نوربخش میرزائی
هیئت علمی، مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران
[ 1 ] - رابطه های تجربی میان بزرگی و برخی پارامترهای گسلش برای زمین لرزه های ایران و ناحیه های مجاور آن
تخمین اندازه‌ی بزرگترین زمینلرزهای که ممکن است توسط یک گسل مشخص یا چشمه‌ی زمینلرزه رخ دهد، از جمله پارامترهای مهم تأثیرگذار درتحلیل‌خطر زمینلرزه است. یکی از روش‌های تخمین این بزرگی، استفاده از رابطه‌های تجربی بین بزرگی و پارامترهای گسل عامل زمینلرزه است. هدف اصلی این مطالعه ارائه‌ی بهترین روابط تجربی ممکن بین بزرگی و پارامترهای گسل به چند روش رگرسیون مناسب، مبتنی برکاتالوگ گردآوری شده و به رو...
[ 2 ] - بررسی ماهیت بیشینه نسبت طیفی H/V ریزلرزه‌‌ها در جنوب شهر تهران
در سالهای اخیر، استفاده از ریزلرزه (میکروترمور) ها در تحقیقات اثر ساختگاه بسیار مورد توجه قرار گرفته است. نبود شناخت درست از ماهیت میدان موج ریزلرزه‌‌ها ممکن است منجر به تفسیرهای نادرستی از اثر ساختگاه شود. به این علت بررسی میدان این موج‌ها دارای اهمیت است. در تحقیق حاضر، با استفاده از روش تک‌ایستگاهی به بررسی ماهیت ریزلرزه‌‌ها در جنوب شهر تهران پرداخته شده است. ابتدا، رفتار جنبش ذره در میدا...
[ 3 ] - پهنه‌بندی خطر زمینلرزه در ایران و برآورد مقادیر بیشینه شتاب برای مراکز استان‌ها
به‌منظور ارزیابی سطوح جنبش نیرومند روی سنگ بستر برای بیشینه شتاب و مقادیر طیفی در پهنه ایران، برآورد خطر زمینلرزه به روش احتمالاتی اصلاح شده صورت گرفته است. فهرست نامه‌ای (کاتالوگی) یکنواخت، شامل زمین‌لرزه‌های تاریخی و دستگاهی تا انتهای 2012 در ناحیهای محدود به 22 تا 42 درجه عرض شمالی و 42 تا 66 درجه طول شرقی، تهیه شده است. تعداد 238 چشمه بالقوه زمینلرزه به‌صورت پهنه‌ای تعیین و پارامترهای لر...
[ 4 ] - طیفهای طرح برای ساختگاه‌های سنگی ایران با ملاحظات بزرگی و فاصله و مقایسه با طیفهای حاصل از تحقیقات منطقه‌ای
از آنجا که روش دقیقی برای پیش‌بینی جنبش‌های زلزله‌های آینده در یک منطقه وجود ندارد، منطقی است که از طیفهای تابع‌های جابه‌جایی، سرعت و شتاب برای برآورد بیشینه مقادیر نیروهای طراحی استفاده شود. در این تحقیق، طیفهای پاسخ و طرح شتاب برای ساختگاه‌های سنگی در ایران بهدست می‌آید. بدین‌منظور، دادههای شتابنگاری ایستگاه‌های مستقر بر ساختگاه‌های سنگی گردآوری، تصحیح خط مبنا و فیلتر شده و با کن...
[ 5 ] - بررسی لرزه‌زمین‌ساخت و لرزه‌خیزی منطقه اصفهان
در این کار، گستره E ?54-5/49 و N ?1/34-31 برای بررسی لرزه‌زمین‌ساخت و لرزه‌خیزی منطقه اصفهان انتخاب شده است. از نقشههای زمین‌شناسی با مقیاس 1:250000 و 1:100000 ناحیه اصفهان برای استخراج دقیق‌تر گسل‌های ناحیه مورد نظر استفاده و از آن برای بررسی لرزه‌زمین‌ساخت منطقه بهره گرفته شده است. بررسی سازوکار کانونی 18 زمینلرزه با 3/4Mw ? ، در این منطقه، وجود مولفه غالب معکوس را برای اکثر آنها (11 مورد...
