جلیل مشیدی
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اراک، اراک، ایران
[ 1 ] - نقد کهنالگویی داستان «دژ هوش‌ربا»
کهن الگوها مفاهیم مشترکی هستند که در طول سالیان، در ناخودآگاه بشر انباشته شدهاند. نقد کهنالگویی یکی از شاخههای نقد ادبی جدید است که به بررسی کهنالگوهای موجود در یک اثر ادبی میپردازد. در این مجال، ضمن پرداختن به تاریخچه و پایه‌ریزان نقد کهنالگویی، پارهای از اصطلاحات کلیدی این نوع نقد، همچون ناخودآگاهی، کهنالگو، به اختصار بررسی شدهاند و نیز به کهنالگوهایی از قبیل «قهرمان»، «سفر قهرمان»...
[ 2 ] - الگوی کنشگر در برخی روایت‌های کلامی مثنوی معنوی بر اساس نظریه الگوی کنشگر آلژیرداس گرماس
در علم روایت شناسی شخصیت‌ها به عنوان جزئی از ساختار کلّی متن محسوب می‌شوند که تابع کنش‌های از پیش تعیین شدهاند، بنابراین برای تحلیل شخصیت ابتدا باید الگویی از حوزه کنش آنان به دست آورد. آلژیرداس ژولین گرماس؛ از جمله روایت شناسانی است که به چنین الگویی دست یافته است. گرماس معتقد است، الگوی کنشی که ارائه داده جهان شمول است و با هر روایتی قابلیت انطباق دارد. از طرفی درون مایه روایت می‌تواند تا حدو...
[ 3 ] - دیدگاه حکیم سنایی(حدیقه) و مولانا (مثنوی) در باب شرور
در این نوشتار، ضمن بررسی دیدگاه معتزله و اشاعره و امامیه و بعضی فلاسفه درباره شرور، اندیشه‌های مولانا و سنایی کاویده و نموده می شود که آنان با توجه به ذهنیت نسبیت گرای خود به این موضوع پرداخته اصل «همبستگی و انداموارگی» و «کلیت نظام جهان» و «اجتماع اضداد» را در سمت و سوی «سودمندی ناملایمات و حکمت الهی» در وجود آن ها مطرح و سرانجام، ضمن موجّه دانستن نزاع‌های کلامی و فلسفی، راه حل نهایی مشکلات و ا...
[ 4 ] - گفتن ناگفتنی‌ها مشکل است(بررسی ناگفته های مولوی در مثنوی معنوی)
با آنکه مثنوی معنوی یکی از جامعترین و بزرگترین آثار عرفانی ادبیات فارسی محسوب میشود، سراینده آن آشکارا بیان میکند که از گفتن برخی مطالب و آموزههای عرفانی سر باز زدهاست. هدف این مقاله بررسی این ناگفته‌های مولوی در مثنوی است. مطالعه‌ی حاضر با بهرهگیری از شیوههای علمی، نخست بر اساس «نظریه‌ی ارتباط» یاکوبسن به چگونگی انتقال پیام و نحوه‌ی برقراری ارتباط فرستنده و گیرنده پرداختهاست. سپس دلا...
[ 5 ] - جلوه عارفانه آیرونی نمایشی در دفتر اول مثنوی معنوی
آیرونی یکی از عوامل نارسایی و پیچیدگی متن است که در زبان فارسی معادل طنز و طعن می‌باشد که با هدف تأدیب و تنبیه در متن توازن و انسجام ایجاد کرده و لازمه هر اثر هنری است. مولوی در مثنوی معنوی که اثری تعلیمی‌ـ‌عرفانی است در قالب حکایت‌های حکمت‌آمیز قصد تعلیم و آگاهی بخشی دارد، لذا آیرونی بازتاب گسترده‌ای در این اثر تمثیلی دارد و از این نظر می‌توان مولوی را با شکسپیر در ادبیّات مغرب زمین مقایسه کرد....
[ 6 ] - رمزگشایی از مضمون شکار در هفت‌پیکر بر اساس رویکرد اسطوره‌شناختی
مفاهیم اسطوره‌ای به دلیل گستردگی آنها در عمق ساختارهای ذهنی انسان قسمت وسیعی از زیر‌ساختهای وجودی ما را تشکیل داده‌اند. شکار نیز به منزله آیینی بنیادین و دیرینه و به دلیل شاخصه‌های اسطوره‌ای در دایره مفاهیم اسطوره‌ای می‌گنجد. از جهتی این مثنوی سراسر مشحون از رمز و نمادهای اسطوره‌ای است که در برخی از موارد با شکار پیوندی وثیق برقرار میکند. از دیدگاه رویکرد اسطوره‌شناختی، بهرام در هفت پیکر تنها ...
نویسندگان همکار