سید مصطفی شهر آیینی
استادیار دانشگاه تبریز
[ 1 ] - نظام فلسفی بابا افضل: طرحی نو در فلسفه اسلامی- ایرانی
سده ششم را در تاریخ فلسفه اسلامی-ایرانی می‌توان نقطة عطفی به‌‌‌‌‌‌شمار آورد، در این سده فلسفه با قرائت مشائی آن که در آثار فارابی و به ویژه ابن‌سینا ساخته و پرداخته شده بود، در مواجهه با انتقادات شدید غزالی دچار رکود شد و رفته‌رفته زمزمه تفکرات فلسفی تازه‌ای در قالب‌هایی غیر از نظام ارسطویی- ابن‌‌‌‌‌‌سینایی از جانب کسانی مانند شیخ شهاب‌الدین سهروردی به گوش می‌رسید. یکی از اندیشمندان ایرانی ...
[ 2 ] - تفسیر هابز از سرشت انسان و تأثیر آن در شکل‌گیری فلسفة سیاسی او
بنیان اندیشه سیاسیِ هابز بر تحلیل دوگانه وی از انسان مبتنی است: از سویی انسان به مثابة جسمِ مادیِ مرکب در شبکهای از نیروهای مکانیکی که تابع امیال و انفعالات خویش است. و از دیگر سو انسان همچون موضوع مطالعه مفاهیم حق و تکلیف که به وسیله قرارداد تشکیل اجتماع میدهند. تلاش هابز بر این است که نظام سیاسیاش با تحلیل مادهگرایی از رفتار انسان سازگار باشد. به همین دلیل در اندیشه هابز آگاهی از سازمان سیا...
[ 3 ] - قرائتی نو (غیرارسطویی) از انسان، خدا و جهان در نظام فکری دکارت
دکارت را به‌درستی پدر فلسفة جدید می‌نامند. اما باید دید چرا فلسفه‌ای که دکارت طرح آن را درمی‌اندازد، با وصف «جدید» همراه است. تازگی نظام فلسفی دکارت به این است که می‌کوشد تصویر تازه‌ای از انسان، خدا و جهان عرضه کند؛ تصویری که با آنچه از این سه مقوله در فلسفة سنتی سراغ داریم، متفاوت است. انسان دکارتی با انسان ارسطویی بسیار فرق دارد. انسان ارسطویی حیوان ناطق است؛ یعنی به‌جهت برخورداری از نفس است...
[ 4 ] - نقش خدا در نظام معرفت‌شناسی دکارت و اوگوستینوس
در نظام فلسفی دکارت خدا نقشی محوری ایفا می‌کند. برای تضمین اعتبار معرفتی که تأمل‌گر دکارتی به‌دست می‌آورد، اثبات وجود خدایِ غیر فریبکار ضروری است. به عقیده دکارت، وجود چنین خدایی را نه به‌واسطۀ حواس ـ‌که گاه ما را می‌فریبد و اعتمادپذیر نیست‌ـ بلکه باید به‌نحو شهودی، یعنی به‌نحو پیشینی، اثبات کرد. با توجه به این نکته، شیوه رویگردانی اوگوستینوس از حواس برای تأمل در باب خدا، راهگشای دکارت در کشف اص...
[ 5 ] - بررسی کتاب فلسفه، الهیات و سیاست: خوانشی از رسالۀ الهیاتی ـ سیاسی اسپینوزانگاشتۀ پُل بَگلی
کتاب فلسفه، الهیات و سیاست: خوانشی از رساله‌ی الهیاتی ـ سیاسی اسپینوزا می‌کوشد تا با بهره‌گیری از منابع وزین و با کوششی ریشه‌شناسانه (etymological) مهم‌ترین مفاهیم مندرج در رساله‌ی اسپینوزا را نقل، تحلیل ونقد کند. از میان دو نقد درونی و بیرونی، نقد پل بَگلی سویه‌ی نقد درونی دارد.در کنار منابع و شرح‌های فراوان درباب تفکر اسپینوزا، اثر بَگلی نیز توانسته است اثری مقبول در میان شرح‌ها و خوان...
نویسندگان همکار