روح الله صیادی نژاد
مدیر گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان
[ 1 ] - بررسی تطبیقی سیمای زن در آثار «فریبا وفی» و «سحرخلیفه» نمونه‌ی موردی: رمان‌های «پرنده‌ی من» و «لم نعد جواری لکم»
پژوهش حاضر با هدف بررسی دیدگاه‌های فمنیستی فریبا وفی و سحرخلیفه و بررسی سیمای زن در آثار این دو نویسنده انجام شده است. پرداختن به مسائل زنان و ترسیم چهره‌ای حقیقی از آنان در ادبیات در تمامی دوران تاریخی رواج داشته است، اما باظهور جریان انحصارگرای فمنیسم در قرن بیستم پرداختن به این مسأله پررنگ‌تر از گذشته شد و نویسندگان بیشتری درونمایه‌ی آثارشان را به مسأله‌‌ی زنان اختصاص دادند. «فریبا وفی» نویس...
[ 2 ] - نقد رمان «لم نعد جواری لکم » سحر خلیفه بر اساس نظریه ی سیمون دو بوآر
نقد زن محور)فمینیستی( یکی از شاخ ههای نقد ادبی است که به بررسی رابط هیمتن ادبی با اندیش هها و دیدگا ههای فمینیستی م یپردازد و نشان م یدهد که تصویرارائه شده از زنان تا چه حد به تصویر واقعی آنان نزدیک است .سحرخلیفهنویسند هی معاصر فلسطینی در رمان «لم نعد جواری لکم » دیدگا ههای فمنیستیخویش را منعکس نموده و از نظری هی نظری هپردازان فمنیسم تأثیر پذیرفته است.اوج این تأثیرپذیری را در نظری هی فمنیستی- ا...
[ 3 ] - زبان عاشقانه در سروده های نازک الملائکه و سعاد صباح
عشق از موضوعات بسیار رایج ادبیات عربی، بویژه ادبیات رمانتیک است کهمعنی و صورت آن به صورت جدایی ناپذیری به هم مرتبط است. این مضمون دردوران معاصر شکل جدیدی به خود گرفته و باعث ظهور برخی ویژگی های زبانیدر سروده های شاعران شده است. در این پژوهش ویژگی ها، در سروده های دوشاعر عرب، نازک الملائکه و سعاد صباح، بررسی شده است. این تحقیق که بهروش توصیفی- تحلیلی انجام شده است، نشان از آن دارد که روح و زبان ...
[ 4 ] - بازتاب سنّت و فرهنگ ایرانیان در شعر عصر عباسی
با روی کار آمدن بنی عباس و حضور ایرانیان در ساختار اداری حکومت آنان، شالودۀ یک جنبش فراگیر فرهنگی- ادبی، پیریزی شد. در عصر نوسازی ادبی سنت‌های ادبی، اجتماعی و آثار فکر ایرانی در رأس فرهنگهایی قرار دارد که در زبان و فرهنگ عربی تأثیرگذار است. تجلّی و ظهور سنّت و فرهنگ ایرانی در شعر شاعرانی همچون «ابونواس» در عصر عباسی اول و «ابن رومی» و «ابن معتز» در عصر عباسی دوم به گونهای است که در تاریخ ...
[ 5 ] - رمزگشایی از نمادهای اشغالگران در شعر عزالدین مناصره
یکی از ویژگی‌های زبان شعر، استفاده از ظرفیت نمادهاست که در شعر معاصر عربی به ویژه شعر مقاومت فلسطین نیز تبلور یافته است. عزالدین مناصره، شاعر معاصر فلسطینی از این ظرفیت زبان شعری به خوبی استفاده کرده و با کاربست رمزها، اشغال و پلیدی اشغالگران سرزمین فلسطین را به رشته نظم در آورده تا از این رهگذر جنایت‌های صهیونیست‌ها در فلسطین را به چالش بکشد.پژوهش پیش‌رو، با روش توصیفی و تحلیلی، می‌کوشد نمادها...
[ 6 ] - آلیات الإقناع فی قصیدة «لا تصالح»
None
[ 7 ] - جلوه‌هایی از اقتصاد زبانی در قرآن کریم«بررسی موردی جزء 26ـ 30»
اقتصاد زبانی گفتاری است که در همه زبان‌های دنیا وجود دارد و به این معناست که کمترین فعالیت عضلانی و ذهنی برای ارائه معانی و مفاهیم مدّ نظر ارائه گردد و به دیگر بیان همان اصلی است که از آن به نام «اصل کم‌کوشی» یاد می‌شود. زبان عربی نیزیکی از زبان‌هاییاست که اقتصاد، ویژگی بارز آن است. قرآن کریم نمونه والای گزیده‌گویی و ایجاز است و اصل کم‌کوشی در آن موج می‌زند. این پژوهش برآن است تا با روش توصیفی- ...
