هاشم داداش پور

[ 1 ] - ادراک معنایی بانوان از فضاهای شهری پس از طرح توسعه با استفاده از نظریه زمینه ای

هدف اصلی این پژوهش، شناسایی ابعاد موثر ادراکی بانوان در استفاده از فضا و تبیین نظریه ای بر درک زنان از پیامدهای برنامه ریزی توسعه جدید حرم خواهر امام رضا(ع) بود. ­پژوهش حاضر از نوع کیفی بوده و روش آن مردم نگاری می باشد. داده­ها با استفاده از روش­های مشاهده مشارکتی و تکنیک مصاحبه گردآوری شدند. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات و ارائه نظریه نهایی از روش"نـــظریــه زمینه ­ای" استفاده شده است. بر اساس روش...

[ 2 ] - شناسایی پهنه های همگن جریانی بر اساس جابه جایی های فضایی و الگوهای سفر- مطالعه موردی: منطقه کلانشهری تهران

الگوهای مختلف جابجایی فضایی، حاصل تأثیر عوامل مختلف سکونت، اشتغال و سطح درآمدند. در واقع نسبت به درجه انحراف از میزان رضایت افراد از ارائه این قبیل عناصر، پراکندگی و جابجایی‌های فضایی اتفاق افتاده و الگوهای مختلف فضایی شکل می‌گیرد. بر این اساس، در سطح منطقه کلانشهری تهران با توجه به نحوه پراکندگی این عناصر، انواع مختلفی از جابجایی‌های فضایی و الگوهای سفر شکل گرفته است. شناسایی پهنه‌های همگن جری...

[ 3 ] - گونه‌شناسی مفهومی عدالت در نظریه‌های برنامه‌ریزی شهری در چهارچوب رویکردی میان‌رشته‌ای

عدالت یکی از اصلی‌ترین اهداف برنامه‌ریزی شهری محسوب می‌شود؛ ازاین‌رو مفهوم کلی عدالت نزد متخصصان و اندیشمندان در طول دوره‌های مختلف از پذیرش و محبوبیت چشمگیری برخوردار بوده و حاصل آن نیز مجموعه‌ای بزرگ از نظریه‌های مختلف و متنوع بر مبنای مفهوم عدالت در عرصه شهر است؛ اما به‌دلیل ماهیت میان‌رشته‌ای عدالت، برداشت‌ها از این مفهوم، تبیین و شیوه پیاده‌ســازی آن در برنامه‌ریزی شهری، نه‌تنها یکسان نبود...

[ 4 ] - عقلانیت معرفتی و نظری نوین حاکم بر سازمان فضایی سیستمهای شهری

در بررسی دیدگاه‌های نظری مرتبط با حوزه سازمان فضایی و سیستم‌های شهری به مثابه موضوعی میان رشته‎ای، دو پارادایم اندازه ‎مبنا و شبکه ‎مبنا قابل تمایز است. پارادایم نخست بر تعریف سیستم شهری به مثابه مجموعه‌ای از نقاط شهری که بر اساس ویژگی‌های درونی خود استوار است و در تفسیر مرکزیت فضایی شهرها به سطح تمرکز جمعیت، فعالیت‌ها و یا کارکردهای یک مکان معطوف است. در حالی‌که از چند دهه گذشته، با تعریف مجمو...

[ 5 ] - تحقق پذیری برنامه ریزی محله محور در بافت‌های فرسوده شهری مطالعه موردی محله سنگلج تهران

محله‌ها از عناصر مهم و موثر تشکیل دهنده حیات اجتماعی شهری هستند. در گذشته، نقش‌ و کارکردِ محلات‌، موجب می‌شد‌ که افراد ساکن، پیوندهای اجتماعی بیشتری نسبت به امروز داشته باشند. در نظریه‌ها و رویکردهای مختلف مرتبط با توسعه محله ای نوین، اهمیت مشارکت اهالی محله، در قالب الگو‌های برنامه ریزی فرآیندگرا و تعامل محور، مورد تاکید قرار گرفته است. برنامه ریزی اجتماعات محلی با تاکید بر دیدگاه پایین به بالا...

