فرهنگ احمدی گیوی
دانشیار، گروه فیزیک فضا، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، ایران
[ 1 ] - عوامل دینامیکی مؤثر بر بارش سنگین برف در تهران: مطالعۀ موردی
رویدادهای بارش سنگین اغلب باعث به‌وجود آمدن خسارات جانی و مالی جبران‌ناپذیر می‌شوند. از این‌رو توانایی و امکان پیشبینی صحیحِ وقوعِ این رویدادها برای سازمان‌های هشدار سریع کشورهای مختلف بسیار مهم است. کاربست روش جداسازی عامل‌ها در مطالعۀ رویدادهای بارش سنگین ضمن اینکه امکان تفکیک و بررسی دینامیکی عوامل وردسپهر زِبَرین و زیرین را در یک نمونۀ واقعی میدهد، تخمینی کمّی نیز از سهم تعاملی و خالص هریک از ...
[ 2 ] - آثار فازهای مختلف نوسان مدن- جولین بر برخی کمیتهای هواشناختی وردسپهر درجنوب‌غرب آسیا
در این مطالعه با استفاده از دادههای بازتحلیل NCEP/NCAR و شاخص چندمتغیرۀ نوسان مدن-جولین تلاش شده است تا آثار فازهای مختلف این پدیده بر توزیع برخی از کمیتهای مهم هواشناختی در منطقۀ خاورمیانه، بررسی و برای آن توضیحِ فیزیکی ارائه شود. به‌این منظور دوره‌های بحرانی MJO از سال 1974 تا 2015 براساس شاخص آن تفکیک شده ومیانگین و بیهنجاری کمیتهای منتخب بهدست آمده است. نتایج نشان داد که اثر هم‌شاری و و...
[ 3 ] - گزینش طرحوارۀ همرفت بهینه برمبنای دادههای رادار در حین اجرای مدل WRF برای پیشبینی کوتاه‌مدت بارش
هدف این پژوهش بررسی و پاسخ به این سؤال است که «آیا می‌توان با استفاده از دادههای سنجش از دور مانند برگشت‌پذیری قطبش افقی رادار، بدون درگیر شدن با حجم بسیار بالای داده‌پردازی در روشهای دادهگواری، روند اجرای مدلهای پیشبینی عددی وضع هوا را تسهیل کرد و دقت پیشبینی را افزایش داد؟» برای دست‌یابی به این هدف، علاوه بر طراحی و توسعة یک نرم‌افزار تحلیل دادههای راداری، مدل پیشبینی عددی میان‌مقیاس ...
[ 4 ] - شناسایی الگوهای گردش جوّی پدیدآورندۀ بارش‌های مهم همراه با بیهنجاری سرد در تهران: مقایسۀ دو روش خوشه‌بندی
پژوهش حاضر با هدف مقایسه و ارزیابی توانمندی دو روش خوشه‌بندی با پیش‌پردازشگر تحلیل مؤلفه‌های اصلی و روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی با آرایۀ T، در شناسایی الگوهای گردش جوّی پدیدآورندۀ بارش‌های مهمِ تهران به انجام رسیده است. برای این منظور با استفاده از دادههای بارش روزانه زمستانۀ ایستگاه مهرآباد در دورۀ آماری 2013-1951 تعداد 133 رویداد بارشی متوسط تا سنگین برای منطقه شناسایی شد. با اعمال دو روش طبقه‌بن...
[ 5 ] - بررسی بی هنجاری اقلیمی ایران در آبان‌ماه 1390 از دیدگاه دینامیک بزرگ‌مقیاس
بر اساس آمارهای سازمان هواشناسی ایران به نقل از گزارش انجمن هواشناسی آمریکا در بررسی وضعیت اقلیم جهان در سال 2011، بخش بزرگی از کشور در پاییز 2011 دارای مقادیر چشم‌گیر بیهنجاری منفی دما همراه با بیهنجاری مثبت بارش نسبت به میانگین‌های اقلیم‌شناختی در دوره 1960 تا 2010 میلادی بوده است. سهم عمده در شکل‌گیری این بی‌هنجاری‌ها را حاکمیت یک دوره بلند سرما همراه با بارش در بخش‌های گسترده‌ای از کشور د...
[ 6 ] - بررسی تغییرات ضریب خاموشی جو بر مبنای دید افقی در چهار فرودگاه پرتردد کشور
دید، علاوه بر اینکه به عنوان یکی از مهمترین ویژگی‌های نوری جو محسوب میشود، از جنبه‌های مختلف از جمله ترافیک زمینی و هوایی دارای اهمیت است. در مقاله حاضر بانک اطلاعات تاریخی برای نشان دادن تغییرات دید در 4 فرودگاه پرتردد کشور شامل فرودگاه‌های مهرآباد تهران، مشهد، شیراز و اصفهان در دوره مشترک 40 ساله بررسی شده است. ضریب خاموشی با استفاده از رابطه کشمایدر برآورد میشود. تغییرات بلندمدت خاموشی ...