[ 6 ] - پهنه‌بندی زمینلرزهای گستره تهران و نواحی مجاور با استفاده از مجموعه‌های فازی
ارزیابی خطر زمینلرزه، مانند بسیاری از موضوعات دیگر زلزله‌شناسی، به دلیل تنوع عوامل مؤثر در وقوع زمین‌لرزه‌ها، مبحث پیچیده‌ای است. وجود عدم قطعیت که ناشی از مبهم بودن و ناکامل بودن دادههای مرتبط است، استفاده از روش‌های مناسب در بررسی خطر زمینلرزه را اجتناب‌ناپذیر میکند. استفاده از روش فازی این امکان را فراهم می‌سازد که بتوان عدم قطعیت‌ها را در این بررسی‌ها لحاظ کرد. در این پژوهش با استفاده ...
[ 7 ] - ناپیوستگی‌های پوسته، لرزه‌زمین‌ساخت و ویژگی‌های لرزهای البرز خاوری- میانی، ایران، بررسی ساختار رزگون برای هندسه ژرفی گسل‌ها
رشته‌کوه البرز که به دنبال برخورد پهنه‌های عربی و اوراسیا در تریاس پسین شکل گرفته و آهنگ کنونی این برخورد 21 میلی‌متر در سال است، گستره‌ای چین‌خورده، گسل‌خورده و یکی از گستره‌های کوتاه‌شدگی پوسته زمین در ایران است. ایالت لرزهزمینساختی البرز از شمال به گسل خزر، از جنوب به گسل‌های مشا، طالقان، شمال قزوین، شمال تهران، شمال سمنان وآستانه، از غرب به کوه‌های طالش و از شرق به ایالت لرزهزمینساختی ک...
[ 8 ] - تعیین طیفهای طراحی افقی و قائم برای ساختگاه‌های سنگی براساس دادههای شتابنگاری ایران
مطابق آئین‌نامه طرح ساختمان‌های مقاوم در برابر زلزله، استاندارد 2800 ایران، خاک‌ها به چهار دسته تقسیم شدهاند. در این مقاله با توجه به افزایش نسبی دادههای شتابنگاری در سالهای اخیر، طیفهای طراحی افقی و قائم برای خاک نوع I (سنگ)، براساس دادههای ایران تهیه می‌شود. به‌‌این‌‌منظور کلیه مؤلفه‌های غالب افقی و قائم شتاب‌نگاشت‌های مربوط به ایستگاه‌های مستقر بر خاک نوع Iجمع‌آوری، تصحیح خط مبنا و فی...
[ 9 ] - روش بازنگری شده خودهمبستگی مکانی برای ارزیابی سرعت موج برشی
از ثبت ارتعاشات محیطی یا میکروترمورها در سطح زمین می‌توان اطلاعات با ارزشی درباره ساختار یک‌بُعدی خاک بهدست آورد. با فرض اینکه قسمت اعظم ارتعاشات محیطی را امواج سطحی تشکیل می‌دهند، با استفاده از خصوصیات پاشندگی امواج سطحی امکان بازیابی سرعت موج برشی به‌صورت تابعی از عمق میسر می‌شود. بررسی میکروترمورها در بازیابی سرعت موج برشی بر مبنای ثبت هم‌زمان آنها در آرایه‌ای از گیرنده‌ها دارای دو مرحله کلی...
[ 10 ] - بررسی لرزه‌خیزی گسله آستانه در البرز شرقی
گسله آستانه یکی از گسله‌‌های جنبا در سامانه گسلی شاهرود است که نقش مهمی در زمین‌ساخت البرز شرقی بازی میکند. در این مقاله لرزه‌خیزی محلی و ناحیهای در ناحیه آستانه درالبرز شرقی با برداشت داده خردزمین‌لرزه‌‌ها و پردازش آنها، بررسی شده است. در این بررسی از دادههای دو شبکه محلی که درمجموع به مدت 9 ماه ناپیوسته در طول سالهای 2007 و 2008 نصب شدهاند و نزدیک به دو سال دادههای شبکه موسسه ژئوف...
