محمد حسین پناهی
رئیس دانشکده علوم اجتماعی و استاد تمام جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطباتئی
[ 1 ] - مدلی برای سنجش سطح مدرنیته سیاسی دردولت-ملتهای جدید محمدحسین پناهی حسن سرایی صادق پیوسته
این مقاله مدلی را برای بررسی و مقایسة مدرنیته‌های سیاسی در دولت ملت‌ها پیشنهاد می‌کند. پرسش این است که: اگر خطوط متفاوتی برای مدرن شدن سیاسی مردم و دولت‌ها وجود دارد، چگونه می‌توان این خطوط را نشان داد؟ راه‌حل این مطالعه، مکان‌یابی وضعیت سیاسی دولت ملت‌ها در دستگاه مختصاتی با چهار محور و درواقع چهار طیف از تعیین / عدم تعیین حق سرنوشت، توزیع مسالمت‌آمیز / خشونت‌آمیز قدرت، مشارکت محدود / همگانی د...
[ 2 ] - «مصرف اینترنت و اثر آن در روابط همسران» - محمدحسین پناهی منصوره تبریزی
در دوران معاصر اینترنت نقش قابل ملاحظه‌ای در زندگی و روابط انسان‌ها یافته است. بخشی از این تأثیرات به قلمروی زندگی زناشویی معطوف است. در این پژوهش کوشیدهایم مهمترین عرصه‌ها و ابعاد تأثیرگذاری اینترنت بر روابط همسران در تحقیقات پیشین را مورد واکاوی قرار دهیم. حدود چهل پژوهش که از 1995 تاکنون به موضوع اینترنت و روابط همسران مرتبط بودند شناسایی شده و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، و با اتک...
[ 3 ] - انقلاب اسلامی و انقلاب در نظریه ها
بعضی انقلابات، آثار سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی زیادی در کشوری که در آن واقع شدهاند و در منطقه مربوطه و حتی در سطح جهان می گذارند. انقلاب اسلامی به عنوان انقلابی شگفت انگیر و بزرگ، آثار زیادی در سطح داخلی و منطقه ای و جهانی داشته است. یکی از نتایج جهانی انقلاب اسلامی، آثار علمی آن در رشته های علوم سیاسی و اجتماعی، خاصه در نظریه پردازی های انقلاب است. در این مقاله، اثر انقلاباسلامی در نظریه...
[ 4 ] - رابطه تصور باز بودن ساختاری با گرایش به گروه های مرجع غیربومی: مقایسه ای بین محیط های واقعی و مجازی
گرایش به گروه های مرجع غیربومی، از موضوعات مهمی است که همواره موردتوجه جامعه شناسان و روانشناسان قرار داشته است. این مقاله برمبنای پژوهشی استکه طی آن تلاش شده است بر اساس نظریه گروه مراجع مرتن، رابطه متغیر «تصور باز بودن ساختاری» با گرایش به گروههای مرجع غیربومی، بررسی شود. این پژوهش باراهبرد پیمایش مقایسهای مجازی - واقعی در دو جامعه آماری واقعی (دانشجویان) ومجازی (اعضای گروه های ایرانی یاهو) و...
[ 5 ] - اثر میزان دینداری بر اعتماد سیاسی
اعتماد سیاسی به رابطه مردم و دولت می پردازد. تحقیقات صورت گرفته حکایت ازروند نزولی اعتماد سیاسی در ایران از اول انقلاب تا کنون دارد. از جمله عوامل مؤثر براعتماد سیاسی که در تئوریهای جامعه شناسان کلاسیک و معاصر و نظریهپردازان سرمایه اجتماعی بر آن تأکید شده، دین است. این عامل در کشور ایران که حکومت دینی برقرار است و دخالت دین در سیاست واضح و آشکاراست، بیشتر قابل بررسی است. گیدنز، تأثیر دین براعتم...
[ 6 ] - اثر انقلاب اسلامی ایران در نظریه های فرایند جنبش انقلابی
هدف مقاله حاضر پاسخ به این پرسش است که آیا وقوع انقلاب اسلامی و مطالعه آن به وسیله صاحب نظران انقلاب، دگرگونی قابل توجهی در نظریه های مربوط به فرایندجنبش انقلابی ایجاد کرده است یا خیر؟ برای پاسخ به این پرسش، که در حوزه جامعهشناسی علم است، از نظریه مرتون و به ویژه توماس کوهن درباره تغییر و تحول دانشعلمی بهره گرفته شده و این فرضیه مطرح شده است که وقوع انقلاب اسلامی ایران و مطالعه آن منجر به کشف ن...
[ 7 ] - تأثیر وسایل ارتباط جمعی بر مشارکت سیاسی شهروندان تهرانی
مسئله مشارکت سیاسی مسئله ای است که در جامعه ما، به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از جایگاه خاصی برخوردار شده است، به نحوی که برخی از سطوح آن، به ویژه رفتار رای دهی، همواره مورد حمایت و تاکید نظام سیاسی قرار دارد و تبلیغات سیاسی گسترده ای برای آن صورت می پذیرد. در این میان، وسایل ارتباط جمعی به عنوان مهمترین مجرای ارتباط سیاسی جامعه می توانند نقش تعیین کننده ای در افزایش یا کاهش میزان مشارکت ...
