محمود مدبری
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
[ 1 ] - التزامی نو در شعر میرزا کاظم طبیب یزدی
میرزا کاظم طبیب یزدی شاعر و طبیب برجسته امّا گمنام عصر قاجار از خاندان حکیمان کرمان و منسوب به شجرۀ ناظم‌الأطباء کرمانی است. دیوان شعر ایشان در قالب نسخـۀ خطّی منحصربه‌فردی در میان فرزندان و نوادگان وی به یادگار مانده است. در غزلیّات میرزا کاظم التزام ویژهای به چشم میخورد که به نظر میرسد باید خود او را مبدع این نوع التزام دانست. التزام، اعنات یا لزوم ما‌لایلزم صنعتی از صنایع بدیع لفظی است که د...
[ 2 ] - بررسی محتوا و ساختار «ترسّل اسفزاری»
یکی از بزرگان دوره تیموری معین‌الدّین محمّد زمجی اسفزاری هروی، منشی، شاعر، خوشنویس و مورّخ مشهور است، که از او آثاری برجسته به جا مانده است. از تألیفات این نویسنده دوره تیموری تنها کتاب روضات الجنات فی اوصاف مدینه هرات به چاپ رسیده و سایر آثار او در غبار زمان به دست فراموشی سپرده شده است. از آثار شایان توجه او «ترسّل» است. این اثر مشتمل برمقدمه، چهار منشأ و یک خاتمه است و از جمله آثاری است که از ه...
[ 3 ] - تحلیل و بررسی انواع موتیف و کارکردهای آن در آثار بلقیس سلیمانی
توجّه به موتیف، به عنوان یکی از عناصر کارا در نقد داستان از مباحث مهم نقد ادبی است. بلقیس سلیمانی از نویسندگان موفّق زن است که از موتیفهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و عاطفی مطرح معاصر در آثار خود استفاده کرده است. او نویسندهای است که عقاید و نگرش فلسفی خاصی به زندگی دارد و با طرح موتیفهای اسطوره‌ای در رمانهای خود بر عقاید و اندیشه‌هایش تأکید می‌کند. همچنین وی نویسندهای اقلیمگرا است ک...
[ 4 ] - «بررسی جلوه‌های آنیموس در اشعار فروغ فرخزاد، سیمین بهبهانی، و طاهره صفّارزاده»
آنیموس و آنیما مطابق با نظر یونگ کهن‌الگوها یا آرکی تایپ‌هایی هستند که در ناخودآگاه تمام بشریّت وجود دارند و مشترک هستند و همین که به خودآگاه فرد می‌رسند، نمودهای مختلفی می‌یابند. یگانگی با این کهن‌الگوها سبب تکامل مرد و زن می‌شود. در این مقاله، تلاش کردیم تا به بررسی جلوه‌های آنیموس در اشعار سیمین بهبهانی، فروغ فرخزاد و طاهره صفّارزاده بپردازیم و جنبه‌ها و نمودهای مختلف آن را در آثار این شاعر...
[ 5 ] - انواع ادبی در حماسه های ملّی ایران
حماسه های ملی ایران و در راس آن ها شاهنامه، سرگذشت پر فراز و نشیب ایران است در اندیشه ایرانی،آن گونه که بوده است یا آن گونه که ایرانی می پنداشته که بوده است یا می‌خواسته که بوده باشد. چنین آثار سترگی بایسته است که از هر دیدگاه و جنبه ای مورد بررسی قرار بگیرند. یکی از این جنبه ها، بررسی محتوایی این آثار از منظر انواع ادبی(Literary Genres ) یا به قول قدما اغراض شعری است. حماسه اگر چه خود یک نوع م...
[ 6 ] - از تاریخ روایی تا روایت داستانی (مقایسه شیوه‌های روایتگری در اسکندر نامه‌های فردوسی و نظامی)
اسکندر شخصیتی تاریخی است که زندگی و کشور‌گشایی‌های او، در شاهنامة فردوسی و منظومه‌های شرفنامه و اقبالنامة نظامی دستاویزی شده است برای نقل روایت. روایت‌های جهان بی‌شمارند اما علی رغم گوناگونی شکل‌های روایت، هر متن روایی نیاز به واسطه‌ای دارد که آن را روایت کند. این واسطه راوی است و دیدگاه و شیوه‌های روایتگری او یکی از مهم‌ترین عواملی است که باعث تمایز شکل‌های گوناگون روایت می‌شود. در این نوشته...