[ 7 ] - تحلیل آماری-دینامیکی رابطه بین مسیر توفان مدیترانه و نوسان اطلس شمالی برمبنای فرایافت فعالیت موج
برای بررسی و ردگیری انتشار یک بسته موج می‌توان از کمیت فعالیت موج استفاده کرد که جملات بودجه آن به‌طور یکتا مشخص می‌شوند. شار فعالیت موج بهعنوان بسط سه‌بُعدی شار الیاسن– پالم (EP) شاخصی مناسب برای بررسی دینامیکی نوسان اطلس شمالی (NAO) و چگونگی انتشار امواج است. هدف از این پژوهش، بررسی تفاوت فعالیت موج و چگونگی تابش موج به منطقه مدیترانه و جنوب غرب آسیا در دو فاز مثبت و منفی NAO در فصل زمستان ا...
[ 8 ] - ارتباط آلایندههای شهری با دید افقی منطقه تهران در سال 2008
میدان دید در جوّ، علاوه بر عوامل طبیعی، متاثر از پراکنش و خاموشی نور در ذرات و مولکولهای موجود در آن است. از این‌رو دید افقی و تغییرات آن یک نشانگر مشاهداتی ساده و خوب برای کیفیت هوا به شمار میرود. در مقاله حاضر، اثر غلظت آلایندههای جوّ شهری بر دید افقی منطقه جنوب غرب تهران در سال 2008 بررسی شده است. دادههای استفاده شده در این مقاله، شامل دیدبانی‌های روزانه ایستگاه هواشناسی مهرآباد و غلظت آل...
[ 9 ] - اثر سامانههای مدیترانه‌‌ای بر خشک‌سالی غرب ایران
در این پژوهش تاثیر دریای مدیترانه و برخی عوامل جوّی بزرگ‌مقیاس منطقه‌ای در دوره 1960 تا 2005 بر خشک‌سالی غرب ایران بررسی شده است. در سالهای خشک غرب ایران، افزایش در میانگین سالانه فشار و کاهش در فراوانی چرخندهای اکثر مراکز چرخندزا مشاهده میشود. به‌علاوه، بی‌هنجاری‌های فشار ماهانه نیز در شروع سالهای خشک وجود دارد ولی به‌تدریج با دور شدن از ژانویه کاهش می‌یابد. الگوهای بیهنجاری فشار نشان‌دهنده...
[ 10 ] - شبیهسازی عددی نوسان اطلس شمالی (NAO) و آثار آن در جنوب غرب آسیا
در این تحقیق با استفاده از مدل اقلیمی-جهانی ECHAM5، آثار نوسان اطلس شمالی در جنوبغرب آسیا از راه دو آزمایش کنترل و اقلیمی شبیهسازی شده است. در آزمایش کنترل، از دمای سطح دریای واقعی و در آزمایش اقلیمی، میانگین بلندمدت دمای سطح دریا در حکم ورودی مدل به کار رفته است. براساس شاخص نوسان اطلس شمالی که از خروجی آزمایش کنترل بهدست آمده است، دو دسته ماه بحرانی مثبت و منفی شناسایی و میانگین همادی برخی...
[ 11 ] - بررسی روند تغییرات پُرفشار سیبری و تاثیر آن بر میدانهای هواشناختی در بازه زمانی 1948تا 2008
یکی از مهمترین سامانههای جوّی در فصل زمستان نیمکره شمالی و در منطقه اوراسیا که نقش مهمی در تغییر کمیتهای جوّی دارد، پُرفشار سیبری است. در این مقاله، روند خطی تغییرات سالانه شدت مرکز این سامانه و تاثیر آن روی برخی از کمیتهای هواشناختی در مناطق فراحاره‌ای نیمکره شمالی در یک دوره 60 ساله (از 1948 تا 2008) با استفاده از دادههای NCEP/NCAR بررسی شد. نتایج نشان میدهد که فشار تراز دریا در مرکز پُرفشا...
[ 12 ] - مقایسة تعیین پارامترهای وضعیت در هیدروگرافی با استفاده از سه و چهار گیرندة GNSS
امروزه با توجه به توسعه و گسترش روز‌افزون به‌کارگیری سامانههای تعیین موقعیت ماهواره‌ای در دریا، تعیین زاویه‌های رول (roll)، پیچ (pitch)، و هدینگ (heading یا yaw) شناور با استفاده از گیرنده‌های GNSS از موضوعات تحقیقاتی مورد توجه در هیدروگرافی است. در این مقاله روشی برای تعیین زاویه‌های یاد شده بر مبنای سرشکنی کمترین مربعات مورد استفاده و با نصب سه و چهار گیرنده GNSS دو بسامدی جواد با آنتن چو...
[ 13 ] - تعیین عمق نوری هواویزها با استفاده از دادههای دید افقی و سنجش از دور
برآورد غلظت ذرات معلق با استفاده از تعیین عمق نوری هواویزها (AOD) کاربرد بسیاری در تحقیقات مرتبط با آلودگی هوا دارد. در مقاله حاضر عمق نوری هواویزها در زنجان و تهران درحکم نمونه‌ها‌‌یی از مناطق شهری و اَبَرشهری در دوره دسامبر 2009 تا سپتامبر2010 بررسی شده است. بدینمنظور از دادههای حس‌گر مادیس و همچنین نورسنج خورشیدی مرکز تحصیلات تکمیلی زنجان و دید افقی ایستگاههای همدیدی واقع در موسسه ژئوفی...
