علیرضا منصوری

[ 1 ] - آیا مدل تکیونیتبیین خوبی برای پدیدۀ ناموضعیت کوانتومی است؟

پدیدۀ ناموضعیت کوانتومی به معنای وجود ارتباطات علّی فوق نوری بین ذرات کوانتومی در‌هم‌تنیده است. یکی از راه‌های تبیین چنین پدیده‌ای ارائۀ مدلی تکیونی است.در اینرویکرد ذرات فوق ‌نوری (تکیون‌ها) واسطۀ ارتباط علّی میان نقاط دارای جدایی فضاگون می‌شوند. وجود تکیون‌ها ظاهراً با ساختار فضا-زمانی نسبیت خاص سازگار است و شواهد خوبی برای این ادعا وجود دارد.اما مسأله اینجا است که هر مدل تکیونی‌ای نمی‌تواند پدی...

[ 2 ] - بررسی رابطۀ فیزیک و متافیزیک در زمینۀ مسألۀ واقعیت فضا و زمان

هدف ما در مقالۀ حاضر توضیح چگونگی تأثیر متقابل علم و متافیزیک در بحث فضا و زمان است. خصوصاً بر این نکته تأکید خواهیم داشت که، بر خلاف تصور رایج، تحولات در نظریه‌های علمی و فیزیکی می‌تواند در اتخاذ موضع فلسفی و متافیزیکی ما در قبال واقعیت فضا و زمان تأثیرگذار باشد. به این منظور، ضمن بررسی براهین سنتی جوهرگرایان و رابطه‌گرایان دربارۀ فضا و زمان، که خصوصاً در مکاتبات لایبنیتز و کلارک مطرح شده است، ت...

[ 3 ] - عقلانیت در علم و تکنولوژی

[ 4 ] - چهار بعدگرایی و متافیزیک صدرایی

[ 5 ] - تقدم علی ، تقدم زمانی و ناموضعیت

[ 6 ] - بررسی تاثیر آرای ارسطو در باب حرکت

[ 7 ] - تحلیل فلسفی منطقی برهان epr

[ 8 ] - استقرای بدبینانه و رئالیسم علمی

[ 9 ] - منظر سرمدی خدای ادیان و مسألۀ شرور گزاف

در این مقاله نخست به این موضوع می‌پردازیم که چالش اصلی مسألۀ شر برای باور به خدای ادیان، وجود وضعیت‌های ناگوار در عالم نیست بلکه وجود شرور گزاف است؛ یعنی تحقّق وضعیت‌هایی در جهان که بیش از سودمندی، ناگواری ایجاد می‌کنند. سپس با توضیح تفاوت منظر زمان‌مند و منظر سرمدی، میان شرور ظاهراً گزاف و شرور واقعاً گزاف، تمایز قائل می‌شویم و از این مدّعا دفاع می‌کنیم که شناخت قسم دوم با توجه به محدودیت منظر زما...

[ 10 ] - ملزومات و نتایج فلسفی صنعت تبلیغات در رسانه‌ها

تصور قالبی از رسانه‌های جمعی این است که رسانه‌ها، ابزاری برای ارسالِ اخبار و توسعۀ ارتباطات هستند که کارکردشان اطلاع‌رسانی، سرگرمی و اشاعۀ کدهای اخلاقی برای مردم است. در این مقاله، عمدتاً با تکیه بر دیدگاه‌ها و رهیافت‌های "هایدگر" و "مارکس" دربارۀ تکنولوژی، به ارایۀ تحلیلی از صنعت رسانه و رابطۀ آن با تبلیغات خواهیم پرداخت که این تصور را زیر سؤال برده و نشان می‌دهد که صنعت تبلیغات، مستلزم نوعی نگا...

[ 11 ] - نقد رویکرد هوسرلی به معرفت از دیدگاه عقلانیت نقاد

رویکرد پدیدارشناسانۀ هوسرل با انتقاد از وضع کنونی علم و معرفت از آن تعبیر به بحران می‌کند. هدف هوسرل این بود تا با ارائۀ برنامه‌ای فلسفی راهی برای برون‌شد از این بحران پیشنهاد کند. اما تلاش برای بازگرداندن فلسفه به جایگاه وحدت‌بخش قدیم و نجات این علم بحران‌زده و بخشیدن چهره‌ای انسانی و معنوی به آن، مستلزم در نظر گرفتن ملاحظاتی دربارۀ عینیت و عقلانیت علم است که غفلت از آن ما را در مسیری قرار می‌...

[ 12 ] - فقر ذات‌گرایی در فلسفه تکنولوژی

ذات‌گرایی از رویکردهای رایج در فلسفه تکنولوژی است که بر مبنایِ آن شناختِ ماهیتِ تکنولوژی اولویت و اهمیت دارد. مقالۀ حاضر به نقد ذات‌گرایی در فلسفه تکنولوژی در چهارچوب عقل‌گرایی انتقادی می‌پردازد. استدلال می‌کنیم که اولاً، بدان جهت که ذات‌گرایی به خردگریزی و جبرگرایی می‌انجامد و زمینۀ اصلاح و بحث انتقادی را دربارۀ تکنولوژی نابود و به‌جای آن تغییرات ناگهانی و خارج از چهارچوب عقلانی را توصیه می‌کند، ن...

[ 13 ] - مشکل رئالیست با معرفتشناسی تکاملی

تلقی علم به‌مثابۀ پدیده‌ای زیست‌شناختی در معرفت‌شناسی تکاملی (یا تطوری) متضمن در نظر گرفتن ویژگی‌هایی برای علم است که ممکن است با دیدگاه رئالیست‌ها در مورد صدق نظریه‌های علمی، عینیت آنها و نیز عقلانیت و پیشرفت در سیر تحول علم همخوانی نداشته باشد. مسئله‎‌ای که در این مقاله به آن می‌پردازیم، این است که معرفت‌شناسی تکاملی چه مشکلاتی را برای رئالیست ایجاد می‌کند و آیا رئالیست می‌تواند معتقد به معرف...