[ 6 ] - سنجش عدالت فضایی یکپارچه خدمات عمومی شهری براساس توزیع جمعیت، قابلیت دسترسی و کارایی در شهر یاسوج

  یکی از مهمترین پیامد­های رشد شتابان شهرنشینی در دهه­های اخیر از هم پاشیدگی نظام توزیع مراکز خدماتی شهری بوده که زمینه­ساز نابرابری شهروندان در برخورداری از این خدمات شده­است. بنابراین مهمترین رسالت برنامه­ریزان و مدیران شهری در این زمینه، تلاش برای دستیابی به آرمان­ « برابری فرصت ­ ها» در دسترسی گروه­های مختلف جامعه شهری به خدمات عمومی و از بین بردن تضاد در تامین فرصت­ها است. هدف از این تحقیق...

[ 7 ] - بررسی و تحلیل رابطه امنیت تصرف قانونی و عرفی با میزان مشارکت خانوارها در طرح‌های بهسازی در محله اسلام‌آباد تهران

  چکیده   هدف مقاله حاضر، بررسی و تحلیل میزان تاثیرامنیت تصرف زمین، برانگیزه مشارکت خانوارهای ساکن در سکونتگاههای غیررسمی است. به همین منظور، محله غیررسمی اسلام آباد تهران به عنوان نمونه موردی انتخاب شده است. روش تحقیق دراین مقاله از نوع توصیفی و تحلیلی بوده و در آن از روش پیمایش وابزار پرسشنامه برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. از تکنیک­های آماری آلفای کرونباخ، همبستگی پیرسون و جزئی، و تک...

[ 8 ] - عدالت فضایی در مقیاس شهری در ایران؛ فرامطالعه چارچوب نظری مقاله‌های علمی موجود

عدالت فضایی از موضوعاتی است که در دهه‌ اخیر ذهن جامعه علمی کشور را در حوزه‌ی مطالعات شهری بسیار به خود مشغول کرده است؛ صاحب‌نظران متعددی در این حوزه به ایراد نظر پرداخته‌اند و پژوهش‌های مختلفی در این زمینه انجام‌یافته است. از این‌ رو مقاله حاضر در نظر دارد تا به واکاوی و آسیب‌شناسی حوزه نظری ‌پژوهش‌های انجام‌شده در قلمرو میان‌رشـته‌ای عدالت فضایی در مقیاس شهری در ایران بپردازد. مقاله پیش رو از ...

[ 9 ] - بررسی نحوه ایجاد کمربند سبز و تأثیر آن در هدایت و کنترل رشد شهری حریم تهران

عدم توان پاسخگویی محیط شهری به مسائل ناشی از تحولات شتابان شهرنشینی، موجب شده تا حریم کلان شهر تهران دائماً در معرض هجوم کاربری های شهری قرار گیرد. جمعیت سکونتگاه های حریم شهر در فاصله سال های 1365 تا1385 ، حدود 200 درصد افزایش یافته در حالی که جمعیت تهران در این فاصله زمانی حدود 30 درصد افزایش یافته است. به تبع تحولات جمعیتی، تحولات کالبدی در محدوده حریم، نسبت به شهر تهران از شدت بیشتری برخوردا...

[ 10 ] - بررسی امکان سنجی تاثیر فرم و تراکم بلوکهای مسکونی بر مصرف انرژی شهر، نمونه موردی: شهر جدید هشتگرد

رشد شتابان و فزایندۀ شهرنشینی و در پی آن، افزایش جمعیت شهرها، پیامدهای مختلفی را در زمینه های گوناگون به دنبال داشته است. از جمله مهمترین این پیامدها می توان به افزایش مصرف و تقاضا برای منابع انرژی اشاره نمود، که خود از دو جنبۀ محدود بودن منابع انرژی مورد مصرف و آلودگی های زیست محیطی ناشی از مصرف سوخت های فسیلی قابل تأمل است. در همین راستا، فراگیر شدن آگاهی های عمومی نسبت به جنبه های یاد شده و ...

[ 11 ] - سنجش رضایتمندی سکونتی ازمطلوبیت مکانی در نواحی شهری برنامه ریزی شده (مطالعه موردی: مهرشهر کرج)

رضایتمندی سکونتی از سطح رضایت از زیرساخ تها، فرصت های شغلی و شبک ههای حمایتی اجتماعی متأثر م یشود کهمطلوبیت مکانی نیز خوانده م یشود. رضایتمندی سکونتی نشان م یدهد تا چه حد نیازهای زمینه ای حوزه سکونت تامین شدهاست. سکونت در این مقوله، مؤلف های چند کارکردی است که نیازهای گوناگونی را مرتفع می سازد. بررسی تحولات رخ داده درمنطقه مهرشهرکرج موضوع این بررسی است که می تواند سیر تحول نظام اسکان آن را مشخص...