[ 14 ] - دینامیک مسیرهای توفان در زمستان 2007-2008 از دیدگاه انرژی
برای بررسی اقلیم‌شناختی مسیرهای توفان در زمستان 2007-2008، علاوه بر دادههای جهانی GFS از دادههای جهانی بازتحلیل NCEP-NCAR از سال 1948 تا 2005 برای میانگین‌های اقلیم‌شناختی استفاده شده است. در زمستان 2007-2008 به همراه کاهش انرژی جنبشی پیچکی در پادجریان‌سوی مسیر توفان اطلس، انرژی پتانسیل در دسترس پیچکی نیز در این مناطق به‌علت کاهش تولید کژفشاری نسبت به میانگین اقلیم‌شناختی آن کاهش یافته است. ...
[ 15 ] - بررسی اثر انسو (ENSO) بر توزیع بارش فصلی ایران در دوره 1971- 2000
بررسی توزیع بارش فصلی کشور در دهه اخیر، با استفاده از اطلاعات سازمان هواشناسی کشور، نشان از تغییر آن از نظر شدت و بسامد وقوع، نسبت به میانگین بلندمدت سی‌ساله 1971- 2000 دارد. در این مقاله اثر احتمالی ارتباط از دور انسو بر بارش‌های فصلی ایران در این دوره بررسی شده است. دادههای بارش تجمعی ماهانه و فصلی برای 43 ایستگاه همدیدی از سازمان هواشناسی کشور و دادههای مربوط به سالهای فعالیت انسو در فازه...
[ 16 ] - اثر بازه‌های نوسان سالانه کمربند پرفشار جنب حاره و پرفشار سیبری بر چرخندزایی مدیترانه و بارش ایران
دراین پژوهش اثر نوسان سالانه کمربند پرفشار جنب حاره (آزورز) در منطقه شرق مدیترانه و زبانه پرفشار سیبری در ایران بر چرخندزایی دریای مدیترانه و بارش ایران در دوره 1960 تا 2002 بررسی شده است. نتایج بررسی تغییرات بازه‌های نوسان سالانه کمربند پرفشار جنب حاره در شرق مدیترانه و سیبری و ارتباط آنها با بارش سالانه چند ایستگاه همدیدی در کشور نشان میدهد که بین بازه نوسان سالانه کمربند پرفشار جنب حاره در...
[ 17 ] - بررسی جبههزایی سطوح زبرین از دیدگاه تاوایی پتانسیلی بر روی خاورمیانه و ایران
در این مطالعه پدیده جبههزایی سطوح میانی و زبرین برای سه سامانه چرخندی که خاورمیانه و ایران را تحت تاثیر قرار داده‌اند، بررسی شده است. برای این کار، مدل میان مقیاس MM5 برای هر سه سامانه اجرا شده و با استفاده از خروجی مدل، نقشه های کمیت هایی همچون تاوایی پتانسیلی ([1](PV، رطوبت نسبی، دمای پتانسیلی برای سطوح مختلف فشاری ترسیم گردید. به علاوه، نقشه های سطح مقطع قائم PV و سرعت قائم در مراحل مختلف ا...
[ 18 ] - کنترل میدانی وضعیت‌سنج‌های مورد استفاده در هیدروگرافی
یکی از موضوعات حائز اهمیت در هیدروگرافی، تعیین پارامترهای وضعیت شناور، رول، پیچ و هدینگ؛ میباشد. بطور معمول با نصب سنجنده تعیین وضعیت بر روی شناور، پارامترهای دورانی آن اندازه‌گیری می‌شوند. از طرفی، با توجه به استانداردهای بین-المللی هیدروگرافی، مشاهدات وضعیت‌سنج‌ها می‌باید از صحت مشخصی برخوردار باشد. از سوی دیگر، با استفاده از مشاهدات فاز حامل GPS می‌توان با صحت بالاتری نسبت به سنجنده‌های یاد...
[ 19 ] - بررسی همدیدی بارش‌های فرین استان مازندران در ماه اکتبر
در این پژوهش به بررسی الگوهای همدیدی بارش فرین استان مازندران در ماه اکتبر پرداخته شده است. برای تعیین روزهای بارانی از دادههای ایستگاههای باران‌سنجی وزارت نیرو طی 1993-2011 استفاده شد. بر اساس نتایج مطالعه آماری، شدت بارش در ایستگاههای غربی استان بیشتر و در ایستگاههای مرتفع، کمتر است. از آنجا که در این پژوهش پرباران‌ترین ماه در استان مازندران ماه اکتبر بود، بنابراین این ماه برای بررسی ...
[ 20 ] - استفاده از الگوریتم شبکه عصبی به منظور تهیه نقشه شوری سطح آب از تصاویر ماهواره ای MODIS
شوری آب، یکی از عوامل مهم محیطی دریا محسوب میشود و نقش بسزایی در بررسی و پیشبینی جریان‌های سطحی اقیانوسی، تحلیل مکانیابی تجمیع ماهی‌ها، تعیین چگالی و بررسی تغییرات آن دارد. این پارامت...
