ابوالفضل دلاوری
دانشیار علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی
[ 1 ] - از ایدئولوژی تا گفتمان: سوژه، قدرت و حقیقت
چکیده با اوج گرفتن مباحثات و مجادلات ناشی از چرخش پسامدرن و رواج رهیافت‌های پساساختارگرایی و پسامارکسیم در ادبیات علوم اجتماعی، مفاهیم ایدئولوژی، هژمونی، گفتمان، سوژه، قدرت و مقاومت به پرکاربردترین و مناقشه‌برانگیزترین مفاهیم در حوزه مطالعات سیاسی و اجتماعی بدل شدند. دستاورد این منازعات فکری شکل‌گیری طیف وسیعی از نظریات و تفاسیر در مورد این مفاهیم بود. به فراخور، در سالهای اخیر نیز گرایش و علا...
[ 2 ] - تحول مفاهیم، نگرشها و روشها در حل منازعه درآمدی بر حل و فصل منازعات پیچیده و مزمن
در چند دهۀ اخیر، حل منازعه به یک زمینه مطالعاتی مهم و جذاب تبدیل شده و توجه طیف وسیعی از صاحبنظران، پژوهشگران و کنشگران سیاسی را به خود جلب کرده است. در این دوره، کتاب‌ها و مقالات فراوانی دربارۀ ابعاد مختلف حل منازعات سیاسی و بین‌المللی منتشر شده است. به موازات توسعه این زمینه مطالعاتی، نگرش‌های نظری و رویکردهای کاربردی مربوط به این موضوع نیز تحولات مهمی به خود دیده است. همچنین به موازات کاربرد...
[ 3 ] - حقیقت و آشتی: نقش کمیسیون های حقیقت یاب در حل منازعات سیاسی و بین المللی
نقش کمیسیون های حقیقت یاب در بررسی و اعلام حقایق مربوط به خشونت ها و جنایت های سیاسی و نظامی، و همچنین در تخفیف آثار نامطلوب این پدیده ها، در سال های اخیر افزایش یافته است. این موضوع باعث شده است تا صاحبنظران، این کمیسیون ها را به عنوان کارگزارانی مناسب برای حل منازعات سیاسی و بین المللی مورد توجه قرار دهند. پیشتر، نقش این کمیسیون ها، همچون ضابطان قضایی، صرفاً جمع آوری «حقایق محکمه ای» بود. به ع...
[ 4 ] - تحول منازعه سیاسی داخلی؛ از «عصر دولت - ملت» تا «عصر جهانی شدن»
منازعهء سیاسی داخلی طی سده‌های اخیر در دو مرحله،دچار تحولات الگویی مهمی شده است.این تحولات بیش از هرچیز متأثر از دگرگونی‌هایی بوده که در گسترهء سیاست داخلی روی داده است.در مرحله نخست که از سدهء هجدهم میلادی آغاز شد،در اثرژ فرآیندهایی نظیر«ملی شدن»و«توده‌ای شدن»سیاست داخلی(که با شکل‌گیری مرزهای ملی و بسط عرصهء سیاست داخلی به سطح گروه‌بندی‌های بزرگ ملی و اقشار و گروههای مختلف اجتماعی همراه بو...
[ 5 ] - تاریخمندی انقلاب اسلامی؛ بررسی تاثیر اندیشه‌های کانونی انقلاب اسلامی بر حیات اجتماعی ایران
این نوشتار با طرح دو مفهوم تاریخمندی و حیات اجتماعیِ برآمده از انقلاب اسلامی درصدد فهم نسبت دو مفهوم مزبور با تحولات اجتماعی ایران معاصر است. ادعای این نوشتار چنین است که انقلاب اسلامی از طریق خلق تاریخمندی و سپس ایجاد حیات اجتماعی نوین بر تحولات اجتماعیِ ایران معاصر تاثیر بنیادین گذاشته است. رهیافت نوشتار برگرفته از نظام روابط اجتماعی(نظام کنش) و روش نوشتار نیز مبتنی بر جامعه شناسی تاریخی(فردیت...
[ 6 ] - درآمدی انتقادی بر مفهوم و شاخص‌های بی‌ثباتی سیاسی: به‌سوی مدلی جامع و روزآمد برای سنجش بی‌ثباتی سیاسی
چکیده در دهههای اخیر بی‌ثباتیهای سیاسی به‌دلیل فراوانی، آثار و پیامدهایشان به کانون توجه دولتها و پژوهشگران تبدیل شدهاند. در ایران نیز طی سالهای اخیر مطالعات و پژوهش‌های قابل ملاحظهای در این‌‌باره آغاز شده است. با این وجود، مطالعات ایرانی هنوز چندان از حد کلیات و یا اقتباس مفهومسازیها و مدلهای قدیمی فراتر نرفته است. این مقاله بر این مفروض استوار است که هرگونه مطالعه و پژوهش روشمند، د...