[ 12 ] - Investigating the Evolution of Spatial Structure Patterns of Migration in West-Azerbaijan Province

Migration and quality of redistribution of population across country is one of the main factors that planners take into account to control population and guide its movements to economic poles. Scientific recognition of migration phenomenon is important for managing and policy making in the country. These movements change migration pattern, in a way that along with increase in population and the...

[ 13 ] - مسأله حضور در فضا: آگاهی و عاملیت فضایی با تاکید بر فضای عمومی شهری

Public space is the realm of the concrete and substantial presence of the different social groups with different behavior patterns. The concept of space in this sense is an entity that, by the people and through individual and collective action and social relations are formed. The presence of people in the space-in a way that is free from domination, could Strength the urban life. this paper, b...

[ 14 ] - سنجش توان اکولوژیک جهت رشد و توسعه‌ی کالبدی و محدوده پیرامونی شهر سبزوار با استفاده از منطق IHWP

بستر طبیعی سکونتگاه‌ها اعم از شهرها و روستاها از ویژگی‌های متنوعی برخوردارند، که با ایجاد امکانات و یا محدودیت‌هایی برای توسعه مشخص می‌شوند. از این رو، سنجش توان اکولوژیک جهت رشد و توسعه‌ی کالبدی شهر به معنای عینیت بخشیدن به قابلیت بالقوه سرزمین ضرورت پیدا می کند. هر‌ چند محیط طبیعی و انسان‌ساخت محدودیت‌هایی را در رشد و توسعه جامعه انسانی بوجود آورده است، اما با توجه به نتیجه برهم‌کنش امکانات و...

[ 15 ] - تحلیل عوامل محرک انسانی اثرگذار بر تغییرات کاربری زمین در شهرستان چالوس

کاربری زمین و تحولات مربوط به آن نتیجه یک شبکه پیچیده تعامل بین نیروهای بیوفیزیکی و اجتماعی- اقتصادی در فضا و زمان است. در این میان، انسان به واسطه ی فعالیت‌های خود به‌عنوان یکی از محرک های تغییر کاربری شناخته می‌شود. به منظور مدلسازی این محرک از روش های تحلیل مختلفی در بحث تغییرات کاربری زمین استفاده می‌شود. این روشها در زمینه‌ی تغییر کاربری زمین عمدتاً به دنبال ارائه‌ی مدل پیش‌بینی تغییرات هست...

[ 16 ] - تحلیل نقش الگوهای سفر در ساختاریابی فضایی مناطق کلان شهری: مورد مطالعاتی منطقه کلان شهری تهران

در دهه‌های اخیر الگوهای رشد و توسعه مناطق کلانشهری دستخوش تغییرات زیادی شده است. این تغییرات در حال ایجاد فضاهایی هستند که به طور فزاینده‌ای ناپیوسته، پراکنده و چند پاره بوده و بر نحوه جابه‌جایی‌های افراد و جریان سفر آن‌ها بسیار مؤثر است. در این میان چگونگی وقوع الگوهای سفر برای انواع مختلف فعالیت‌های انسانی نقش عمده‌ای در ساختاریابی فضایی مناطق کلانشهری دارند. در این مقاله با بهره‌گیری از روش ...

[ 17 ] - تغییرات فضایی- زمانی شکل شهرهای ساحلی و غیرساحلی استان مازندران با به‌کارگیری سنجه های سیمای سرزمین

بر اثر فعالیت­های انسانی و پدیده­های طبیعی، چهرة زمین همواره تغییر می­کند. سرعت و تنوع این تغییر و تحول در محیط­های شهری بیش از سایر مناطق است. مقالة حاضر تغییر زمانی و فضایی دو شهر ساحلی (چالوس و بابلسر) و دو شهر غیرساحلی (آمل و قائمشهر) استان مازندران را از جنبه‌های فشردگی، پیچیدگی و مرکزیت شکل شهر با به‌کارگیری سنجه­های سیمای سرزمین بررسی کرده است. روش تحقیق مقاله کمی است و نقشه­های کاربری ا...

