعرق تأثیری بسزا و حیاتی در برنامه ریزی منابع آب و کشاورزی دارد. در این پژوهش، به برآورد میزان تبخیر و تعرق گیاه نیشکر در استان خوزستان پرداخته شده و داده های مورد استفاده شامل دمای هوا، رطوبت نسبی، سرعت باد و ساعات آفتابی از بدو تأسیس ایستگاه های سینوپتیک تا سال 2014 بوده است. بدین منظور در ابتدا مقادیر تبخیر و تعرق گیاه مرجع با استفاده از روش استاندارد فا...
[ 53 ] - اقلیم‌شناسی کم ارتفاع‌های بریده مؤثر بر ایران و ارتباط آن با ENSO و NAO
کم ارتفاع‌های بریده[1] به‌عنوان یک‌کم ارتفاع بسته در تروپوسفر میانی و بالایی تعریف میشوند که به‌طور کامل از جریان اصلی بادهای غربی جداشده‌اند. کم ارتفاع بریده یکی از پدیده‌های اثرگذار بر اقلیم ایران میباشد. هدف از این مقاله بررسی میزان این اثرگذاری و ارتباط آن با برخی شاخص‌های پیوند از دور میباشد. ویژگیهای کم ارتفاع‌های بریده در ایران، برای دوره 2015-1976 مطالعه گردید. برای شناسایی این سیست...
[ 54 ] - چشم انداز تغییرات دمای هوای دوره آینده بر اساس مدلهای CMIP5 و سناریوهای واداشت تابشی RCP (مطالعه موردی: ایستگاههای منتخب استان ایلام)
تغییرات آب و هوایی یکی از مهمترین چالشها در آینده ا ست. در پژوهش حا ضر چ شماندازتغییرات آب و هوایی دوره آینده بر اسااا سااناریوها RCP در غالب گزارش پنجم IPCC ومدلها CMIP5 واکاو شااد؛ داده ها دوره 2005 - 1980 دوره پایه مشاااهدها و بروندادمدلها CMIP5 در خط ساایرها RCP8.5 و RCP4.5 برا دوره آینده اساااداده گردید. براانطباق دوره گذشاه با آینده از معیارها خطا سنجی اساداده شد. ...
[ 55 ] - Spatial Analysis of thunder storm in Iran
Thunderstorms are major climatic events due to the significant effects and catastrophic consequences on humans and the natural environment. The researches have shown that the elevation and latitude factors are two variables that can affect the occurrence of this phenomenon. Therefore, the main aim of this study is to investigate the spatial analysis of the effects of lightning and its effects o...
[ 56 ] - Dynamic simulation of the Alborz Mountain in spread and thickness of sea breeze on the southern coast of the Caspian Sea
In this study is simulation of role of topography in thickness and Inland penetration of sea-breeze in southern coast of the Caspian Sea. The RegCM4 as a regional scale climate model coupled with a lake model and also the reanalysis data of NCEP / NCAR used to determine of the initial conditions of the model. The model was run during the peak of sea breeze on the southern coast of the Caspian S...
[ 57 ] - پیش‌نگری اثرات تغییر اقلیم بر درجۀ روزهای نیاز سرمایشی و گرمایشی در ایستگاههای منتخب استان ایلام
در مطالعة حاضر به پیش‌نگری اثرهای تغییرات آب و هوایی بر درجة روزهای نیاز سرمایشی و گرمایشی ایستگاههای منتخب ایلام و دهلران از طریق دادة مشاهده‌ای و دادة شبیه‌سازی‌شدة دورة آینده براساس برون‌داد مدلهای CMIP5 پرداخته شد. بررسی دادة واقعی دورة پایه نشان داد که روند افزایشی و کاهشی به‌ترتیب برای نیاز سرمایشی و گرمایشی در ایستگاههای ایلام و دهلران وجود دارد. در دورة آینده نیاز گرمایشی در هر دو سن...
[ 58 ] - اثر تغییر اقلیم بر فنولوژی بادام در استان چهار محال و بختیاری
هدف از این پژوهش بررسی اثرات تغییر اقلیم بر فنولوژی بادام در استان چهار و محال بختیاری به عنوان یک منطقه با نوسانات دمایی شدید می باشد. بدین منظور در این تحقیق با استفاده از مدل ریز مقیاس کننده SDSM و داده های بزرگ مقیاس گردش عمومی جو canESM2 استفاده شد. دادههای روزانه دمای کمینه، بیشینه و بارش در دوره آماری 30 سال (2015-1985) برای چهار ایستگاه به‌عنوان داده های مبنا استفاده شد و با اس...
