میرسعید موسوی‌کریمی
دانشیار دانشگاه مفید، قم
[ 1 ] - سه نظریه دربارۀ زبان دین و شش مفسر قرآن
هدف این مقاله بررسی و ارزیابی دیدگاه تفسیری شش مفسر مشهور، با پیش‌زمینه‌های فکری مختلف، امین‌الاسلام طبرسی، جاراللّه زَمَخْشَری، فخر رازی، ابوالقاسم قشیری، رشیدالدین میبدی و علامه طباطبایی است تا دریابیم از دیدگاه آنان، در تفسیر آیات متشابه قرآن، وزن هر کدام از سه نظریۀ مطرح دربارۀ چیستی زبان دین، یعنی اشتراک معنوی، اشتراک لفظی، و تمثیلی، چیست. برای رسیدن به این هدف، ابتدا، این سه نظریه را بررسی و ...
[ 2 ] - آیا با تلسکوپ می‌بینیم اما با میکروسکوپ نمی‌بینیم
ون فراسن به عنوان یک تجربه‌گرا معتقد است "مشاهده" ادراکِ چیزی بدون استفاده از ابزار است. از سویی، به‌عنوان یک تجربه‌گرای برساختی (constructive empiricist)، این شرط را اضافه می‌کند که اگر هویتی را مشاهده‌پذیر می‌نامیم به طور خودکار به این معنا نیست که در حال حاضر شرایط برای مشاهده آن هویت مهیا باشد. در این راستا وی اقمار سیاره مشتری را هویاتی مشاهده‌پذیر و الکترون را هویتی مشاهده‌ناپذیر دانسته و ...
[ 3 ] - ناتوانی مدل استیفنز در محدودکردن استدلال «احتیاط بهتر از پشیمانی است
برخی فیلسوفان بر این باورند که اصل انتخاب طبیعی اعتمادپذیری فرایندهای باورسازی را تضمین می‌کند. طبق این دیدگاه، آن دسته از فرایندهای باورسازی که بیش‌تر باورهای صادق تولید می‌کنند تا باورهای کاذب، برای تولید مثل و بقای موجود زنده سودمندند و از این رو انتخاب طبیعی آن‌ها را حفظ می‌کند. استفن استیچ در استدلالی که به «احتیاط بهتر از پشیمانی است» مشهور است این رویکرد را وامی‌زند. او نشان می‌دهد که ا...
[ 4 ] - معضل مشاهده‌ناپذیرها دفاعی از تمایز مشاهده‌پذیر/ مشاهده‌ناپذیر ون فراسن
چکیده ون فراسن در تجربه‌گرایی برساختی قصد دارد بر مبنای تمایز معرفت‌شناختی پایه بین هویات مشاهده‌پذیر و هویات مشاهده‌ناپذیر، از تمایزهای معرفت‌شناختی صدق/کفایت تجربی و باور معرفتی/پذیرش پراگماتیک، دفاع کند. عده‌ای از منتقدان، صرف نظر از مخالفت یا موافقت با این دو تمایز معرفت‌شناختی، با تمایز معرفت شناختی پایۀ مذکور مخالفاند. گرچه خود ون فراسن در همدلی با این منتقدان و با گریزی زبانشناختی، ...
[ 5 ] - استنتاج بهترین تبیین و «ایراد گروه بد»
مطابق با استنتاج بهترین تبیین (IBE)، فرضیه‌ای که بهترین تبیین را برای دسته‌ای از پدیده‌ها ارائه می‌دهد، احتمالاً صادق است. وَن فِراسِن (1989) با استدلالی که به «ایراد گروه بد» مشهور است، این ادعا را به چالش کشیده است. بر طبق این اشکال، این باور که بهترین تبیین به احتمال بسیار تبیینی صادق است مستلزم این باور پیشینی‌است که تبیین صادق به احتمال زیاد در میان تبیین‌های رقیبِ در دسترس (ارزیابی شده) جای د...
[ 6 ] - حافظ، تقدیرگرای سازگارگرا
بحث پیرامون نگاه فلسفی-کلامی حافظ به مقولاتی چون تقدیر ازلی، جبر، اختیار و ارادۀ انسان، پردامنه و مناقشهبرانگیز است. منظور از جبر و تقدیر، تحقّق تخلّفناپذیر و از پیش تعیین شدۀ حوادث، افعال و آیندۀ انسانها بر اثر قوانین ضروری و گریزناپذیر علّت و معلول حاکم بر عالَم، یا مطابق ارادۀ پیشین و تغییرناپذیر خداوند است. از طرف دیگر، به نظر میرسد که دستکم بخشی از عواملِ تعیینکنندۀ افکار، احوال، و اعمال انسان،...
نویسندگان همکار