[ 7 ] - استراتژی جنگ و رفتار سیاست خارجی: در آمدی بر تبیین فرایند و فرجام جنگ ایران و عراق
استراتژی ایران در جنگ، به ویژه پس از آزادسازی خرمشهر، ظاهراً اقدامات جنگی را تا جایی تجویز می <...
[ 8 ] - فراتحلیل پژوهش‌های سیاسی مبتنی بر رهیافت گفتمانی در ایران
پس از حدود نیم قرن از مطرحشدن رهیافت گفتمانی در حوزه علوم اجتماعی و سه دهه بهرهگیری از این رهیافت در پژوهش‌های سیاسی در ایران، انجام پژوهشی در مورد این پژوهشها ضروری به نظر میرسد. بر این اساس، در این مقاله این سؤال مطرح شده که پژوهش‌های مبتنی بر رهیافت گفتمانی در ایران دارای چه گرایشهایی در سطح نظری و مضمونی بوده و دچار چه کاستیها و چالشهایی هستند؟ در پاسخ به این پرسش تلاش شده تا با فرات...
[ 9 ] - سنجش اعتماد سیاسی و شناسائی عوامل موثر بر آن در استان کردستان
هدف مقاله سنجش اعتماد سیاسی و شناسایی مهم‌ترین متغیرهای دخیل در آن در استان کردستان ایران است. فرضیه ایناست که: اعتماد سیاسی در این استان در مجموع پایین‌تر از حد متوسط و از متغیرهای متعدد محلی، ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی متأثر است. در این مقاله از روش پیمایش استفاده شده و نمونه شامل 490 نفر از افراد 15 تا 64 ساله مردم استان است. یافته‌های مقاله نشان میدهد که اولا میانگین اعتماد سیاسی در اس...
[ 10 ] - Future Studies of Political Crises resulted by Tehran's probable Earthquake [Vulnerability of information infrastructure and the probability of occurrence of crises of efficiency and influence]
INTRODUCTION: The density of the country’s information infrastructure in Tehran, Iran, and the high vulnerability of these infrastructures raise the question of what effects the demolition of these infrastructures would have. Natural disaster management is entirely dependent on the capacity and efficiency of the central government in Iran and the government also mobilizes and organizes cris...
[ 11 ] - اندیشه و کنش در سیاست جنسیت: بررسی تجربه ایران در سالهای 1270ـ1320
سیاست در ایران معاص، به‌رغم سرشت عمدتاً مردسالارانه، از سویههای معطوف به اصلاح وضعیت زنان خالی نبوده است. این مقاله با بررسی این موضوع در فاصلة سالهای 1270 تا 1320 میکوشد به این سؤال پاسخ دهد که: در دورة پنجاه‌سالة 1270 تا 1320، ایدهها، جنبشها و سیاستهای معطوف به تغییر و اصلاح وضعیت زنان چه ویژگیها و تحولاتی به خود دید و چگونه و تا چه اندازه به دگرگونی در وضعیت حقوقی و حقیقی زنان منجر شد؟...
[ 12 ] - نسبت فضای اجتماعی با عملکرد نخستین دوره مجلس (1359 تا 1363)
چکیده مسأله اصلی این مقاله، بازشناسی رابطه فضای اجتماعی بر عملکرد نخستین دوره مجلس شورای اسلامی است. این مقاله با هدف ترسیم تصویری از عملکرد مجلس از نمای متفاوتی به تحولات این دوره می‌نگرد. ادبیات پیشینی درباره بررسی عملکرد مجالس قانونگذاری بیشتر با رویکردی نهادی یا ساختاری به این موضوع نگریستند. اما در اینجا مجالس قانونگذاری در فضایی آکنده از روابط میان جایگاه‌های متنوع، افراد، گروه‌ها و...
[ 13 ] - نسبت تاریخ و ترقی در سفرنامۀ میرزاصالح شیرازی؛ نخستین بارقه‌های تاریخ تطبیقی در عصر قاجار
سفرنامۀ میرزا صالح شیرازی حاوی روایتی نسبتاً مفصل از تاریخ غرب، به‌ویژه کشورهای روسیه، انگلستان و عثمانی است. هدف این پژوهش جست‌وجوی دلالت‌‌های صریح و ضمنی نهفته در این بخش از سفرنامه، و سؤال مشخص آن ناظر به انگیزه، هدف و شیوۀ تاریخ‌‌نگاری میرزاصالح و نگرش تاریخی اوست. تحلیل مضامین مندرج در سفرنامه در پرتو نگاهی فرامتنی، نشان میدهد که وزن بالای تاریخ‌‌نگاری در این سفرنامه حاکی از اهمیت تاریخ، ...
نویسندگان همکار