ابوالقاسم قوام
دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد
[ 1 ] - گفتار بیصدا: تأملی بر زبان بدن در غزلیات شمس
ادبیات به عنوان رسانه‌ای کلامی که دارای شخصیتهای انسانی است، سرشار از نشانه‌های غیر‌کلامی از جمله علایم زبان بدن است. کاربرد این زبان دلالی در غزلیات شمس قابل توجه است. مولوی در این اثر اغلب از باب حفظ حریم و قداست شخصیت به ویژه شمس تبریزی حرکات وی را در موقعیتهای مختلف با استفاده از زبان بدن به نحوی رمزگونه به تصویر کشیده که با تأمل در آن می‌توان واکنش گوینده را به مخاطب دریافت و با رویکردی گف...
[ 2 ] - شکست روایی و شیوه‌های بازگشت به داستان در مثنوی
روایتهای مثنوی دارای شکست‌های فراوانی است که به دلیل عوامل گوناگون به وجود می‌آید. با توجّه به این امر، پرسش مهّم این مقاله این است که راوی (مولوی) از چه شیوه‌هایی برای ارتباط برقرار کردن میان پیرفت‌ها و رویدادهای داستانیِ پاره پاره و جدا از یکدیگر استفاده میکند؟ به طور کلّی این شیوه‌ها را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد. استفاده مولوی از این شگردها نشان دهنده اهمیت دادن راوی به نکات ظریف داستان پرد...
[ 3 ] - ظرفیتهای نمایشی منظومه زرین‌قبا‌نامه براساس شخصیتپردازی سلیمان نبی(ع)
زرین‌قبا‌نامه یکی از منظومه‌های عصر صفوی است که از ساختار روایی- نقالی عصر صفویه متأثر است و یکی از ویژگیهای آن محوریت شخصیت سلیمان نبی (ع) است. مسئله پژوهش، رابطه ساختار نقالی-روایی منظومه زرین‌قبا‌نامه و ظرفیتهای نمایشی این اثر است که بهویژه در شخصیتپردازی حضرت سلیمان (ع) با انسجام بیشتری خود را نشان داده است. بنابراین پرسش تحقیق این است که چه ظرفیتهای نمایشیای در شخصیت و شخصیتپردازی سل...
[ 4 ] - بررسی استعاره‌های «عشق» و «معشوق» در دوبیتی‌های عامیانه‌ی منطقه‌ی خراسان بر بنیاد نظریه‌ی استعاره‌ی شناختی
استعاره‌ی شناختی نه تنها به بررسی زبان می‌پردازد بلکه در نگاهی کلان‌تر چگونگی کارکردهای ذهن بشر در درک مفاهیم، فرایند مفهوم‌سازی در ذهن و بازتاب‌های آن در زبان را بررسی میکند. این نظریه می‌تواند به عنوان ابزاری مناسب در بررسی‌های ادبی مورد استفاده قرار گیرد و پژوهشگر را در رسیدن به شناختی عمیق‌‌تر از متون و آفرینندگان آنها یاری رساند. ادبیات شفاهی و ترانه‌های عامیانه بخش‌هایی از ادبیات و فرهنگ...
[ 5 ] - فرجام‌گرایی و جلوه‌هایی از ارتباط آن با نقد کهن‌الگویی در ادب فارسی
پذیرش این واقعیت که برخی از موارد سنّتی یا کهن الگویی موجود در متن، باعث ایجاد پیوند آن متن با متون دیگر و نیز موجب ارتباط ذهن و جامعه میشود و به ما کمک میکند تا بتوانیم با بسط تصاویر ادبی، دایره مفهومی متن را وسعت ببخشیم. اسطورهها، سمبلها و کهن الگوها، همچنان‌که در پیوند با سایر اجزای کلام، بین اثر ادبی و خواننده، ارتباط برقرار میکنند از چنان استقلالی برخوردارند که گاه ما را به روایتهای...
[ 6 ] - نظام تقابلهای زبانی مهمترین عامل شکلگیری معنا در روایت ضحاک و فریدونِ شاهنامه
تقابلهای زبانی یکی از مهمترین شاخصهای آفرینش معنا در هر نظام گفتمانی بشمار میرود. نگارندگان در این پژوهش، تقابلهای زبانی را مهمترین عامل آفرینش معنا در «روایت فریدون و ضحاکِ شاهنامه» میدانند و به این منظور، در این داستان، در تحلیلی نشانه- معناشناختی چگونگی شکلگیری معنا بر اساس تقابلها را بررسی میکنند. در این پژوهش، نشان خواهیم داد که تقابلها در چه سطحی و با چه کیفیتی، در شکلگیری نظا...
نویسندگان همکار