عباس میرشکاری
استادیار گروه حقوق خصوصی دانشگاه علم و فرهنگ
[ 1 ] - استثناهای حق تصویر
اشخاص نسبت به تصویرشان حق دارند؛ به این معنا که میتوانند دربارۀ تصویربرداری دیگری از خودشان و نیز انتشار تصاویر گرفتهشده تصمیم بگیرند. به همین سبب، برای تصویربرداری و یا انتشار عکس دیگران باید رضایت شخص موضوع تصویر را بهدست آورد. بااینحال، این اختیار، مطلق نیست. مردم جامعه حق دارند تا از رویدادهای پیرامون خویش باخبر شوند؛ پس اگر به قصد اطلاعرسانی به دیگران از شخصی تصویر گرفته و منتشر شود،...
[ 2 ] - تصفیۀ ویژه
زندگی جمعی، انسان را به انجام معاملات و داد و ستد وامیدارد و در این خصوص شخص را از دیگری طلبکار و گاهی مدیون دیگری نیز میکند. به همین دلیل باید گفت دارایی انسان همواره پالایششده نیست و دیونی را با خود همراه دارد. حال در بعضی مواقع شخص، به پرداخت بدهیهای خود مبادرت میکند، اما گاه بنا بر دلایل گوناگون همانند ورشکستگی یا مرگ، این امر به صورت ارادی شکل نمیگیرد. از آنجا که در اکثر این موارد، ...
[ 3 ] - مسئولیت مدنی ناشی از ورود زیان بدنی به متوفا
اگر به جسد انسان، پس از مرگ، آسیبی برسد، تحلیل موضوع بهویژه از نظر شناخت زیاندیده شایان توجه است: آیا خودِ متوفا را باید زیاندیده شمرد؟ تردید از اینجا آغاز میشود که او فوت کرده و اهلیتش را از دست داده است، بنابراین، نمیتواند نسبت به بدنش حقی داشته باشد، بهعلاوه، او درد و رنج بدنی را احساس نمیکند، پس تصور ورود زیان بدنی به وی دشوار است. در نتیجه، نمیتوان «درگذشته» را نسبت به لطمۀ وارده به...
[ 4 ] - مطالبۀ زیانِ دیرکردِ پرداختِ دین ناشی از ضمان قهری
پرسش اصلی در این نوشتار این است که آیا بابت تأخیر در پرداخت دیون ناشی از ضمان قهری میتوان پرداخت زیان دیرکرد یا خسارت تأخیر تأدیه را خواستار شد؟ در پاسخ به این پرسش، برخی بر این باورند که زیان دیرکرد به این دیون نیز تعلق میگیرد. در توجیه این باور میتوان به اطلاق واژۀ دین در مادۀ 522 ق.آ.د.م. و نیز لزوم حمایت از زیاندیده که اینک در مقام طلبکار خواهان دریافت طلب خویش است، استناد کرد. گرو...
[ 5 ] - تحلیل انتقادی نظر ارشادی دادرس در دادرسی مدنی
در میان تصمیمات و اقدامات دادرس در دادرسی مدنی، «نظر ارشادی» نادیده گرفته شده است، و شاید به این دلیل که معلوم نیست در زمرۀ تصمیمات و اقدامات دادرس باشد، کمتر به آن پرداخته شده است. این نظر درواقع راهنمایی و مشاورهای است که دادرس به طرفین دعوا میدهد؛ مشاورهای که هیچگونه توان اثباتی و اجرایی ندارد و اگرچه مشمول ممنوعیت تلقین نمیشود، با «امر ارشادی» در اصول فقه قابل مقایسه است. با عنایت به ا...
[ 7 ] - اصول بنیادین قانون اساسی در توصیف مسئله ی شهروندی
در این نوشتار سعی شده است تا ظرفیتهای اصلهای دوم و سوم قانون اساسی به عنوان برخی اصول بنیادین قانون اساسی در توصیف مسئله شهروندی مورد بحث قرار گیرد. ظرفیتهای این اصول برای بنای نظام حقوق شهروندی، مشتمل بر تضمینات عام شناسایی، ارتقا، حمایت و تضمین حقوق و آزادیهای همه شهروندان بازنمایی میشود. این ادعا امکانسنجی شده است که استفاده از مدل نظری "مکعب شهروندی" و مبانی نظری آن، در توضیح و تف...