[ 21 ] - تأثیر گذار برونحارهای چرخند چاپالا بر توسعه سامانههای جوّی عرض‌های میانی: توسعه و پشته‌زایی بر روی جریان جتی
چرخند حاره‌ای چاپالا بعد از توفان گونو دومین توفان حاره‌ای قوی منطقه شمالی اقیانوس هند بوده است. در خصوص توفان گونو باید گفت که این توفان تأثیر مستقیم بر بارش سواحل جنوب شرقی ایران داشته است، حال آنکه هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر غیرمستقیم توفان چاپالا در بارش‌های بسیار شدید غرب ایران است. همچنین این موضوع مورد مطالعه قرار گرفته است که آیا این تأثیر غیرمستقیم به دلیل گذار برونحارهای توفان از طر...
[ 22 ] - ساختار هندسی جت آفریقا-آسیا در وردسپهر زبرین و پاسخ آن به گرمایش زمین در مدلهای CMIP5
در این پژوهش، چگونگی شبیهسازی جت جنبحارهای آفریقا-آسیا در وردسپهر زبرین در مقایسه با دادههای بازتحلیل و همچنین شبیهسازی پاسخ این جت به تغییر اقلیم در خروجی مدلهای مرحله پنجم از «پروژه مقایسه متقابل مدلهای جفت شده» موسوم به CMIP5 ارزیابی و تحلیل میشود. دادههای بازتحلیل مورد استفاده در این کار برای بررسی خطای مدلها، ERA-Interim میباشد. این مطالعه بر مبنای شاخصهای هندسی جت شامل عرض جغ...
[ 23 ] - مطالعه لایه اکمن به‌دام‌افتاده در بستر سواحل غرب تنگه هرمز
مطالعه اثرات دینامیکی اصطکاک بستر بر حرکت توده آب مستلزم آن است که ویژگی‌های لایه مرزی موسوم به لایه اکمن شناسایی شود. لایه اکمن در بستر شیب‌دار شامل جریان‌هایی به نام شارش اکمن به‌صورت فراشیب یا فرو‌شیب است که این جریان‌ها می‌توانند سبب افزایش آمیختگی و تغییر در ضخامت لایه مرزی اکمن شوند. همچنین نیروی اصطکاک در بستر سبب کاهش سرعت جریان و به دنبال آن کاهش نیروی کوریولیس شده و در نتیجه جریان زم...
[ 24 ] - ارزیابی اثر بسته‌موج‌های کژفشار اقیانوس اطلس شمالی بر مسیر توفان دریای مدیترانه در زمستان 2012-2011
وضعیت جوی منطقه مدیترانه و ارتباط آن با نواحی مجاور از این نظر که مدیترانه در زمستان نیمکره شمالی دارای فعالیت جوی زیاد است، مورد پژوهش گسترده قرار داشته و به‌ویژه بر روی تأثیرپذیری این منطقه از مسیر توفان اطلس شمالی و برهمکنش بین این دو مسیر توفان تأکید شده است. در این پژوهش با توجه به دو الگوی معرفی شده در کار احمدی و همکاران در سال 2014 به شناسایی و درک بهتر سازوکار برهمکنش بسته‌موج‌ها در ان...
[ 25 ] - کنترل کیفی دادههای رادار هواشناسی با استفاده از ساختار افقی و قائم برگشت‌پذیری
رادارهای هواشناسی قابلیت نمونه‌برداری از جوّ با تفکیک زمانی و مکانی بالا دارند و بسته به نوار بسامد مورد استفاده، دارای کاربردهای متنوع در علوم جوّی با مقیاسهای مکانی گوناگون هستند. شبکه رادار هواشناسی ایران در نوارهای بسامدی C و S از قابلیت تشخیص قطرات باران و تعیین میزان بارش برخوردار است. دادههای رادار هواشناسی دارای نوفه‌های متنوعی است که استفاده مطمئن و پیوسته از آنها مشروط به حذف این نوف...
[ 26 ] - حل عددی شکل پایستار معادلات تراکمپذیر دوبعدی و ناآب‌ایستایی جوّ با روش فشرده مککورمک
یکی از زمینه‌های پژوهشی مورد توجه در ارتباط با حل عددی معادلات حاکم بر جو، افزایش دقت عددی شبیه‌سازی‌ها میباشد. در این پژوهش روش مککورمک فشرده مرتبه چهارم با پیشروی زمانی رنگ-کوتا مورد توجه قرارگرفته است. روش مککورمک فشرده مرتبه چهارم با پیشروی زمانی رنگ-کوتای چهارمرحله‌ای برای حل عددی معادلات تراکمپذیر دوبعدی و ناآب‌ایستایی جو مورداستفاده قرارگرفته و نتایج آن با روشهای مککورمک مرتبه دوم و ...
[ 27 ] - کاربست روش پردازش رقمی تصویر در تعیین ضریب خاموشی جوّ شهری تهران
شدت نور در حین عبور از جوّ و در طول مسیر خود ممکن است دستخوش تغییر شود. خاموشی نور در مسیر عبور از چشمه تا ناظر به علت حضور آلایندههای موجود در مسیر نوری رخ میدهد. در تحقیقات اخیر روش جدیدی برای تعیین میزان خاموشی نور (جوّ) با استفاده از پردازش رقمی تصویرعرضه شده است. در مقاله حاضر، پس از معرفی این روش، کاربرد آن در تعیین دقیق خاموشی جوّ در منطقه تهران بررسی میشود. برای این کار، میزان ضریب خام...