[ 18 ] - پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی در مجموعه شهری مشهد با استفاده از سلول‌های خودکار و الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی

زمین مکان برهم‌کنش، تبادل و تداخل منافع گروه‌های مختلف اجتماعی است. سازمان فضایی از طریق زمین، نحوه استفاده از آن و عینیت‌یافتن برخورد نیروها بر آن، یعنی ساخت محیط مصنوع، شکل می‌گیرد. اگرچه تغییر کاربری اراضی به عوامل گوناگونی بستگی دارد، فعالیت‌های انسانی مهم‌ترین عاملی هستند که عمدتاً سبب تغییر کاربری زمین و در نتیجه، تغییر پیکربندی فضایی منطقه می‌شوند. تبلور عینی این فعالیت‌های افسارگسیخته، ا...

[ 19 ] - تحلیل الگوهای فضایی پراکنده‌رویی در منطقه کلان‌شهری تهران

مناطق کلان‌شهری به‌عنوان پدیده‌ای نوظهور در مقایسه‌ی دیگر شیوه‌های سکونت انسانی دارای روند شکل‌گیری و گسترش سریع‌تری در عرصه‌های مختلف است. هر منطقه‌ی کلان‌شهری با توجه به ویژگی‌ها و شرایط محیطی خود می‌تواند از الگوی رشد متفاوتی پیروی کند. بررسی ادبیات موجود در این زمینه نشان می‌دهد که نمی‌توان الگوی ثابت و مشخصی برای تمامی مناطق کلان‌شهری ارائه کرد. ازاین‌رو بایستی بوسیله‌ی شاخص‌هایی به سنجش م...

[ 20 ] - بررسی و تحلیل عوامل کلیدی موثر بر توسعه منطقه‌ای با رویکرد آینده‌نگاری منطقه‌ای، مطالعه موردی: استان آذربایجان غربی، ایران

آینده‌نگاری منطقه‌ای، نوعی از آینده‌نگاری است که با تمرکز بر محدوده سرزمینی خاص، در یک قلمرو جغرافیایی زیرملی با هدف اتخاذ تصمیمات معین جهت تحقق آینده مطلوب عملیاتی می‌گردد. بر این اساس پیاده سازی این رویکرد در چارچوب مفهوم توسعه منطقه ای می‌تواند کمک قابل توجهی در بروز رسانی ادبیات توسعه در کشور داشته باشد. آذربایجان غربی به عنوان یکی از مناطق دارای ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد جغرافیایی، سیاس...

[ 21 ] - مقایسه تطبیقی جایگاه مناطق کشور بر مبنای توسعه ی دانش محور

موضوع نوآوری و خلق دانش یک حوزه پژوهشی مهم در برنامه­ریزی توسعه منطقه­ای محسوب می­شود. بسیاری از کشورها به اهمیت این موضوع پی برده و به تقویت بخش‌های دانش محور اقتصادی پرداخته‌اند. در کشور ما نیز طی سالهای گذشته اقداماتی در راستای توسعه مبتنی بر دانش صورت گرفته و متأثر از آن، تحولاتی در فضای سرزمینی کشور و نقش و جایگاه استان‌ها در فرایند این تغییر و تحول، در حال شکل‌گیری است. با در نظر گرفتن ای...

[ 22 ] - شناسایی و اولویت بندی عوامل ریشه ای تأثیرگذار در ارتقای رقابت پذیری منطقه ای مورد مطالعاتی: استان کردستان

با رشد جهانی­شدن و تغییرات سریع در فضای جهانی، موضوع رقابت‌پذیری منطقه‌ای از اهمیت فزاینده‌ای برای شتاب بخشیدن به توسعه منطقه‌ای برخوردار شده است. یکی از پیامدهای جهانی­شدن، ظهور اقتصادهای منطقه‌ای قدرتمندی است که تولید ناخالص منطقه‌ای برخی از آن‌ها زیادتر از تولید ناخالص ملی بیشتر کشورهاست. از این رو، از دهه 1990 میلادی، مفهوم رقابت‌پذیری منطقه‌ای در محافل عمومی کشورهای توسعه‌یافته و برخی کشور...

[ 23 ] - مدلسازی تغییرات کاربری زمین در کلانشهر تهران با استفاده از مدل MOLAND

     در شهرهای امروز، زمین کالایی گران‌بها و کمیاب به شمار می‌آید، به طوری­که هرگونه توسعه بی‌برنامه و یا ایجاد هرگونه تغییر در زمین و کاربری آن، آثار و عواقب قابل‌توجهی بر مردم، وضعیت کسب‌وکار آن منطقه و مهم‌تر از همه، بر ریخت شهر و محیط‌زیست آن می‌گذارد. مدل‌سازی و پیش‌بینی تغییرات کاربری زمین شهری، در درک و شناخت پویایی‌های شهری مؤثر بوده و می‌تواند به عنوان یک ابزار کارآمد و ضروری برای برنا...