[ 14 ] - اسطوره ى بیمارى روانى(1)

هدف من در این مقاله طرح این پرسش است که «آیا چیزى به عنوان بیمارى روانى وجود دارد؟» و نشان خواهم داد که چنین چیزى وجود ندارد. از آن جا که امروزه مفهوم بیمارى روانى، کاربرد فراگیرى دارد، به نظر مى رسد که تحقیق درخصوص موارد کاربرد این واژه مسئله اى مهم و در خور توجه باشد. البته بیمارى روانى به معناى واقعى کلمه یک «چیز» یا شىء فیزیکى نیست و از این رو فقط به همان صورت که مفاهیم نظرى دیگر وجود دارند...

[ 15 ] - ارزش اخلاقی صدق:بازسازی دیدگاه کانت از منظر عقلانیت نقاد

چکیده: هدف علم مسئلۀ مورد مناقشه بین رئالیست‌ها و مخالفانشان است. رئالیست‌ها معتقدند هدف علم دستیابی به نظریه‌هایی است که توصیف و تبیین صادقی از جهان به‌دست دهند. برای پاسخ به این مسئله که چرا باید هدف فعالیت علمی و معرفتی را چنان‌که رئالیست‌ها اصرار دارند رسیدن به صدق قرار دهیم پاسخ‌های متنوعی داده شده است. این مقاله بر آن است برای این مسئله پاسخی کانتی را در زمینة بحث رئالیسم علمی بازس...

[ 16 ] - تأثیر نظام مالکیت ارضی بر تحولات علمی و فرهنگی دورۀ تیموری

چکیده: تأثیر نظام مالکیت ارضی بر تحولات علمی و فرهنگی دورۀ تیموری شکوفایی علمی و فرهنگی دورۀ تیموری که گاهی از آن با عنوان رنسانس تیموری یاد می‌ شود ، نیازمند حمایت‌ های اقتصادی بود ، و نمی‌ توان آن را تنها بر اساس علایق فردی برخی از سلاطین تیموری به علم و دانش تبیین کرد . در مقالۀ حاضر با رویکرد تاریخ‌ نگارانۀ عقلانیت نقاد توضیح می‌ دهیم که نظام اقتصادی و مالیاتی و زمین‌ داری دورۀ...

[ 17 ] - نیهیلیسم و تکنولوژی اطلاعات

کی‌یرکگور، در نوشتار عصر حاضر، مواجهه‌ای خصمانه علیه مطبوعات دارد؛ زیرا معتقد است مطبوعات زمینۀ بروز و ظهور نیهیلیسم را فراهم می‌آورند. دریفوس، این اندیشۀ کی‌یرکگور را به دیگر تکنولوژی‌های اطلاعاتی _ به‌ویژه اینترنت ـ بسط می‌دهد. مقالۀ حاضر نشان می‌دهد که این نگرش کی‌یرکگور– دریفوس نتیجۀ انسان‌شناسی و تلقی خاصی از معنای زندگی است که نیازمند بررسی‌های نقادانۀ بیشتر است. در مقالۀ حاضر، ت...

[ 18 ] - عدم تقارن ترمودینامیکی زمان و فرضیه ی گذشته برای کیهان اولیه

بر اساس تجربه ی روزمره و فهم متعارف به نظر می‌رسد تفاوتی بین گذشته و آینده وجود دارد که آن را «پیکان زمان» می‌نامیم. تبیین‌های متفاوتی برای پیکان زمان ارایه شده که یکی از آن ها پیکان ترمودینامیکی است. اما قوانین بنیادی فیزیک، به ویژه قوانین نیوتن و مکانیک آماری–که انتظار می رود تبیین گر قوانین پدیدارشناختیِ ترمودینامیک باشند- عدم تقارنی را نشان نمی‌دهند. بولتزمن کوشید عدم تقارن ترمودینامیکی را ب...

[ 19 ] - شأن هستی‌شناختی تابع موج

در فیزیک برای نمایش هستی‌شناسی نظریه‌ها ازموجودات ریاضی استفاده می‌شود. اما تمایزی میان موجودات ریاضی و هستومندهای فیزیکی که ریاضیات به آن‌ها ارجاع می‌دهد وجود دارد و نادیده گرفتن این تمایز منجر به نتایج عجیب و نادرستی می‌شود. مقالۀ حاضر به این مسئله می‌پردازد که در یک تفسیر رئالیستی تابع موج به مثابۀ یک موجود ریاضی، بازنمایی چه چیزی در واقعیت فیزیکی است. تأکید می‌شود که عدم تمایز تابع موج به م...

[ 20 ] - ارزیابی رویکرد رورتی به معرفت‌شناسی بر اساس آموزه های عقلانیت نقاد

رورتی در بازسازی تاریخی خود از فعالیت فلسفی، معتقد است همواره یک تلقی نادرست از فلسفه در تاریخ فلسفه وجود داشته است که هدف فلسفه را دستیابی به دانشی جاودان و گرفتار تلاشی مذبوحانه برای رسیدن به هدفی به نام "حقیقت" یا "واقعیت" می‌شمارد. او با استفاده از استعارۀ ادراکی آینۀ طبیعت معرفت‌شناسی بعد از دکارت را حول دو محور مبناگرایی و بازنمودگرایی مورد نقد قرار می‌دهد و رویکرد بدیلی را با عنوان رفتار...