[ 28 ] - بررسی اثر موسمی هند بر اقلیم تابستانی ایران
پدیده موسمی براساس وارونگی فصلی بادهای حاکم و تضاد فصلی در رژیم ابرناکی، بارندگی و دما تعریف میشود. اثرات اقلیمی موسمی هند در مناطق وسیعی از آسیا حائز اهمیت است و تغییرات آن میتواند سبب تغییرات اقلیمی در این مناطق شود. در پژوهش حاضر، چهار شاخص همرفتی و دینامیکی برای بررسی تغییرات موسمی هند محاسبه و همبستگی بین این شاخصها و کمیتهای هواشناختی در بخش مرکزی و شرقی ایران بررسی میشود. در سطوح می...
[ 29 ] - بررسی امواج کوهستان با استفاده از یک مدل تحلیلی دوبُعدی
جریان هوا روی کوه از پارامترهای گوناگون از جمله ارتفاع کوه، سرعت باد، شکل کوه و عوامل متعدد دیگر تاثیر می‌پذیرد. در این مقاله، با استفاده از یک مدل تحلیلی دوبُعدی میان‌مقیاس غیرخطی، شارش‌های جوّی روی کوه و پشت به باد آن بررسی شده است. در این راستا، با در نظر گرفتن تقریب بوسینسک و صرف‌نظر از نیروهای کوریولیس و اصطکاک و همچنین فرض ثابت بودن گرادیان دما و سرعت باد آستانه با ارتفاع، دستگاه معادلات ب...
[ 30 ] - بررسی اقلیم‌شناختی بندال‌‌های آسیا و اروپا با دو شاخص در دوره 1950- 2010
در این مقاله، بررسی اقلیم‌شناختی پدیده بندال طی یک دوره 61 ساله (1950-2010) در بخشی از نیمکره شمالی، شامل آسیا و اروپا و قسمت شرقی اقیانوس اطلس با به‌کارگیری دادههای شبکه‌ای NCEP-NCAR صورت گرفته است. با استفاده از دو روش آشکارسازی بندال یک‌بُعدی و دوبُعدی، به‌‌ترتیب تعداد 1054 و 729 رویداد بندال در دوره زمانی و ناحیه مورد‌نظر، شناسایی شد. براساس نتایج این بررسی، تعداد رویدادهای بندال این دوره د...
[ 31 ] - تحلیل دینامیکی–آماری اثر متقابل نوسان اطلس شمالی (NAO) و نوسان مدن-جولیان (MJO)
نوسان اطلس شمالی (NAO) و نوسان مدن-جولین (MJO)، بخش‌های وسیعی از نیمکرۀ شمالی زمین را تحت تأثیر قرار می‌دهند. با بررسی برهمکنش متقابل آنها و با داشتن اطلاعات کافی از هریک، می‌توان فاز و شدت دیگری را پیشبینی کرد. بررسی آماری و دینامیکی رخدادهای NAO و MJO بحرانی زمستان نیمکرۀ شمالی در دورۀ 37 ساله (1974-2011)، رابطۀ قابل‌‌توجهی بین این دو پدیده را نشان میدهد. در روش آماری، محاسبۀ شاخص میانگین ...
[ 32 ] - حل عددی معادلات آب کمعمق با استفاده از روش فشرده ترکیبی مرتبه ششم
در این تحقیق، حل عددی معادلات آب کمعمق غیرخطی در صفحه f برحسب میدانهای ارتفاع، واگرایی و تاوایی با استفاده از روش فشرده ترکیبی مرتبه ششم مورد بررسی قرار میگیرد و نتایج آن با روشهای مرتبه دوم مرکزی، فشرده مرتبه چهارم، اَبَرفشرده مرتبه ششم و طیفی‌وار مقایسه میشود. برای این منظور، یک جت مداری به‌منزلة شرایط اولیه درنظر گرفته میشود که با گذشت زمان به ساختارهایی پیچیده با مقیاس کوچک‌تر ...
[ 33 ] - بررسی اثر گوارد دادههای رادار در مدل عددی ARPS در شبیهسازی بارش حاصل از سامانة همدیدی 31 مارس 2009 در منطقه تهران
استفاده از دادههای راداری در تشخیص پدیده‌‌های جوّی با کیفیت زمانی و مکانی مناسب یکی از روشهای تصحیح پیشبینی عددی کمیتهای جوّی است. در این پژوهش با استفاده از سامانه دادهگواری مدل عددی ARPS تاثیر دادههای راداری بر پیشبینی میان‌‌مدت میزان بارش در منطقه تهران و قم مورد بررسی قرار میگیرد. سامانه همدیدی مورد‌نظر که در روز 31 مارس 2009 مناطق مرکزی و جنوبی کشور را تحت تاثیر قرار داد، نا...
[ 34 ] - بررسی دینامیکی و ترمودینامیکی ساختار پُرفشار سیبری و عوامل موثر در تقویت آن در دوره 1948 تا 2008
در این تحقیق با شناسایی 25 مورد از قوی‌ترین رویدادهای پُرفشار سیبری در یک دوره 60 ساله (1948 تا 2008)، ساختار این سامانه جوّی و برخی از عوامل موثر در تقویت آن از دیدگاه دینامیکی و ترمودینامیکی مورد بررسی قرار میگیرد. این کار با استفاده از دادههای NCEP/NCAR در دوره مورد تحقیق صورت میگیرد. نتایج نشان میدهد که بخش جریان‌سوی پُرفشار سیبری دارای ساختار گرمایی و بخش پادجریان‌سوی آن دارای ساختار دینا...