[ 7 ] - تحلیل اطلاعات نسخه‌شناسی و کتابشناسی نسخههای کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه شهید باهنر کرمان
هدف: بررسی نسخههای خطی از لحاظ اطلاعات نسخه‌شناسی و کتابشناسی است. در نسخه‌شناسی، نوع خط، جلد، تاریخ و مکان کتابت، آرایه‌ها و تزئینات و در کتابشناسی، زبان، نوع نسخه، موضوع و پرنسخه‌ترین‌ها مورد مطالعه قرار گرفت. روش پژوهش: تعداد 639 نسخه خطی موجود در مرکز اسناد دانشگاه شهیدباهنر کرمان به روش توصیفی با رویکرد تحلیل محتوا بررسی شدند. یافته‌ها</stron...
[ 8 ] - «بررسی جلوه‌های آنیموس در اشعار فروغ فرخزاد، سیمین بهبهانی، و طاهره صفّارزاده»
آنیموس و آنیما مطابق با نظر یونگ کهن‌الگوها یا آرکی تایپ‌هایی هستند که در ناخودآگاه تمام بشریّت وجود دارند و مشترک هستند و همین که به خودآگاه فرد می‌رسند، نمودهای مختلفی می‌یابند. یگانگی با این کهن‌الگوها سبب تکامل مرد و زن می‌شود. در این مقاله، تلاش کردیم تا به بررسی جلوه‌های آنیموس در اشعار سیمین بهبهانی، فروغ فرخزاد و طاهره صفّارزاده بپردازیم و جنبه‌ها و نمودهای مختلف آن را در آثار این شاعر...
[ 9 ] - قصّۀ «بِشر و هند» و بازتاب آن در شعر فارسی
بِشر و هند، نام قصّۀ قدیمی از عشّاق عرب است که در مدینه و در عهد پیامبر (ص) اتّفاق افتاده و ابن النّدیم، نام آن دو را در کنار نام دیگر عشّاق معروف عرب آورده است. موضوع آن، عاشق‌شدن زنی شوهردار به نام هند است بر بِشر، عابد یا شاعری که همیشه به مسجد النّبی تردّد می‌کرد . در نهایت، وصال این دو عاشق دست نداد و هردو جان باختند و در کنار یکدیگر به خاک سپرده شدند . این داستان روایت‌های نزدیک به هم در اد...
[ 10 ] - بررسی رمزهای قمری یک افسانه ایرانی
رمزهای قمری، ویژگی‌هایی هستند که با کارکردها و تجلیات قدسی ماه (در مقام یک ایزد) مرتبط‌‌اند. این ویژگیها به طور کلی شامل تغییر و دگرگونی، تنظیم زمان، بافتن تقدیر، باروری و باران‌‌زایی، تجدید حیات و مرگ و رستاخیز هستند که ماه به عنوان یک ایزد، جامع و عامل آن‌ها‌ست. هر چیز یا پدیده‌ای که دارای یک یا چند تا از این ویژگیها باشد، نشان و رمزی قمری دارد؛ یعنی ماه حاکم و مسلط بر آن است. افسانه‌های م...
[ 11 ] - بررسی شخصیت در رمان «کولی کنار آتش» اثر منیرو روانی‌پور بر مبنای نظریّة بیداری قهرمان درون و تحلیل کهن‌الگویی شخصیّت
براساس نظریة پیرسن، 12 کهن‌الگو به‌عنوان راهکارهای «بیداری قهرمان درون» وجود دارند: معصوم، یتیم، حامی و جنگ‌جو، جوینده، ویران‌گر، عاشق، آفریننده حاکم، ساحر، فرزانه و لوده... . در این پژوهش با تکیه بر این نظریه به بررسی و تطبیق جلوه‌هایی از این کهن‌نمونه‌ها در زندگی آینه قهرمان رمان «کولی کنار آتش» اثر منیرو روانی‌پور که در مسیر دستیابی به هویّت انسانی است، پرداختیم. و دریافتیم که روانی‌پور با ...
نویسندگان همکار