سید محمدهادی قبولی درافشان
استادیار دانشگاه فردوسی مشهد
[ 1 ] - بازپژوهی بیع اموال غیرمادی در فقه اسلامی و حقوق ایران
قانون مدنی در ماده 338 به پیروی از گروهی از فقیهان امامی، بیع را به «تملیک عین به‌عوض معلوم» تعریف کرده است. ازآنجاکه کلمه «عین» در اصطلاح فقیهان امامی در مقابل «منفعت» و «حق» و از دیدگاه برخی فقیهان اهل سنت در مقابل «دِین» به کار رفته، این سؤال مطرح میشود که آیا اموال غیرمادی هم می‌تواند در قالب عقد بیع منتقل گردد؟ اگر پاسخ به این سؤال مثبت باشد، می‌توان با اجرای احکام و قواعد مربوط به بیع در...
[ 2 ] - حمایت از روش‌های کسب و کار در حقوق تطبیقی (بررسی رویکرد نظام‌های حقوقی امریکا، هند، ژاپن، فقه امامیه، ایران و موافقت‌نامۀ تریپس)
امروزه یکی از مهم‌ترین دارایی‌های هر شرکتی روش‌های کسب و کار آن است که به‌عنوان یکی از حقوق مالکیت فکری قابل حمایت می‌باشد. همواره رویکرد نظام‌های مختلف حقوقی در این زمینه متفاوت بوده است. اسرار تجاری سنتی‌ترین شکل حمایت از روش‌های کسب و کار شمرده میشود، اما امروزه گرایش شرکت‌ها به ثبت اختراعات در این زمینه، به‌اندازه‌ای افزایش یافته که اهمیت و تأثیر پذیرش روش یاد‌شده به‌عنوان حق اختراع به مو...
[ 3 ] - حق شهرت مطالعه در حقوق آمریکا، کوشش برای شناسایی در فقه امامیه و ساماندهی آن در حقوق ایران
از مشخصههای بازاریابی مدرن، استفاده از نام و دیگر ویژگیهای هویتی مشاهیر در تجاریسازی کالاها و خدمات است. بهرهبرداری تجاری از نام، تصویر و شمایل مشاهیر به‌عنوان حق شهرت در نظام حقوقی آمریکا حمایت میشود و مقررات ویژهای بر آن حاکم است. در حقوق ایران دستورالعمل استفاده از تصویر هنرمندان، هنرپیشگان و ورزشکاران در تبلیغات مصوب سال ۱۳۹۳ برای اولین بار به‌صورت مستقیم به حق شهرت پرداخته است که الب...
[ 4 ] - تحلیل فقهی حقوقی ماهیت و قلمرو قرارداد مرابحه (با رویکرد بانکداری بدون ربا)
در مورد قرارداد مرابحه این پرسش وجود دارد که آیا ماهیتش بیع است یا اینکه دیگر معاوضات نیز می‌تواند به صورت مرابحه منعقد شود؟ سؤال دیگر این است که آیا محدودیتی از نظر مورد مرابحه وجود دارد؟ این جستار با روشی توصیفی تحلیلی ضمن تبیین فقهی حقوقی ماهیت و قلمرو موضوعی مرابحه، مسئله را از دیدگاه مقررات ناظر به عملیات بانکی بدون ربا نیز بررسی نموده و ماهیت روابط حقوقی اعطای تسهیلات در قالب کارت‌های مرا...
[ 5 ] - بررسی فقهی حقوقی تبلیغات تجاری گمراه‌کننده
تبلیغات تجاری به عنوان یکی از عناصر مهم در هر راهبرد کسب‌و‌کار، از طریق ارائه‌ی اطلاعات و معرفی کالاها و خدمات، سبب افزایش رقابت در بازار می‌شوند. تبلیغات مزبور به واسطه‌ی انتقال اطلاعاتِ ناظر بر محصولات، کارکردی حیاتی در منتفع نمودنِ هر دو گروه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان دارند. از همین رو است که تصور یک اقتصاد سرمایه‌داریِ مدرن بدون تبلیغات تجاری دشوار است. با وجود این، برخی از تبلیغات تجاری ب...
[ 6 ] - حق بر فراموش شدن: نیاز ناشی از فضای مجازی یا تهدیدی برای آزادی بیان
حق فراموش شدن، مفهوم نسبتاً جدیدی است که در اتحادیه اروپایی و ایالات متحده آمریکا مطرح شده است. این حق به اشخاص امکان درخواست حذف اطلاعات و داده‌هایی را می‌دهد که با رضایت آنان یا توسط اشخاص ثالث بر روی صفحه‌های اینترنت منتشر شده است؛ در نتیجه اعمال این حق، دیگران نمی‌توانند آنها را از طریق نتایج موتورهای جست و جو مورد ردیابی قرار دهند و با گذشت زمان مورد برچسب‌های مختلف اجتماعی قرار نمی‌گیرند. ...
[ 7 ] - درنگی مقایسه‌ای بر قاعده تلف مبیع قبل از قبض در ماده 387 قانون مدنی (مطالعه تطبیقی در فقه امامی، حقوق ایران و کنوانسیون بیع بین المللی)
ماده )387( قانون مدنی به پیروی از اندیشمندان فقه امامی، در صورت تلف مبیع پیش از تسلیم به مشتری و بدون تعدی و تفریط بایع، حکم به انفساخ بیع کرده است. حال سؤال این است که این حکم معتبر است یا خیر و بر فرض اعتبار آیا حکم یاد شده در مورد تلف ثمن قبل از قبض نیز مجری است؟ این جستار با نقد مستندات حکم به این نتیجه رسیده که این مستندات از استحکام لازم برخوردار نیست. بر اساس دیدگاه برگزیده نویسندگان مبن...
[ 8 ] - پیوندهای اینترنتی از منظر حقوق و فقه امامیه
پیونددهی به محتوای تارنماهای اینترنتی شیوة رایجی است که موجب میشود کاربران به‌راحتی به مطالب موردنظر خود دست یابند. در مورد پیونددهی دو مسئله قابل طرح است؛ اصل آزادی پیونددهی که در توجیه آن به ماهیت آزاد وب جهانی و مجوز ضمنی به دیگران برای پیونددهی به صفحات تارنما، به صرف حضور بی‌قیدوشرط در وب استناد شده است. دلیل عمدة مخالفان، حذف درآمدهای تبلیغاتی صفحة نخست تارنمای پیوندشده در برخی پیون...
نویسندگان همکار