احمد گل محمدی
استادیار دانشگاه علامه طباطبائی
[ 1 ] - احیای فرهنگ سیاسی پژوهی و جایگاه آن در ایران
در سه دهه اخیر که با ارتقاء جایگاه فرهنگ در رشته‌ها و حوزه‌های مطالعاتی مختلف علوم انسانی و اجتماعی ویژگی می‌یابد، رشته علوم سیاسی هم شاهد چنین تحولی بوده است. بارزترین نمود این تحول، احیای فرهنگ سیاسی پژوهی است که در افزایش تأملات نظری و مطالعات تجربی مصداق می‌یابد. بنابراین، تولید داده‌های معتبر، بیشتر درباره فرهنگ سیاسی جوامع رونق فزاینده‌ای گرفته است. در نوشتار حاضر میکوشیم به پرسش‌های مرت...
[ 2 ] - از تبیین تاضد تبیین: چالشها و تحول مفهوم بندی یک انقلاب
انقلاب اسلامی ایران نه تنها در مکان و زمانی شکل گرفت که چندان انتظار نمیرفت، بلکه تفاوت های عمدهای هم با دیگر انقلاب ها، به ویژه انقلاب های جهان سومی داشت. پیچیدگیهای ناشی از همین غیرمنتظره بودن و تمایز نسبی باعث نوعی باز اندیشی و اصلاح در مفهوم بندی و نظریه پردازی انقلاب شد. در این نوشتار میکوشیم نشان دهیم که این بازاندیشی و اصلاح چگونه در انقلاب اسلامی پژوهی نمود یافته است. به عبارت دیگر، نشا...
[ 3 ] - مفهوم، معنا، زبان
اگر در سادهترین شکل ممکن معناگرایی دلالت بر این داشته باشد که معنا در فرایند شناخت مهم است و برای دستیابی به شناخت معتبرتر باید به معنا هم توجه کنیم، بیگمان این پرسش اهمیت پیدا میکند که معنا چیست و چه نسبتی با شناخت دارد؟ نوشتار حاضر ادعا می کند که معنا حلقه اتصال مفهوم با شناخت است و بهواسطه معنا، مفهوم به شناخت تبدیل میشود. برای نشان دادن اعتبار چنین ادعایی، پس از اشاره به چیستی شناخت، فر...
[ 4 ] - تبیین اقتصادی انقلاب اسلامی ایران؛ نگاهی به تحلیل چارلز کورزمن
امروزه درباره پیامدهای انقلاب اسلامی ایران بسیار بیشتر نوشته میشود و درباره خود انقلاب اسلامی بسیار کمتر.بسیاری از همین اندک نوشته‌های مربوط به خود انقلاب اسلامی هم در برگیرنده تحلیلها و تبیین‌های جدید و قابل توجهی نیست،ولی در برخی موارد این ادعا صادق نیست؛از جمله نوشته‌های چارلز کورزمن.او که در معدود پژوهشگران همچنان علاقه‌مند به بررسی انقلاب اسلامی ایران قرار دارد،رهیافتی رایج در تبیی...
[ 5 ] - روابط ایران و اسرائیل به روایت اسناد نخست وزیری (1357 - 1327)
روابط ایران و اسرائیل در واقع نمود برجسته‌ای از پنهان‌کاریهای سیاسی و ظاهرسازیهای عوام‌فریبانه بود. گرچه این‌روابط فراز و نشیبهای بسیاری داشت و معمولا به صورتی کم‌وبیش پنهان برقرار می‌شد،هرگز کاملا قطع نشد و باوجود نارضایتی افکار عمومی داخلی و اعتراضات دولتهای،حدود سی سال دوام یافت.آنچه درپی می‌آید روایتی است مستند از این‌روابط کم‌وبیش پنهان.
[ 6 ] - انقلاب مشروطه و بازتعریف قدرت سیاسی
انقلاب مشروطه را می‌توان نوعی کنش جمعی برای بازسازی الگوی کسب و اعمال قدرت سیاسی از طریق رسمیت و اعتبار بخشیدن به تعریف جدیدی از قدرت سیاسی دانست. به‌منظور توجیه و تأسیس الگوی جدیدی برای کسب و اعمال قدرت سیاسی، می‌بایست تعریف تازه‌ای از قدرت سیاسی بیان و توجیه می‌شد. این مهم در قالب تدوین و تصویب (متمم)قانون اساسی مشروطه‌انجام شد. فصول و اصول مختلف (متمم)قانون اساسی مشروطه به‌نوعی دربرگیرند‌ه...
[ 7 ] - باز تعریف تاریخ سیاسی پیشنهاد برای ساماندهی تاریخ سیاسی‌پژوهی
درباره‌ی تاریخ سیاسی جوامع مختلف بسیار نوشته میشود، ولی در اکثریت قریب به اتفاق موارد، این تاریخ‌نگاری‌ها بر تعریف مشخص و موجهی از تاریخ سیاسی استوار نیست.به بیان دیگر، در اکثر این‌گونه کتاب‌ها و مقالات چیستی تاریخ سیاسی مفروض گرفته میشود، بی‌آنکه درباره‌ی این فرض سخنی به میان آید.در موارد اندکی هم که تعریفی از تاریخ سیاسی داده میشود، معمولاً تعریف از حد توضیح واضحات فراتر نمی‌رود.به علت این ...
[ 8 ] - هویتسازی دولتپسندانه هویت اسلامی در داستان‌های «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان»
تولید و انتشار روایت یا داستان از مهم‌ترین عرصههای فعالیت دولت برای ساماندهی فرآیند هویتسازی در جمهوری اسلامی ایران بوده است؛ ولی تصویر روشن معتبری از چگونگی انجام این کار نداریم. این نوشتار نتیجه پژوهشی است برای پاسخ به پرسش از چگونگی هویتسازی دولتپسندانه یا تلاش برای صدرنشین کردن هویت اسلامی. تحلیل محتوای 285 داستان که «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان» در طول 30 سال (از 1359 تا 1389) ...
[ 9 ] - نسبت فضای اجتماعی با عملکرد نخستین دوره مجلس (1359 تا 1363)
چکیده مسأله اصلی این مقاله، بازشناسی رابطه فضای اجتماعی بر عملکرد نخستین دوره مجلس شورای اسلامی است. این مقاله با هدف ترسیم تصویری از عملکرد مجلس از نمای متفاوتی به تحولات این دوره می‌نگرد. ادبیات پیشینی درباره بررسی عملکرد مجالس قانونگذاری بیشتر با رویکردی نهادی یا ساختاری به این موضوع نگریستند. اما در اینجا مجالس قانونگذاری در فضایی آکنده از روابط میان جایگاه‌های متنوع، افراد، گروه‌ها و...
نویسندگان همکار