[ 24 ] - تحلیل ریخت‌شناسانۀ ساختار فضایی توزیع جمعیت در منطقۀ کلان‌شهری تهران

ساختار فضایی آیین عملکرد فضایی مناطق است؛ به‌طورکلی اجزای سه‌گانة جمعیت، فعالیت و نواحی ساخته‌شده که از سه عامل مرکز شهر، شبکه‌های ارتباطی و زیرمراکز فعالیتی متأثر است، این ساختار را جایی بین تک‌مرکزی تا چندمرکزی قرار می‌دهد؛ از این‌رو، هدف اصلی این پژوهش تحلیل کمی توزیع جمعیت منطقة کلان‌شهری تهران براساس عوامل سه‌گانة فوق برای درک ساختار فضایی و الگوی فضایی حاکم بر آن است. روش تحقیق حاضر از نظ...

[ 25 ] - تحلیل ساختار فضایی جمعیت در شهر-منطقۀ مرکزی مازندران در دورۀ زمانی 1365-1390

در دهه‌های اخیر، بسیاری از شهرهای بزرگ در سراسر جهان از روندهای جمعیتی مختلف اعم از شهرنشینی، حومه‌نشینی، شهرگریزی و شهرنشینی مجدد تأثیر پذیرفته‌اند که به ایجاد تحولاتی در ساختار فضایی آن‌ها منجر شده است. تغییرات جمعیتی همواره تحت تأثیر نیروهای مرکزگرا و مرکزگریز در موارد مختلف یا به تقویت و تشدید الگوی فضایی تک‌‌مرکزی با مرکزی قدرتمند در منطقه منجر شده یا با توجه به الگوی فضایی چندمرکزی به‌صور...

[ 26 ] - شبیه سازی تغییرات آتی کاربری زمین بر اساس الگوی بهینۀ اکولوژیک در مجموعۀ شهری مشهد

در چند دهۀ اخیر برنامه‌ریزان با مسئلۀ جدیدی به‌ نام پراکنده‌رویی مواجه شده‌اند. برای مقابله با این مشکل راه‌حل‌های گوناگونی ارائه شده است. یکی از اصلی‌ترین راه‌ها، اتخاذ رویکردی اکولوژیک در کاربری زمین و استفادۀ درست از منابع طبیعی است. منطقۀ کلان‌شهری مشهد از بی‌تعادلی فضایی، پراکنده‌رویی و تمرکز شدید در مرکز مجموعه و کریدور مشهد- چناران رنج می‌برد که این امر به نوبۀ خود موجد پدیدار شدن نابراب...

[ 27 ] - تحلیل تاثیر پراکنده‌رویی بر تغییر کاربری زمین در منطقه شهری ساری

فرایند تغییر کاربری اراضی کشاورزی و باغی به اراضی ساخته‌شده از دهۀ 1340 رو به افزایش بوده و منجر به عدم تعادل میان کاربری اراضی شهری و طبیعی در مناطق شهری ایران شده است. منتج از روند مذکور، الگوی کاربری اراضی در شهر- منطقۀ مرکزی مازندران از جمله منطقۀ شهری ساری نیز تحت تأثیر روند شهرنشینی، گسترش جمعیت و افزایش مهاجرت، به سمت و سویی جدید رفته و تغییر کاربری اراضی کشاورزی و باغی در اراضی پیرامون ...

[ 28 ] - بررسی تأثیر ظرفیت مکانی بر دلبستگی به مکان از منظر گروه نوجوان در شهر تهران

این مقاله به بررسی تأثیر ظرفیت مکانی بر دلبستگی به مکان در منتخبی از محلات شهر تهران اختصاص دارد. روش این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی بوده است و داده‌های مورد نیاز با استفاده از توزیع 475 پرسش‌نامه و مطالعات میدانی و نیز مصاحبه‌های حضوری با نوجوانان در ردۀ سنی 12 تا 16 سال از محلات الهیه، نارمک، هاشمی و یافت‌آباد که به روش طبقه‌ای سیستماتیک انتخاب شده بودند، به‌دست آمد. هدف کلی پژوهش حاضر، تعی...