[ 8 ] - نسبت حقوق اولیای دم با حقوق طلبکاران مقتول
در قتل عمد، اولیای دم میتوانند قصاص قاتل را درخواست کنند یا با توافق با قاتل، آن را به دیه تبدیل کنند، همانطور که میتوانند قاتل را ببخشند. در قتل غیرعمد نیز، به جز امکان قصاص، هم امکان مطالبه دیه را دارند و هم اختیار عفو را. حال، پرسش این است که آیا در فرض بدهکاری مقتول نیز، حقوق یاد شده به اعتبار و قوت خود باقی میباشند یا خیر؟ در مقام پاسخ به این پرسش، به نظر میرسد با توجه به ارتباط قصاص ...
[ 9 ] - تعریف و اعتبار قرارداد کفالت
کفالت، تعهد کفیل به احضار مکفولٌعنه در برابر و پیشگاه مکفولٌله است؛ تعهدی که به گمان برخی، سبب ولایت کفیل بر مکفولٌعنه میشود و معتبر نخواهد بود. برای همین در فقه اهل سنت، با بهرهگیری از نهاد تضامن در طلب، کفیل را همانند مکفولٌله، دارندۀ حق دانستهاند تا برای توجیه ولایتش بتوان به حقی استناد کرد که بر مکفولٌعنه دارد. در فقه شیعه نیز، کفیل را وکیل مکفولٌله تلقی کردهاند تا تعهدش را در راستای اع...
[ 10 ] - توازن حقهای زنان در قانون اساسی با تعهدات و مشارکت شهروندی
تئوری شهروندی علاوه بر حقوق، همراه عناصر تعهدات و نیز مشارکت تعریف میشود. از این جهت طرح حقوق زنان، اگر فارغ از طرح تکالیف، تعهدات آنگونه که مطلوب قانون اساسی است، مورد نظر باشد بحثی ناتمام و ناکارآمد است. از سوی دیگر،استفاده از تئوریهای شهروندی به عنوان ابزار توصیف و تفسیر قانون اساسی، امکان درکی متوازن از حقوق و تعهدات زنان در منطق قانون اساسی را نیز فراهم میگرداند.البته در ذیل تئوری های ...
[ 11 ] - مطالعه تطبیقی اصل تساوی طلبکاران
اصل تساوی طلبکاران، یکی از جلوههای اجرای عدالت در معنای ماهویاش در نظام حقوقی ماست. عدالتی که در عین حال که به تقسیم دارایی بدهکار میان طلبکاران به نسبت مطالبات آنها پایبند است، با توجه به ماهیت برخی از مطالبات، ترجیح برخی از آنها بر برخی دیگر را روا میشمارد. این اصل که با استقراء در متون قانونی قابل برداشت است، در زمان اجرای تصفیه جمعی، منتج به انتخاب مرجع تصفیه بیطرف و نیز برقراری تساوی...
[ 12 ] - حق تصویر
حق تصویر به این معناست که شخص میتواند دربارة تصویربرداری از خویش، چگونگی تصویربرداری، انتشار، و درنهایت استفاده از تصویر خود تصمیم بگیرد. این حق ماهیتی دوگانه دارد؛ هم غیرمالی است، چون به شخصیت انسان مربوط است، هم مالی است، چون در بازار ارزش مالی دارد. حق تصویر قابل انتقال است؛ با این حال، شخص نمیتواند بهطورکلی حق خویش بر تصویرش را به دیگری منتقل و از خود سلب کند. بهعلاوه، اگرچه جنبة معنوی ...
[ 13 ] - ارث حسابهای مجازی
یا استفاده روزافزون از فضای مجازی مسائل جدیدی نیز ظهور پیدا کرده است. بیگمان یکی از مسائل اصلی این است که پس از مرگ کاربران چه سرنوشتی در انتظار حسابهای آنها در فضای مجازی و نیز، محتویات این حسابها خواهد بود؟ در مقام پاسخ به این پرسش، باید توجه داشت که حساب از آنِ شرکتی است که آن را ایجاد میکند و به کاربر تنها اجازه استفاده از آن را میدهد. برای همین، با مرگ کاربر، این اجازه از بین خواهد رفت...
