اقبال علی میرزائی
استادیار حقوق خصوصی دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه کردستان
[ 1 ] - قواعد و شرایط نسخ احکام شرعی و قوانین موضوعه
دو نظام فقه و حقوق در عین استقلال از یکدیگر شباهت‌هایی دارند؛ اصول استنباط فقهی و قواعد استدلال حقوقی در بسیاری موارد از منطق واحد پیروی می‌کنند. وحدت مفهوم و ماهیت قانون یکی از مشترکات دو نظام است و نیز اوصاف و عوارض قانون ازجمله نسخ آن در فقه و حقوق یکی است. شارع و قانونگذار هر دستوری که صادر می‌کند در پی منظوری معین است و آن هدف و منظور با مفاد و مدلول قانون محقق می‌شود. از این معنی در لسان...
[ 2 ] - ارجاع قانون به قانون دیگر و دشواری های ناشی از آن
Sometimes legislator enact a statute and reference in another act to that statute in this position, in fact, a tacit enactment take accurse. By which a law be re-enacted rather than repeat it wholly. Albeit, this way of legislation has many problems: For example if one of those laws be amended or repealed, what will be validity of another act? In addition, interpretation of those relat...
[ 3 ] - شناخت و تفکیک آرای وحدت رویه معتبر از منسوخ
رأی وحدت رویه در حکم قانون است و در صورت تخلف دادگاه‌ها از آن، رأی صادره در مرجع بالاتر نقض می‌شود. بی‌گمان، این قاعده تنها در مورد آرای معتبر و لازم الاجرا صدق می‌کند. لیکن، مفاد آرایی که به طرق مختلف ملغی و منسوخ شده‌اند اعتبار و رسمیت ندارد. چنین آرایی در واقع به نظریه‌های مشورتی و اندیشه‌های حقوقی شباهت دارد و الزامی برای محاکم ایجاد نمی‌کند. از اینجا اهمیت شناخت آرای معتبر از منسوخ آشکار م...
[ 4 ] - مفهوم و صورت‌های نسخ قانون
نسخ قانون در اصطلاح حقوقی و در بیانی ساده عبارت است از: بی اعتبار شدن قانونی که در تاریخ معیّن وضع شده به وسیله قانونی دیگر که پس از آن وضع می‌شود. برخلاف آنچه شایع و مشهور شده است، تقسیم نسخ به دو نوع صریح و ضمنی قابل دفاع نیست. زیرا مطابق مفهوم نسخ، فقط قانونگذار می‌تواند قانونی را که خود پیش‌تر وضع کرده است، نسخ نماید و این مهم زمانی محقق می‌شودکه به صراحت اعلام شود: این یا آن قانون منسوخ است...
[ 5 ] - قانون و اعتبار زمانی آن با تأکید بر مفهوم و اوصاف قانون موقت
قانونی که با انقضای مدت پیش‌بینی‌شده در آن و بدون نسخ‌شدن، خودبه‌خود، ملغی می‌شود قانون موقت است. به دیگر سخن، اعتبار قانون موقت با پایان‌یافتن مدت آن و بی‌آنکه نیازی به نسخ آن توسط قانونگذار باشد زایل می‌شود؛ درحالی‌که قوانین دیگر به اراده قانونگذار لغو(= نسخ) می‌شوند. مدت اعتبار قانون آزمایشی نیز در آن معین است و به همین جهت، قانونی موقت محسوب می‌شود اما قانون موقت، اعم از آن است یعنی ممکن ا...
[ 6 ] - قانون متروک: مبانی، مفهوم و مصادیق
قانون متروک، قانونی است که با وجود قابلیت و امکان اجرا، در دادگاه‌ها و دیگر نهادهای مجری قانون به آن عمل نمی‌شود. از این رو، معیار ترک قانون، عدم اجرای آن توسط نهادهای رسمی و مجری قانون است. پس باید این مفهوم را از مفاهیم مشابه پیراست: گاه قانونگذار اجرای قانون معینی را بنا به دلایلی به طور موقت موقوف می‌کند. چنین قانونی متروک نیست، بلکه اجرای آن معلق مانده است....
نویسندگان همکار