[ 29 ] - ظرفیت سازی اجتماعات محلی به مثابه‌ی رویکردی در توانمندسازی نهادهای اجتماعی

ظرفیت اجتماعات محله ای رویکردی سیستماتیک بر مبنای مقیاس زمان بندی است که دربرگیرنده‌ی رهبری، قلمرو اجتماعی، فعالیت‌های فردی، تغییرات سازمانی و نهادی است تا رفاه افراد، سازمان‌ها و اجتماعات محلی را پایه‌ریزی نماید. هر فرایندی از ظرفیت سازی می‌باید ارزش‌ها را تشخیص دهد و بر پایه‌ی مهارت‌های موجود، دانش و استعدادهای مردمی شکل بگیرد. برخی محققان بر این باورند که ظرفیت اجتماعات می‌تواند به عنوان ابز...

[ 30 ] - مکانیابی سایت های اسکان موقت با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP)؛ مطالعه موردی منطقه 16 تهران

اسکان موقت به عنوان یکی از متداول­ترین شـیوه­های تأمین مسکن افـراد بی­خانمان به حساب می­آید که در چرخه تأمین سرپناه پس از سانحه، بلافاصله پس از تأمین سرپناه اضطراری و پیش از عملیات بازسازی مطرح می­گردد. این شیوه از سکونت گرچه در یک برهه زمانی خاص مطرح شده و با گذر زمان کارکرد اصلی خود را از دست می­دهد، اما فرآیند مکان­گزینی آن بسیار حایز اهمیت می­باشد. این مقاله که با هدف مکانیابی سایت­های اسکا...

[ 31 ] - تحلیل نقش توانمندسازی ساکنان در بهسازی کالبدی- محیطی سکونتگاه‌های غیررسمی نمونه موردی: محدوده شرق کال عیدگاه شهر سبزوار

سکونتگاه­های غیررسمی یکی از مهم­ترین چالش­های شهری امروز ایران محسوب می­شود؛ به طوری که نه تنها در شهرهای بزرگ بلکه در شهرهای میانی و کوچکنیز چنین پدیده­ای وجود دارد. شهر سبزوار از جمله شهرهای میانی است که با مسأله اجتماعات غیررسمی و خودساخته روبروست؛ به طوری که نزدیک به 30 هزار نفر از جمعیت آن (نزدیک به یک هشتم) در سکونتگاه­های غیررسمی که دور تا دور شهر را فرا گرفته است زندگی می­کنند. در این م...

[ 32 ] - شناسایی و تحلیل مؤلفه‏ های مؤثر‏ بر حضور عادلانۀ زنان در فضای عمومی شهری (مطالعۀ موردی: بوستان شوش تهران)

فضاهای شهری از آن حال که عرصۀ حضور گروه‏های اجتماعی مختلف هستند، در آن‌ها همواره یک جریان دائمی طرد و شمول به چشم می‏خورد. جریان دوگانه که نوعی رقابت فضایی است، در‌نهایت به طرد یا پذیرش، حضور یا عدم حضور یکی از طرفین منتج می‏شود. امروزه، در جامعۀ ما، به‌رغم تحقیقات متعدد تحت عناوین گوناگون در ارتباط با جنسیت، فضاهای شهری، که بستر حضور و کنش دو جنس‏ زن و مرد است، آن‌چنان که باید متناسب فراهم نشد...

[ 33 ] - Changing Regional Spatial Structure of the Population and Activity The Case of West Azerbaijan Province, Iran

Functional and structural changes of regional system are ongoing spatial changes that form patterns of spatial organization, depending on dominant regional forces and factors. Spatial structure of West Azerbaijan province experienced significant changes during 15 years; thus, the present research aim to investigate the manner of spatial distribution of two variables of population and activity, ...

[ 34 ] - بررسی نقش ادراک ریسک مردم بر رفتارهای کاهش ریسک زلزله در شهر تهران

 سازمان‏های مرتبط با مدیریت بحران با شناخت نحوه‏ی ادراک ریسک مردم، عوامل مؤثر بر آن و چگونگی تأثیرگذاری ادراک بر رفتارهای کاهش ریسک، برنامه‏ها و تصمیمات مدیریتی خود را در راستای این یافته‏ها تعریف می‏کنند و به مشارکت بالاتر مردم و تحقق‏پذیری بیشتر برنامه‏ها و تصمیمات این سازمان‏ها کمک می‏کنند.   هدف این تحقیق شناسایی نقش ادراک ریسک بر رفتارهای کاهش ریسک زلزله از دیدگاه خانواره...