[ 14 ] - درآمدی بر روشهای آنلاین حل اختلاف (ODR)
امروزه فناوریهای نوین ارتباطی ابعاد مختلف زندگی بشر را تحت تاثیر قرار داده اند. حقوق نیز از این تاثیرپذیری بینصیب نبوده است. یکی از حوزههای حقوقی که تحت تاثیر فناوریهای ارتباطی چهرهای جدید به خود گرفته است حوزهی حل و فصل اختلافات تجاری است. در حال حاضر روشهایی در حوزهی حقوق تجارت بینالمللی شکل گرفتهاند که با برقراری ارتباط میان طرفین و داور با استفاده از اینتر...
[ 15 ] - موضوع و ماهیت تعهد داور
داوری، شیوۀ جایگزین است که در آن داورِ بیطرف و منتخب خود طرفین در خارج از دادگاه در پی حل اختلاف است. در جریان داوری، داور بازیگر اصلی است و اوست که نهایتاً در خصوص اختلاف اتخاذ تصمیم میکند. مهمترین تعهد داور در این کارزار التزام به حل واقعی اختلاف و احقاق عادلانۀ حق است و سایر تعهدات او فرع بر این تعهد اصلی است. ایجاد این تعهد مستلزم پذیرش داور است و با تحقق اختلاف و درخواست رسیدگی از جانب یک...
[ 16 ] - حق جلوت
اشخاص همیشه بهدنبال خلوتگزینی و دوری از دیگران نیستند، گاه در پی ایناند که در مقام تبلیغ و تأیید یک محصول یا خدمت تجاری، نشانههای هویتی خویش را به جامعه عرضه کنند و در مقابل، منفعتی مالی بهدست آورند. در نظام حقوقی آمریکا، بهمنظور حمایت از حق اشخاص برای بهرهبرداری تجاری از نشانههای هویتی خویش، حق ویژهای شناسایی شده است که در این مقاله حق جلوت نامیده میشود. به استناد این حق، شخص میتوان...
[ 17 ] - ماهیت و اوصاف قرارداد بهرهبرداری از معدن
وجود ذخایر معدنی عظیم و متنوع در کشور و نیاز به بهرهبرداری از معادن برای تأمین مواد اولیه صنایع، تولید و درآمدزایی از یک سو و لزوم توجه به ملاحظات زیست محیطی، توزیع عادلانه ثروت، رعایت عدالت بین نسلی و مهار بهرهبرداری بی رویه معادن از سوی دیگر، ارائه چارچوبی حقوقی را برای بهرهبرداری مطلوب از معادن ضروری میسازد. از این رو تحلیل حقوقی قرارداد بهرهبرداری از معدن به عنوان فرآیندی برای واگذاری ...
[ 18 ] - مبانی حمایت حقوقی از شهرت
اگرچه امروزه دربارۀ اصل حمایت از شهرت اشخاص مشهور کمتر تردید وجود دارد، اما در خصوص مبانی این حمایت، رویکردهای مختلفی ارائه شده است. برای این منظور از مبانی مختلفی مانند تئوری کار و نظریۀ تراژدی مال مشترک استفاده میشود. نظام حقوقی امریکا تحت تأثیر فرهنگ مصرفگرایی و سرمایهداری، شهرت را صرف نظر از سبب ایجاد و استحقاق دارندهاش، سزاوار حمایت میداند. در حال حاضر نیز بیش از همه از تئوری تراژدی ...
[ 19 ] - Comparative study of Commercial exploitation of athletes' reputation In the legal systems of the United States, uk and Iran
Athletes are among the community reference groups that, according to their followers, their behavior patterns have an impact on the behavior of other members of the community. The same scope of influence encourages business firm to use them in their commercial ads. Certainly, this will not be a problem if the athlete is satisfied with the prior consent, but the main issue is where the business ...
[ 20 ] - تحلیل قرارداد داوری با تکیه بر قواعد عمومی تعهد به ضرر ثالث
تعهد به ضرر ثالث نهادی حقوقی است که به موجب آن طرفین یک قرارداد مقرر میدارند تعهدی معین به وسیلة بیگانهای که در انعقاد قرارداد نقشی ندارد ایفا شود. در قرارداد داوری نیز طرفین حلوفصل اختلاف خویش را بر عهدة ثالثی قرار میدهند که در انعقاد پیمان میان آنها دخالتی نداشته است. این پژوهش با پرورش این دیدگاه که قرارداد داوری میتواند مصداق یک تعهد به ضرر ثالث باشد در پی تحلیل و مقایسة این دو نوع را...
نویسندگان همکار