[ 35 ] - بررسی دینامیک مسیر توفان مدیترانه از دیدگاه شار فعالیت موج راسبی
هدف اصلی این تحقیق بررسی دینامیک مسیر توفان مدیترانه براساس کمیت دینامیکی فعالیت موج راسبی و شار آن است. با توجه به تاثیرپذیری مسیر توفان مدیترانه از مسیر توفان اقیانوس اطلس شمالی، یکی از مسائل مهم مطرح چگونگی تابش موج راسبی از مسیر توفان اقیانوس اطلس شمالی به مسیر توفان مدیترانه است. دادههای به‌کاررفته در این بررسی مربوط به بازه زمانی دسامبر تا فوریه سالهای 2004-2005 است. به‌‌منظور بررسی شار...
[ 36 ] - حساسیت تولید امواج گرانی- لختی به درجه کژفشاری در مدل دولایه‌ای روی کره
در این مقاله، شبیهسازی ایده‌آلی از تولید امواج گرانی– لختی در شارش تاواری در یک مدل عددی شامل معادلات بسیط روی کره با دو لایه هم‌دمای پتانسیلی و کاربست الگوریتم عددی فرابرد پربندی نیمه‌لاگرانژی برای حل معادلات، صورت میگیرد. شرایط اولیه مدل برای چهار آزمایش شامل یک جت متوازن با دمای پتانسیلی یکسان در لایه زیرین و دمای پتانسیلی متفاوت در لایه بالایی است. نتایج بیانگر آن است که بیشینه میانگین آ...
[ 37 ] - مقایسه عملکرد روشهای اَبَرفشرده و فشرده ترکیبی مرتبه ششم در گسسته‌سازی مکانی مدل آب کمعمق دولایه‌ای: نمایش امواج گرانی لختی و راسبی خطی
در این مقاله به بررسی دقت و مقایسه عملکرد دو روش فشرده، یعنی روشهای اَبَرفشرده و فشرده ترکیبی مرتبه ششم برای گسسته‌سازی مکانی شکل خطی‌شده معادلات آب کمعمق دولایه‌ای برای شبکه‌های گوناگون (یعنی شبکه‌های آراکاوا و شبکه Z) پرداخته میشود. بدین منظور ابتدا روابط پاشندگی پیوسته دولایه‌ای امواج گرانی- لختی و امواج راسبی با استفاده از معادلات دولایه‌ای خطی‌شده معرفی میشود و سپس شکل عمومی روابط پاشند...
[ 38 ] - اثر مراکز چرخندزای مدیترانه بر بارش سالانه ایران در دوره 1960 تا 2002
در این پژوهش اثر فراوانی سالانه چرخندهای مراکز مهم چرخندزای مدیترانه و همچنین میانگین سالانه فشار سطح دریای این مراکز بر بارش سالانه ایران در دوره 1960 تا 2002 بررسی شده است. نتایج نشان میدهد که بجز مناطق جنوب شرق، شرق و قسمتی از مرکز ایران، بارش سالانه بقیه کشور تحت تاثیر معنی‌‌دار فراوانی چرخندهای مراکز یادشده است. فراوانی چرخندهای دو مرکز شرق مدیترانه و شمال دریای سرخ، نسبت...
[ 39 ] - بررسی نقش انسو (ENSO) در بارش سالانه ایران در دوره 1971 - 2000
بررسی توزیع بارش سالانه کشور در دهه اخیر، بااستفاده از اطلاعات سازمان هواشناسی کشور، نشان از تغییر آن از نظر شدت و بسامد وقوع نسبت به میانگین بلندمدت دارد. در این مقاله اثر احتمالی ارتباط از دور انسو بر بارش‌های سالانه ایران در دوره 1971 - 2000 بررسی شده است. دادههای بارش تجمعی ماهانه و سالانه برای 43 ایستگاه از سازمان هواشناسی کشور و دادههای مربوط به سالهای فعالیت انسو در فازهای گرم و سرد ...
[ 40 ] - اثر نوسان اطلس شمالی (NAO) بر برخی کمیتهای هواشناختی وردسپهر در خاورمیانه و جنوب غرب آسیا
در این تحقیق تفاوت توزیع برخی کمیتهای هواشناختی مهم در فازهای مثبت و منفی NAO درجنوب غرب آسیا بررسی شده است. برای این کار از دادههای تحلیل مجدد مرکز NCEP/NCAR در ماه‌های دسامبر، ژانویه و فوریه از 1950 تا 2005 میلادی در محدوده‌ای از 90 درجه غربی تا 90 درجه شرقی و 20 درجه تا 80 درجه شمالی استفاده شده است. از 168 ماه این دوره براساس شاخص مرکز نوا، دو دسته ماه‌های بحرانی مثبت (29 ماه) و ماهه...