[ 59 ] - تحلیل نقش جزر و مد در قلمروسازی دریایی و تأثیرات تغییر اقلیم بر آن
بنیان و پایۀ فضاسازی، قلمروگستری، تحدید حدود و مرزبندی در دریاها بر اساس عوامل جغرافیایی (بویژه جغرافیای طبیعی) صورت می‌گیرد. در میان عوامل متعدد جغرافیای طبیعی، جزر و مد در تحدید حدود و قلمروسازی دریایی نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای دارد. با این وجود، کشورهای جهان هرکدام از سطح مبنای مشخصی ...
[ 60 ] - تحلیل فضایی و مدلسازی ارتباط مراکز کنش جوی با ناهنجاری های فراگیر بارش ایران
تغییرات فشار در مراکز کنش‌جوی اثرات مهمی بر سایر مولفه‌ها و الگوهای جوی موثر در تغییر پذیری بارش دارد. این پژوهش به منظور واکاوی و مدلسازی اثر و ارتباط مراکز کنش جوی بر ناهنجاری فراگیر و شدید بارش در ایران با استفاده از داده های 30 ایستگاه همدید در طول دوره 2010-1961 و دادههای سایت NCEP/NCAR امریکا در بازه ماه‌های نوامبر تا مه انجام گرفته است. در این پژوهش از روش همبستگی پیرسون و مدل سازی رگرسی...
[ 61 ] - محل شکل گیری و توزیع فضایی- زمانی کم ارتفاع های بریده موثر بر ایران
کم ارتفاع های بریده به عنوان یک کم ارتفاع بسته درورد سپهرمیانی و بالایی تعریف میشوند که به طور کامل از جریان اصلی بادهای غربی جدا شده اند. کم ارتفاع بریده یکی از پدیده های اثرگذار بر اقلیم ایران میباشد .هدف از این مقاله بررسی میزان این اثرگذاری در مناطق مختلف ایران در زمان های متفاوت میباشد .ویژگی های کم ارتفاع های بریده در ایران، برای دوره 2015-1976 مطالعه گردید. برای شنا...
[ 62 ] - تحلیلی بر پُرفشارهای جنب حاره آزورس و هاوایی
مراکز پُرفشار جنب حاره ابعاد ناشناختهای دارند. در این تحقیق، نخست سیر تحول ماهانة پُرفشارهای آزورس و هاوایی با استفاده از دادههای فشار سطح دریا و مؤلفه‌های مداری و نصف‌النهاری باد ارائه شده است. سپس، سطح مقطع قائم جریان واچرخندی، سرعت قائم، ارتفاع ژئوپتانسیل، و واگرایی افقی در موقعیت این سامانهها تحلیل شده است. داده‌ها با تفکیک افقی 0.25×0.25 درجه از مرکز ECMWF و نسخة ERA5 در یک بازة زمانی چهل...
[ 63 ] - Middle and Late Holocene dry climatic events in the Central Zagros
Climate, as the average temperature or precipitation over a long period of time, is constantly fluctuating and changing. There is a complex relationship between climate change and human biological and cultural reactions (Weeks and Petrie, 2018). Increased dry conditions in the subtropics is one of the consequences of climate change that has been predicted by various models. While using th...
[ 64 ] - Explaining the spatial patterns of drought intensities in Iran
Recognition of spatial patterns of drought plays an important role in monitoring, predicting, confronting, reducing vulnerability, and increasing adaptation to the hazard. The aim of this study is to identify the spatial distribution and analyze the annual, seasonal, and monthly spatial patterns of drought intensities in Iran. For this purpose, drought intensities were extracted from the month...
[ 65 ] - An Analysis of precipitation Periods trend in Iran
Abstract The purpose of this article is to analyze the frequency and severity of the one to six days of rainfall in Iran. The trend of frequency changes and severity of each course was identified using my-candle test and the slope estimator during the 1968-1988 period. Then, using the main component analysis method and cluster analysis method, the entire stations were categorized in five clust...