مهدی گلشنی
استاد فیزیک و رئیس گروه فلسفة علم، دانشگاه صنعتی شریف
[ 1 ] - پیش‌بینی‌‌ناپذیری سرنوشت جهان تندشونده
شتاب مثبت انبساط جهان، که در 1998 کشف شد، منجر به یک محدودیت یا افق مشاهدتی موسوم به افق رویداد کیهان‌شناختی می‌شود. به طوری که، مشاهده‌پذیرهای کیهانی در حال خروج تدریجی از افق علّی ما هستند. لارنس کراس، کیهان‌شناس امریکایی، پیش‌بینی میکند که کیهان‌شناسان در آیندة دور، بر اساس شواهد آن زمان، معتقد به نظریة جهان استاتیک خواهند شد. در این مقاله با بررسی پیش‌فرض‌های کراس نشان داده می‌شود که پیش‌ب...
[ 2 ] - اشیاء کوانتومی: تعبیر سیگما برای مسألۀ اندازه‌گیری در مکانیک کوانتوم
در این مقاله تعبیر بدیلی تحت عنوان سیگما، برای بردار حالت مکانیک کوانتوم پیشنهاد می‌شود که با در نظر گرفتن اجزاء زمانی برای اشیاء (چهاربعدگرایی)، مدلی برای حل مسألۀ اندازه‌گیری عرضه میکند. در این نوشتار، ظرفیت و قدرت تبیینی این مدل برای حل سه مسألۀ اندازه‌گیری، یعنی مسألۀ نتیجه، مسألۀ آمار و مسألۀ اثر مورد بررسی قرار خواهد گرفت و به‌اجمال استدلال می‌شود که تعبیر سیگما حداقل به همان اندازۀ تع...
[ 3 ] - الگوی استخراج نظام‌مند منابع و ابزارهای معرفت از قرآن کریم
مسئله منابع و ابزارهای معرفت و تفکیک صحیح آنها از همدیگر، همواره مورد بحث عالمان معرفتشناسی بوده است. به دلیل جایگاه والای قرآن نزد اندیشمندان مسلمان در تبیین اندیشۀ اسلامی، توجه به آموزههای آن در این مسئله و بهدستآوردن منابع و ابزاهای معرفت قرآنی، همچون دیگرمسائل معرفتی برای معرفت‌شناسان اسلامی، اهمیت ویژهای خواهد داشت. علاوه بر استفاده‌هایی که با روش‌های معمول در قرآن‌پژوهی موضوعی، در حل...
[ 4 ] - لزوم توجه دانشکده های مهندسی به علوم انسانی
زمانی فکر می‌شد که علم و فناوری بر طرف کننده جمیع مشکلات بشری هستند و لذا، دانشگاهها توجه خود را صرفاً به حوزه‌های علم و فناوری معطوف می‌داشتند؛ وقوع دو جنگ جهانی در قرن بیستم این برداشت را تضعیف کرد و لذا، جهان غرب بعد از جنگ جهانی دوم سراغ علوم انسانی رفت. معلوم شد همان‌گونه که جوامع انسانی نمی‌توانند بدون علم و فناوری زندگی کنند، بدون علوم انسانی نیز نمی‌توانند زندگی کنند. علم و فناوری به ما ...
[ 5 ] - بررسی نقش دین در علم
در این مقاله نخست به‌اختصار دیدگاه‌های مختلف دربارۀ رابطۀ علم و دین ارائه می‌گردد و سپس با اتخاذ این دیدگاه که علم در طول دین است، جهان‌بینی دینی (توحیدی) به‌عنوان زمینۀ اصلی فعالیت علمی مشخّص می‌گردد و در پرتو آن، نقش دین ...
[ 6 ] - امکان سنجی بهره گیری از قرآن در بررسی مبانی علوم فیزیکی
در مطالعات میان‌رشتهای قرآن و علوم، نخستین پرسشی که به ذهن پژوهشگران خطور میکند این است که آیا اساساً بهرهگیری از قرآن در بررسی امور مربوط به این علوم، چه در حیطۀ مبانی و چه در حیطۀ مسائل آن، امکان‌پذیر است یا نه؟ این تحقیق به دنبال امکان‌سنجی بهرهگیری از آموزههای قرآن در حوزۀ مبانی علم فیزیک به عنوان پایهایترین علم در میان دیگرعلوم طبیعی است. به همین دلیل، ابتدا ماهیت متافیزیکی م...
نویسندگان همکار