[ 41 ] - مقایسه ساختار دینامیکی پدیده بلاکینگ با مودون‌ها در شاره‌های ژئوفیزیکی
در این مقاله، ضمن معرفی اساس فیزیکی ـ ریاضی جواب‌های مودونی برای معادله تاوایی پتانسیلی زمین‌گردوار در شاره‌های ژئوفیزیکی، ارتباط آنها با بلاکینگ بررسی میشود. برای این کار، ابتدا یک رویداد بلاکینگ که در بازه زمانی هشتم تا دوازدهم آذر ماه 1383 اتفاق افتاده است و ساختاری دوقطبی شبیه به مودون فشارورد هم ارز دارد، انتخاب شد. سپس، نقشه‌های همدیدی مربوطه در سطوح فشاری متفاوت بررسی و تاوایی پتانسیلی...
[ 42 ] - ارزیابی محصولات بارش GPM و تصویربرداری رطوبت خاک با استفاده از دادههای SMAP در شمال‌‌غرب ایران
ماهواره فعال/غیرفعال رطوبت خاک ((SMAP، برای نقشه‌برداری و پایش رطوبت سطحی خاک توسعه یافته است و در نقشه‌برداری طغیان رودخانه‌ها استفاده میشود. ازطرف‌دیگر، مأموریت اندازه‌گیری جهانی بارش (GPM)، اولین ماهواره‌ای است که هدف آن اندازه‌گیری بارش باران و برف سبک و همچنین باران‌های شدید حاره‌ای است. بازیابی‌های یکپارچه چند‌ماهواره‌ای برای GPM (IMERG)، برآوردهای شبه‌کره‌ای (°N60-°S60) از بارش را فراهم...
[ 43 ] - تحلیل آماری- دینامیکی تاشدگیهای وردایست منطقه جنوبغرب آسیا در سالهای 2000 تا 2015
این پژوهش با هدف بررسی آماری- دینامیکی تاشدگی وردایست در منطقه جنوبغرب آسیا بین سالهای 2000 تا 2015 انجام شده است. تاشدگیهای وردایست به کمک الگوریتم ارائه شده توسط شرلاک و همکاران (2014) و با استفاده از دادههای میان‌یابی شده مدل IFS (Cy31r2) مربوط به ECMWF شناسایی شدهاند. سری زمانی انواع تاشدگی وردایست نشان میدهد که فراوانی تاشدگی در دوره مورد مطالعه روند افزایشی دارد. توزیع فصلی تاشدگی ...
[ 44 ] - مطالعه فراوانی و توزیع تاشدگی وردایست و تغییرات فصلی آن در سالهای 2013-2015 با تأکید بر منطقه جنوبغرب آسیا
هدف این پژوهش مطالعه فراوانی و توزیع جهانی رخداد تاشدگی وردایست، با تأکید بر منطقه جنوبغرب آسیا، و همچنین تغییرات فصلی آن در فاصله سالهای 2013 تا 2015 است. بدینمنظور میدانهای اولیه از قبیل باد، دما و ارتفاع ژئوپتانسیلی از دادههای بازتحلیل Interim) ECMWF (ERA- اخذ و میدانهای ثانویه مانند تاوایی پتانسیلی (PV) و دمای بالقوه (θ) محاسبه شده است. تشخیص تاشدگی وردایست دینامیکی بر اساس الگوریتم...
[ 45 ] - بررسی دینامیکی اثر تاشدگی وردایست بر جبههزایی سطوح زبرین و زیرین
در این مطالعه،نقش بیهنجاری مثبت تاوایی پتانسیلی (PV) در وردسپهر زبرین بر جبههزایی سطوح زبرین و زیرین در منطقهی خاورمیانه و ایران مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور، ابتدا سه سامانه همراه با تاشدگی وردایست و جبههی قوی انتخاب شد. سپس، حذف بیهنجاری تاوایی پتانسیلی مربوط به تاشدگی وردایست با روش میانگینگیری مداری PV و وارونسازی آن انجام و میدانهای هواشناختی تغییریافته بهدست آمد. د...
[ 46 ] - مطالعه اثر نوسان اطلس شمالی بر رابطه بین مسیرهای توفان اطلس شمالی و مدیترانه با استفاده از دادههای بازتحلیل NCEP/NCAR و JRA-55
نوسان اطلس شمالی (NAO) بهعنوان مهمترین عامل اثرگذار بر وضع هوای اروپا و مدیترانه و همچنین موقعیت مکانی و جهت مسیر توفان مطرح است، بهطوریکه مسیرهای توفان تحتتأثیر این پدیده دورپیوند هستند. هدف این پژوهش، نگاهی نو به اثر NAO بر مسیرهای توفان اطلس و مدیترانه از دیدگاه انرژتیک با استفاده از مجموعه دادههای بازتحلیل JRA-55 و مقایسه نتایج آنها با دادههای بازتحلیل NCEP/NCAR است. بدین منظور، نقشه...
[ 47 ] - بررسی و مقایسه شاخص های نورشناخت هواویزهای جو در دو منطقه شهری در ایران
هواویزها ذرات جامد و مایع معلّق در جو هستند که با تغییر خواص فیزیکی و تابشی ابرها بر بودجه تابشی جو تاثیر می‌گذارند. عمق نوری هواویزها (AOD) و نمای آنگستروم (α) از مهمترین ویژگی‌های هواویزها به‌شمار می‌روند. هدف از مقاله حاضر، مقایسه ویژگی‌های فیزیکی و نوری هواویزها در دو منطقه شهری تهران و مشهد برای دوره 4 ساله از 2010 تا 2013 است. برای رسیدن به این هدف، دادههای سنجنده OMI برای تعیین و محاس...