[ 11 ] - بررسی ساختار سه‌بُعدی سرعت برشی در گوشته بالایی و تغییرات عمق موهو در منطقه مکران
زون مکران در حاشیه جنوب شرقی ایران و جنوب پاکستان، محل فرورانش پوسته اقیانوسی صفحه عربستان (در دریای عمان) به زیر صفحه اوراسیا است. این زون فرورانش از دیدگاه‌های متفاوتی رفتار غیرعادی از خود نشان می‌‌دهد. از جمله اینکه بخش‌های شرقی و غربی آن الگوی لرزه‌خیزی بسیار متفاوتی دارند. همچنین، آتشفشان‌های کواترنری در بخش شرقی مکران دورافت (offset) بیشتری از پیش‌‌کمان خود نسبت به بخش غربی دارند. ...
[ 12 ] - برآورد سرعت موج برشی با ترکیب روش‌های آرایه‌ای و وارون‌سازی منحنی‌های بیضی‌واری در ساختگاهی در جنوب شهر تهران
گستره تهران به علت قرار گرفتن در نزدیکی گسل‌های فعال در معرض تجربه زمین‌لرزه‌های بزرگ (با بزرگی‌های بیش از 7) است؛ به همین علت شناسایی لایه‌های زمین به منظور تعیین میزان تقویت امواج زلزله با اهمیت است. تحقیقات صورت گرفته روی اثرات زمین‌شناسی محلی بر جنبش زمین ناشی از زمینلرزه در تهران با استفاده از روش‌هایی نظیر محاسبه تابع انتقال یک‌بّعدی SH و همچنین روش‌های تجربی مبتنی بر ثبت ارتعاشات زمینه و...
[ 13 ] - پیش‌بینی میان‌مدت زمینلرزه براساس کاف‌های لرزهای در ایالت لرزهزمینساختی ایران‌مرکزی و شرق ایران
کاف‌های لرزهای یکی از با اهمیت‌ترین پیش‌نشانگرها برای پیش‌بینی میان‌مدت زمینلرزه هستند. کاف‌های لرزهای، قطعاتی از عناصر زمین‌ساختی (تکنوتیکی) هستند که در حال حاضر آرام‌اند ولی ممکن است در آینده موجب زمین‌لرزه‌های بزرگ شوند.کاف زمینه و کاف آماده‌سازی، چشمه‌های لرزهای برای زمین‌لرزه‌های آینده هستند. در این تحقیق با بررسی توزیع زمان- مکان رومرکز زمین‌لرزه‌ها از 1963 تا 2006، الگوی کاف زمینه در...
[ 14 ] - برآورد تابع خسارت برای ساختمان‌های غیرمهندسی‌ساز در منطقه‌ی زرند
یکی از مهم‌ترین علل تلفات انسانی و زیان‌های اقتصادی ـ اجتماعی ناشی از زمین‌لرزه‌ها، آسیب‌پذیری شدید ساختمان‌های مسکونی در مناطق شهری و روستایی است. از جمله روش‌های موجود برای بررسی آسیب‌پذیری لرزه‌یی ساختمان‌ها، استفاده از منحنی‌های آسیب‌پذیری یا تابع خسارت است که با توجه به نوع سازه، مصالح به‌کار رفته و روش‌های ساخت‌وساز برای هر منطقه یا کشور متفاوت است. در این مطالعه، تابع خسارت برحسب شدت و ب...
[ 15 ] - بررسی کاربرد آهنگ لغزش گسل‌ها در پهنه‌بندی مستقل از زمان خطر زمینلرزه در منطقه کرمان-غرب بلوک لوت
در این مطالعه، برای اولین بار با استفادۀ مستقیم و غیرمستقیم از آهنگ لغزش (slip rate) <span style="font-size: 11.0pt; font-family: 'B Mitra';"...
[ 16 ] - واهم‌افزایی خطر زمینلرزه در شهر فیروزکوه
به‌منظور ارزیابی سطوح جنبش نیرومند روی سنگ بستر برای بیشینه شتاب و مقادیر طیفی در شهر فیروزکوه، برآورد خطر زمینلرزه به روش احتمالاتی اصلاح‌شده انجام شده است. برای این منظور، در محدوده °34تا °37عرض شمالی و °52تا °55 طول شرقی، کلیه چشمه‌های بالقوه زمینلرزهای موثر تعیین شده و با استفاده از توابع توزیع مکانی، پارامترهای لرزه‌خیزی در هر چشمه بهدست آمده است. ناحیه مورد مطالعه به شبکه‌ای از نقاط با...