[ 35 ] - سنجش ظرفیت های تاب آوری در مجموعه ی شهری قزوین

در سال‏های اخیر، مطالعه درباره‏ ی مفاهیم تاب‏ آوری در مقیاس‏های شهری و منطقه‏ ای توجه ویژه‏ای را به خود جلب کرده است، هرچند سطح و تعداد این مطالعات در مقیاس شهری بیش از مطالعات انجام ‏شده در مقیاس‏های بالاتر است. از این رو، خلأ این دسته از مطالعات در حوزه‏ ی مطالعات منطقه‏ ای نمایان است. به‏ ویژه در کشور ایران، با وجود برخی مطالعات در زمینه‏ ی متون نظری در مقیاس شهری، هنوز مطالعه‏ ی عمیق و جامع...

[ 36 ] - تحلیل الگوهای فضایی رشد شهری در مناطق کلان‌شهری ایران (مطالعۀ موردی: مناطق کلان‌شهری تهران، مشهد، اصفهان و شیراز)

مناطق کلان‌شهری ایران، از دیرباز تاکنون، مراکزی قدرتمند برای جذب جمعیت در کشور بوده و به تناسب، الگوهای فضایی مختلفی شکل داده‌ است. هدف اصلی مقاله، تحلیل الگوهای فضایی رشد در مناطق کلان‌شهری ایران (شامل منطقۀ کلان‌شهری تهران، مشهد، اصفهان و شیراز) است که بر مبنای مدل آنتروپی شانون، ضریب جینی مکانی، شاخص تراکم فضایی و برآوردگر کریجینگ انجام شده است. نتایج یافته‌ها بر روند کاهش تمرکز در مناطق کلا...

[ 37 ] - ارزیابی میزان تحقق‌‌پذیری طرح‌های توسعه و عمران ناحیه‌ای در ایران (مورد مطالعاتی: طرح توسعه و عمران ناحیه‌ای ساوه)

هدف اصلی مقاله حاضر، ارزیابی میزان تحقق پیشنهادهای طرح ناحیه‌ای ساوه (تهیه شده در سال 1375)؛ بر اساس اسناد موجود در وزارت راه و شهرسازی در ارتباط با طرح ناحیه ساوه، طرح آمایش استان مرکزی و نتایج سرشماری­ها و اطلاعات سازمان آمار ایران است. به این ترتیب، در این تحقیق با بهره­گیری از رویکرد ارزشیابی و با استفاده از ارزیابی چندمعیاری و ابزار تحلیل سلسله مراتبی AHP و دوقطبی فاصله­ای به ارزیابی میزان...

[ 38 ] - سنخ شناسی الگوهای فضایی پراکنده رویی در شهر- منطقه ها (مورد مطالعه: شهر- منطقه مرکزی مازندران)

ساخت­وسازهای با برنامه و بدون برنامه، منجر به گسترش شهرها و نواحی پیرامونی آنها در اراضی کشاورزی استان مازندران شده‌ و این اراضی را دستخوش تغییرات و یا حتی تخریب گسترده قرار داده است. هدف مقاله حاضر سنخ­شناسی الگوهای فضایی پراکنده‌رویی در شهر_منطقه مرکزی مازندران( شامل شهرستان‌های ساری، بابل و قائمشهر)  است. روش­شناسی پژوهش کمی بوده و داده­های اصلی آن از طریق دو مؤلفه جمعیتی و کالبدی_فضایی به د...

[ 39 ] - نقش خوشه های صنعتی بر رقابت پذیری منطقه ای (نمونه موردی: خوشه ی تجهیزات نفت، گاز و پتروشیمی خوزستان)

اصطلاح خوشه به عنوان یک ایده ی برتر برای بحث در مورد نقش توسعه ی صنعتی در توسعه ی منطقه ای از دهه ی 1990 به بعد و در جهت تقویت توان رقابتی و ابزاری جهت ارتقای رقابت پذیری مورد توجه قرار گرفته است. محققان توسعه سرزمینی معتقدند شکل گیری خوشه های صنعتی- منطقه ای، استعداد رقابت پذیری را ارتقا بخشیده و در بهبود مزیت های رقابتی و توسعه منطقه ای موثر است. از این رو دست یابی به مزایای رقابتی، خوشه های ...