[ 48 ] - شبیهسازی رویدادهای بارش حدی همراه با بیهنجاری سرد در منطقه تهران
ا توجه به موقعیّت مهّم اقتصادی و سیاسی تهران، هدف اصلی این پژوهش سعی در بهبود شبیهسازی بارش‌های متوسط و سنگین همراه با بیهنجاری سرد دمایی در این منطقه است. با استفاده از روشهای آماری 133 مورد بارش فرین سرد در ماه‌های اکتبر تا مه سالهای 1951 تا 2013 استخراج و بررسی شده است. از آنجا که شبیهسازی همة این موارد با پیکربندی‌های فیزیکی مختلف، کاری زمان‌بر و دشوار بوده و همچنین پیکربندی مدل وابسته ب...
[ 49 ] - بررسی انرژتیک اثر دورپیوند شرق اطلس/غرب روسیه (EA/WR) بر منطقه مدیترانه و جنوبغرب آسیا
الگوی دورپیوند شرق اطلس/غرب روسیه (EA/WR) در وضع هوای پاییز و زمستان اروپا و جنوبغرب آسیا نقش حائز اهمیتی دارد. هدف پژوهش حاضر شناخت نحوه اثرگذاری این دورپیوند بر گردشهای جوی و تبادلات انرژتیک چرخندها در فازهای بحرانی (قوی) مثبت و منفی آن است. ابتدا با استفاده از دادههای بازتحلیل NCEP/NCAR از سال 1950 تا 2014 برای زمستان 4 ماهه (نوامبر تا فوریه)، تحلیل دینامیکی از میانگین همادی و بیهنجاری ...
[ 50 ] - بررسی تغییرات اقلیمیِ مسیرهای توفان زمستان در اطلس، مدیترانه و جنوبغرب آسیا با مدل MPI-ESM-LR تحت سناریوی RCP8.5 در پروژه CMIP5
در این پژوهش، اثر گرمایش زمین بر مسیرهای توفان اطلس و مدیترانه در فصل زمستان براساس دادههای خروجی مدل ماکس‌پلانک در شبیه‌سازی‌های مرحله پنجم از "پروژه مقایسه متقابل مدل جفت‌شده" موسوم به CMIP5 بررسی میشود. سناریوی تاریخی (historical) برای دوره گذشته و سناریوی RCP8.5 برای دوره آینده به‌کار رفته است. برای تحلیل مسیر توفان یا فعالیت پیچکی، از پایستاری فعالیت موج استفاده شده است. بررسی دینامی...
[ 51 ] - بررسی اثرهای نوسان اطلس شمالی بر شرایط هواشناختی کیفیت هوای شهر تهران در دوره 2006 تا 2017
در مقاله حاضر، اثرهای احتمالی نوسان اطلس شمالی (NAO) بر کیفیت هوای شهر تهران بررسی شده است. به این منظور، ابتدا با استفاده از شاخص روزانه NAO و شاخص کیفیت هوای مربوط به دوره‌های با هوای آلوده و سالم از سال 2007 تا 2016، تأخیر زمانی تأثیر این دورپیوند در هر دوره بهدست آمده است. سپس برای بررسی موردی شرایط همدیدی و دینامیکی، دادههای روزانه ERA-interim مربوط به ECMWF در بازه زمانی 1979 تا 2017 به...
[ 52 ] - ویژگی ها و اثرهای دورپیوندی ال نینوهای فرین شرق و مرکز اقیانوس آرام و ال نینوی فرین ترکیبی
با استفاده از دادههای میانگین ماهانة ERA-Interim، النینوهای ۱۹۹۷-199۸، ۲۰۰۹-۲۰۱۰، و ۲۰۱۵-201۶، که به‌‌ترتیب النینوهای فرین شرق و مرکز اقیانوس آرام و النینوی فرین ترکیبیاند مطالعه شده است. نتایج نشان داد آغاز هر سه النینوی فرین از ماه ژوئیه بوده است؛ درحالیکه تفاوتهای بارزی در زمان از بین رفتن النینوهای ۱۹۹۷-199۸ و ۲۰۱۵-201۶ وجود دارد. در هر سه النینو، بی‌هنجاری‌ها...
[ 53 ] - بررسی ارتباط تاوه قطبی پوشن‌سپهری با ساختار وردایست دینامیکی در منطقه جنوبغرب آسیا همراه با دو مطالعه موردی
نتایج پژوهشهای انجامشده حاکی از آن است که پیش‌بینیپذیری وضع هوا در مقیاسهای زمانی فراتر از دو هفته، با جفتشدگی دینامیکی بین گردشهای وردسپهر و پوشنسپهر امکانپذیر است. بنابراین شناخت و درک کامل سازوکار جفتشدگی پوشنسپهر- وردسپهر، نیاز به مطالعات بیشتر و جامعتری دارد. هدف اصلی پژوهش حاضر، مطالعه این سازوکار با تمرکز بر منطقه جنوبغرب آسیا است. در این پژوهش، دادههای روزانه بازتحلیل NCEP/...
نویسندگان همکار