[ 17 ] - برآورد شتاب طیفی در منطقه اصفهان و مقایسه نتایج با شتاب طیفی آیین‌نامه 2800 ایران و آیین‌نامه IBCامریکا
در این تحقیق به‌منظور برآورد شتاب طیفی به‌صورت مستقیم با استفاده از روابط تضعیف در منطقه اصفهان (E54-5/49 و N1/34-31)، ابتدا،پارامترهای لرزه‌خیزی در گستره مورد بررسی به تفکیک ایالتهای لرزهزمینساختی منطقه محاسبه، و سپس، با استفاده از نقشه گسل‌ها و اطلاعات زمین‌لرزه‌های گذشته، نقشه‌ای از چشمه‌های بالقوه زمینلرزه برای منطقه اصفهان تهیه شده است. با استفاده از روابط تضعیف طیفی کمبل و بزرگنیا (2...
[ 18 ] - بررسی ارتباط تغییرات زمانی غلظت گاز رادون با پس‌لرزه‌های زمینلرزه بم به‌‌کمک شبکه عصبی آدالاین
غلظت گاز رادون پس از زمینلرزه بم ( 5/10/1382، 8/6)، در ایستگاهی واقع در غرب بروات در بازه‌های زمانی 10 دقیقه‌ای ثبت شد. برای بررسی ارتباط زمانی بین تغییرات میزان غلظت گاز رادون و وقوع پس‌لرزه‌های زمینلرزه بـم، تاثیر پارامترهای جوّی دما، فشار جوّی و رطوبت خاک روی میزان غلظت گاز رادون با استفاده از شبکه عصبی خطی آدالاین و الگوریتم ژنتیک کمینه شد. تجزیه‌وتحلیل دادههای غلظت گاز رادون اندازه‌گیری‌ش...
[ 19 ] - بررسی تأثیر بی‌هنجاری‌های عمیق بر ساختار گوشته بالایی در توموگرافی زمان‌رسید امواج درونی به روش ACH
اساس کار روش بر استفاده از دادههای زمان‌رسید نسبی زمین‌لرزه‌های دورلرزه‌ای برای بهدست آوردن تغییرات سرعت در گوشته بالایی است. در این راستا، سعی می‌شود که تاثیر پارامترهای چشمه و مسیر پرتو از چشمه تا زیر منطقه مورد بررسی کمینه شود. به‌‌این‌‌ترتیب، تنها تاثیر ناشی از ساختار سرعت منطقه در دادههای زمان‌رسید باقی می‌ماند. هدف این تحقیق، بررسی میزان تاثیر بی‌هنجاری‌های بخش‌های پایین‌تر (مخصوصا بی...
[ 20 ] - پهنه‌بندی بیشینه شتاب جنبش زمین در گستره خسارت‌دیده زمینلرزه 1383 داهوئیه- زرند
در این مقاله، پهنه‌بندی بیشینه شتاب جنبش زمین در گستره خسارت‌دیده زمینلرزه 4 اسفند 1383 (22 فوریه 2005) داهوئیه- زرند عرضه شده است. بدین منظور با استفاده از روش‌های گوناگون آماری و روابط تضعیف، شتاب در نقاط متفاوت خسارت‌دیده محاسبه شده است. در روش آماری با استفاده از مقادیر بیشینه شتاب ثبت‌شده در ایستگاه‌های شتابنگاری محدوده مه‌لرزه‌ای زمینلرزه 1383 داهوئیه- زرند و روابط درون‌یابی عکس فاصله ...
[ 21 ] - Single station estimation of earthquake early warning parameters by using amplitude envelope curve
In this study, new empirical relationships to estimate key parameters in Earthquake Early Warning (EEW) system including magnitude, epicentral distance and Peak Ground Acceleration (PGA) are introduced based on features of the initial portion of P-wave’s amplitude envelope curve. For this purpose, 226 time series recorded by bore-hole accelerometers of Japanese KiK-net are processed for earthq...
نویسندگان همکار