[ 8 ] - تحلیل انسجام واژگانی در سوره عنکبوت
از جمله موضوعات مهم زبان‌شناسی نقش‌گرای هالیدی و رقیه حسن، انسجام و به هم پیوستگی متن است. هراندازه انسجام آوایی، واژگانی، دستوری و معنایی میان یک متن و عناصر آن بیشتر باشد؛ آن متن ماندگارتر خواهد بود. از این رو میتوان گفت یکی از دلایل ماندگاری قرآن مجید همین انسجامی است که میان عناصر آن برقرار است و مایه برخی از پژوهش‌های ادبی ـ قرآنی گشته است. در این جستار با روش توصیفی– تحلیلی، «انسجام واژگ...
[ 9 ] - بررسی شگردهای اقناع بلاغی در شعر ابو طیّب متنبی
مکتب پراگماتیسم، ادبیات را به منزله‌ی موثّرترین و زیباترین نوع گفتمان تلقی می‌کند. گفتمانی که نه‌تنها زیبایی و جمال در آن موج می‌زند بلکه تمام کارکردها و وظیفه‌های ارتباطی زبان در آن موجود است. از این‌رو فن اقناع به‌عنوان نقطه غایی هر نوع گفتمان در زیرمجموعه زبان‌شناسی کاربردی به‌عنوان علم گفتمان زبانی قرار می‌گیرد. از آنجا که کاربردشناسی ادبی بیشتر از کاربردشناسی محض و فرضیه‌ای بیانگر کاربرد ...
[ 10 ] - تحلیل گزارههای پرسشی خطبه فدکیه بر اساس نظریه «سرل»
کنش گفتار، از موضوعات تحلیلگفتمان است که با کاربست آن، میتوان مفاهیم نهفته در ژرفساختها و عبارتها را آشکار ساخت. این نظریه را ابتدا «آستین» مطرح کرد و سپس با نوآوریهای شاگردش «جان سرل» گسترش یافت. پژوهش حاضر، بر اساس مطالعات کیفی و با روش توصیفی ـ تحلیلی، بر آن است تا گزارههای پرسشی در خطبه فدکیه حضرت زهرا " را بررسی نماید. دستاورد پژوهش، بیانگر آن است که از مجموع 31 گزاره پرسشی، تعداد ...
[ 11 ] - نقش آوا در تصویرسازی (مطالعه موردپژوهانه: سوره نازعات)
زبان مجموعه‌ای از آواها است که بشر برای انتقال مفاهیم ذهنی‌اش از آن بهره می‌گیرد. در حقیقت آواها القاگر احساسات و عواطف هستند و عملکرد موسیقایی آنها خالق اثر را یاری می‌رساند تا معنای ذهنی‌اش را بهتر به مخاطب انتقال دهد. قرآن کریم از تمام ظرفیت‌های مؤثر زبان در انتقال پیام الهی‌اش به مخاطب بهره جسته و واژگان و حروف آن به‌گونه‌ای انتخاب شده که زمینه فهم و تأثیر کلام را فراهم آورده است. در این جس...
[ 13 ] - تحلیل فلسفۀ زبانی آیۀ چهار سورۀ محمّد (براساس نظریّة دور هرمنوتیکی شلایر ماخر)
استفاده از نظریّههای فلسفی، گامی نو در شناسایی وکشف لایه‌های پنهان معانی مورد نظر است. هرمنوتیک به عنوان یکی از شاخههای تفسیر عصر جدید، با در برداشتن مفهوم دور هرمنوتیکی، نقش مهمّی در تحقّق بخشیدن به اهداف فلسفه متافیزیک و کشف معانی پنهان متن دارد .شلایر ماخر از این نظریّه برای حذف موانع درک زبان‌شناختی در زبان‌شناسی استفاده کرد. قرآن کریم به خصوص آیۀ چهارم سوره محمّد، مورد شبهه واقع بوده‌است. بر ...
[ 14 ] - تحلیل گفتمان نامه دهم نهج البلاغه بر اساس الگوی فرکلاف
تحلیل گفتمان به عنوان رویکردی نوین و میان‌رشته‌ای، کوشیده است به متن با دیدی فرای کلمه، جمله و متن بنگرد و بافت را نیز در شناخت فرایند معناسازی و معناشناسی تبیین نماید؛ با این هدف که ساختارهای قدرت، سلطه و نابرابری‌های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی حاصل از آن را از طریق بلاغت، نحو، کاربردشناسی زبان و بینامتنی از دریچه‌ای انتقادی مورد مداقه قرار دهد. نگارندگان در این جستار برآنند که نامة دهم نهج ...
نویسندگان همکار