[ 8 ] - مقایسه شعارهای انتخاباتی مجلس ششم باشعارهای انقلاب اسلامی “
هدف اصلی این مقاله، پاسخگویی به این پرسش است که آیا شعارهای مطرح شده در تبلیغات انتخاباتی مجلس ششم، در راستای شعارهای انقلاب اسلامی و اهداف و آرمان های آن بوده است یا خیر؟ و در صورت خیر، اختلاف آن ها در چیست؟ به علاوه، آیا گرایش به اصلاحات در این نخبگان سیاسی و مردم نشان دهنده درخواست آنان برای تحقق شعارها و آرمان های انقلاب اسلامی است یا حاکی از انحراف از بعضی شعارها و اهداف انقلاب اسلامی است؟...
[ 9 ] - بررسی زمینه ها و اهداف انقلاب اسلامی ایران بر اساس شعارهای انقلاب
یکی از منابع مهم برای مطالعه انقلابات، شعارهای آن هاست. این منبع در مورد انقلاب اسلامی ایران دارای ابعاد گسترده ای است که تاکنودن مورد مطالعه جدی جامعه شناختی قرار نگرفته است. هدف این مقاله بررسی اهداف و زمینه های وقوع انقلاب اسلامی براساس شعارهای آن است. برای این کار ابتدا روش جمع آوری و جداسازی شعارهای انقلاب اسلامی توضیح داده شده که حاصل آن ۴۱۵۲ شعار انقلابی بوده است. سپس با ارائه جداولی از ...
[ 10 ] - صمیمیت و همدلی بین اعضای خانواده و عوامل مؤثر بر آن
این تحقیق بهمنظور بررسی میزان صمیمیت و همدلی بین اعضای خانواده و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن انجام گرفته است. ابتدا بر اساس مباحث نظری موجود، صمیمیت و همدلی بین اعضای خانواده مفهوم‌سازی شده و با استفاده از مؤلفه‌هایی وضعیت آن بین اعضای خانواده مورد سنجش قرار گرفته است. سپس اثر بعضی از عوامل، شامل استقلال اعضای خانواده، تأمین نیاز اعضای خانواده، انسجام خانواده، و حاکمیت ارزش‌های اخلاقی ـ اسلامی در...
[ 11 ] - دگردیسی معنایی «دالِ استبداد» و برآمدن گفتمانِ «استبداد ایرانی»
هدف از پژوهش حاضر بررسی دگرگونی معنایی دال استبداد از دورۀ صفویه تا برآمدن گفتمانِ استبداد ایرانی در دوران قاجار است. بدین ترتیب با روش دیرینه‌شناسی تلاش خواهیم کرد این دگرگونی را در نسبت با بسترهای مادی کردوکارِ گفتمانی بررسی نماییم. با بررسی معنای استبداد در برخی از متونی پیشا مدرن ایران نشان خواهیم داد که «استبداد» در ایران پیشا مدرن نه به مثابۀ یک وضعیتی سیاسی-فرهنگی که مثابۀ یک خصیصۀ اخلاقی ...
[ 12 ] - اثر انقلاب اسلامی ایران در نظریه های تبیینی وقوع انقلابات
انقلابات معمولا آثار سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مهمی در کشوری که در آن واقع شده اند، در منطقه مربوطه و حتی در سطح جهانی می گذارند. انقلاب اسلامی به عنوان انقلابی شگفت انگیز و بزرگ اجتماعی، نتایج بسیاری در سطح داخلی و منطقه ای و جهانی گذاشته است. یکی از نتایج انقلاب اسلامی اثری است که در نظریه پردازی های انقلاب گذاشته است. در این مقاله اثر انقلاب اسلامی در نظریه های مربوط به علل وقوع انقلا...
[ 13 ] - گرایش به دموکراسی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن در بین شهروندان تهرانی
این پژوهش بهمنظور مطالعۀ میزان گرایش به دموکراسی و بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر آن به روش پیمایش انجام شده است. جمعیت نمونۀ پژوهش را 643 نفر از شهروندان 20 سال به بالای شهر تهران تشکیل میدهند. گرایش به دموکراسی با توجه به مبانی نظری، با دو بعد نگرشی و رفتاری تعریف شده است . بعد نگرشی آن با مؤلفه های مدارای سیاسی، اثربخشی سیاسی و مخالفت با اقتدارگرایی و بعد رفتاری با مؤلفههای مشارکت سیاسی و اع...
[ 14 ] - بررسی عوامل مؤثر بر شادی دانشجویان با تأکید بر مشارکت اجتماعی
پژوهش حاضر، در پی آن بود که به بررسی عوامل مؤثر بر شادمانی دانشجویان با تأکید بر مشارکت اجتماعی بپردازد. با استفاده از نظریات موجود یک چارچوب نظری تلفیقی تدوین و بر اساس آن فرضیه‌هایی مطرح شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه‌های علامه طباطبایی و صنعتی امیرکبیر هستند که از آن، نمونه‌ای به حجم 400 نفر با روش‌های نمونه‌گیری خوشه‌ای طبقه‌ای متناسب انتخاب شدند، و داده‌های تحق...
نویسندگان همکار