مصطفی تقوی
دانشیار گروه فلسفه علم دانشگاه شریف
[ 1 ] - سرچشمه‌های معرفت‌شناسی آنارشیستی فایرابند
این مقاله از سه بخش تشکیل شده است. در بخش نخست، نظریه آنارشیستی فایرابند درباره معرفت به اجمال معرفی میشود. در این بخش توضیح داده میشود که چرا او مخالف پوزیتیویزم منطقی و فلسفة علمِ پوپر، لاکاتوش و حتی کوهن است و معتقد است که علم از سایر سنتهای شناختی برتر نیست. فایرابند تأکید میکند تنها اصل ابدی که میتوانیم از فعالیت واقعی علم استخراج کنیم این است: "هر چیزی امکانپذیر است". در بخش نخست، تم...
[ 2 ] - نقد علم‌شناسی کوهن از منظر فایرابند1
کوهن و فایرابند از فیلسوفان علمی هستند که در بسیاری از جهات، دیدگاه‌های نزدیک و بعضاً مشترکی دارند. این دو فیلسوف به عقلانیتی آفاقی و جهان‌شمول باور ندارند؛ از این رو در عرف ادبیات فلسفی، دیدگاه‌های آنان را نسبی‌گرایانه تلقی می‌کنند. هر دو، از فیلسوفان نیمة دوم قرن بیستم هستند و واکنشی به جریان‌های پوزیتیویستی و نگتیویستی محسوب می‌شوند. این اندازه، شباهت و نزدیکی، این پرسش را در ذهن برمی‌انگیزد ...
[ 3 ] - بررسی تاریخی نهادینه شدن الگوی لیبرالی پیشرفت در اروپای قرن نوزدهم: با تأکید بر توسعۀ فنّاوری
هدف: در مقاله حاضر سعی شده تا با بررسی تاریخی-اجتماعی فضای اروپای قرون هجدهم و نوزدهم، عوامل توسعه و غلبه الگوی لیبرالی پیشرفت در اروپا و به تبع آن تمام جهان احصا شود و در پی آن پیامدها و آثار آن مورد واکاوی قرار گیرد.روش:این پژوهش مبتنی بر تحلیلهای تاریخیای است که در خصوص «پیشرفت» ارائه شده است. در واقع در این مقاله تحلیلی از تحلیلها ارائه شده است. در واقع خبرگان بر اساس شواهد تاریخی تحلیل ...
[ 4 ] - بررسی سه مدل فرآیند طرّاحی مهندسی در بسترِ یک موردکاوی: تلسکوپ فضایی هابل
فرآیندِ طرّاحی، یکی از فرآیندهای اصلی در فعالیتِ مهندسی است. در این مقاله، پس از نشان دادنِ جایگاهِ مهندسی در مباحثِ مربوط به تکنولوژی، به فرآیندِ طرّاحی می‌پردازیم و آن را از دیدگاهِ سه مدلِ مختلف بررسی می‌کنیم. مدلِ اوّل، مدلِ وینسنتی نام دارد و با یک دیدِ انتزاعی به موضوع می‌پردازد. مدلِ دوم، مدلِ بوکیارلّی است که نگاهی اجتماعی دارد و فرآیند طرّاحی را تنها در زمینه و بسترِ فرهنگی‌اش قابل بررسی می‌داند؛ و مدلِ آ...
[ 5 ] - A Reflection on Shaping the Virtual Space Based on Religious Values
This paper initially examines theories proposed by Feenberg abouttechnical systems and alternative modernity, analyzes his thoughts, andconcludes that a framework of values needs to be provided in shapingtechnical systems. In a society like Iran, where policy makers are looking forthe realization of Islamic values, this framework of values is derived fromIslam. To explain the relationship betwe...
[ 6 ] - درآمدی بر فلسفه تکنولوژی
این مقاله به معرفی رشته نوپایی به نام فلسفه تکنولوژی می پردازد. چیستی تکنولوژی، دانش شناسی دانش تکنولوژیکی، تعامل تکنولوژی و جامعه و بالاخره اخلاق و تکنولوژی چهار باب عمده در این رشته هستند که به ایجاز معرفی شده اند. در هر یک از بحث های طرح شده، به برخی از پیامدهای استراتژیک و سیاستی رشته فلسفه تکنولوژی نیز اشاره شده است.
[ 7 ] - تبیین الگویی برای تعیین اولویت‌های پژوهش و فناوری
اولویت‌گذاری پژوهش و فناوری، بخشی از فرآیند تدوین استراتژی علم و فناوری است که در آن، با هدف ارتقای جایگاه کشور، از حیث شاخص‌های توسعة علم و فناوری، دستیابی به اهداف کلان ملی، ایجاد مزیت‌های رقابتی جدید یا استفاده از فرصت‌ها و مزیت‌های موجود در رقابت‌های بین‌المللی، حوزه‌های تمرکز (اولویت‌ها) شناسایی و تعیین میشود. در سال‌های اخیر، چگونگی و روش تعیین اولویت‌های تحقیقاتی و فناوری و انتخاب حوز...
[ 8 ] - علم دینی: واکنشی در برابر علم طبیعت‌گرا
در این مقاله ابتدا با بیان مثالهایی از علوم جدید نشان داده شده است که برخی نظریهها متأثر از پیشفرضهای طبیعتگرایی بودهاند و میتوان دادههایی تجربی که این نظریهها در پی تبیین آنها هستند را به نحوی دیگر با رویکرد دینی تبیین کرد. مدافعان علم دینی، با توسل به این مثالها، میخواهند نشان دهند که پیشفرضهای علم، همانگونه که ممکن است از طبیعتگرایی متأثر شود، ممکن است از دین اثر بپذیرد و بناب...
نویسندگان همکار