[ 40 ] - تحلیل روابط فضایی میان بنادر جنوبی ایران و شهرهای پس‌کرانۀ منطقه‌ای

در اغلب نقاط جهان، بنادر سهم فراوانی در ایجاد یکپارچگی در مناطق پس‌کرانه‌ای و برقراری توازن در زنجیرۀ تأمین کالا ایفا می‌کنند. هدف این پژوهش، تبیین روابط فضایی بنادر جنوبی ایران با شهرهای پس‌کرانۀ منطقه‌ای و مقایسۀ تطبیقی الگوی شکل‌گرفته با نظریه‌ها و الگوهای شناخته‌شده از روابط بندر– پس‌کرانه در مقیاس جهانی است. روش تحقیق استفاده‌شده، روش تحلیل شبکه است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد بنادر اصلی حوزۀ...

[ 41 ] - باززنده‌سازی و افزایش کیفیت زندگی در مراکز شهری با رویکرد BID (نمونه موردی: مرکز شهر ارومیه)

مراکز شهری در طول تاریخ کانون توجهات و محل وقایع خاص شهری بوده و به عنوان مهمترین بخش شهر مورد توجه گرفته است که در حال حاضر با افول کارکردی مواجه اند. برای گذار از این وضعیت، نوسازی و بهسازی این مراکز امری ضروری تلقی می شود. در این میان، روش بهبود نواحی کسب وکار (BID) یکی از استراتژیهای موثر و جدید در ادبیات نوین نوسازی است. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی و تبیین میزان انطباق پذیری این روش در مرکز شه...

[ 42 ] - واکاوی رویکرد فضاییِ عدالت در پژوهش‌های نابرابری‌ منطقه‌ای؛ مروری نظام‌مند در حوزه میان‌رشته‌ای

نابرابری‌ منطقه‌ای همواره مسئله‌ای چالش‌برانگیز برای جوامع انسانی و یکی از موضوعات اصلی در پژوهش‌های دانشگاهی و نیز از نگرانی‌های عمده سیاستگذاران دولتی است. بر این اساس، مباحث بسیاری درباره حدود، ابعاد، مکانیسم و پیامدهای این موضوع، به‌ویژه سیاست‌های منجر به فقر  و نابرابری، صورت ‌گرفته‌ و نظریه‌پردازان، ایده‌های متفاوت و گاه متضادی را در این زمینه بیان داشته‌اند. در این میان، توجه به ابعاد فض...

[ 43 ] - تبیین نقش بنادر در تکوین ساختار فضایی پسکرانه ها در حوزه سرزمین ایران

امروزه بنادر در اغلب نقاط جهان، به عنوان مهمترین کانون مفصلی میان حمل‌و‌نقل دریایی و زمینی، نقش حیاتی ایفا می‌کنند. بنادر ایران علی‌رغم برخورداری از موقعیت راهبردی، آنگونه که باید نتوانسته‌اند نقش موثر خود را در توسعه مناطق پسکرانه محلی بروز دهند. هدف از انجام این تحقیق، بررسی تعامل‌های کالایی میان بنادر ایرانی و کانون‌های پسکرانه‌ای و تبیین ساختار فضایی حاصل از این تعامل است. بدین منظور چارچوب...

[ 44 ] - امکان سنجی استفاده از الگوی انتقال حقوق توسعه برای حفاظت از اراضی کشاورزی شهر بابلسر

[ 45 ] - Assessing Effective Indexes on Personal Preferences of Citizens in Urban Public Spaces, Case Study Daneshjou Park in Tehran

Urban areas are the most important place to the formation of citizen action, agency, possibility and context of social functions. In this sense, space is always the potential that can be actualize in ways such as the presence of people in it. In today's everyday life, public spaces including parks can be as active domains, abandoned citizens  from the routine imperative, or at least pull out th...

[ 46 ] - The Impact of Land Tenure Security on Housing Investment at Informal Settlements (The Case of Eslamabad Neighborhood, Tehran)

In recent years, tenure security has been one of the main objectives of improvement projects in ‎urban poor settlements. Despite lots of international studies initiated in this field, it has received ‎little attention in Iran. The main aim of this paper is to assess the influence of tenure security on ‎the level of household investment in housing. Survey method is considered as the methodology ...

[ 47 ] - بررسی رابطۀ بین تخصصی‌شدن، تنوع، رقابت صنعتی و تمرکز فضایی صنایع در شهرستان‌های ایران، در دورۀ زمانی 1375تا1390

اغلب تحقیقات انجام‌شده در ایران به بررسی چگونگی تخصصی‌شدن و تمرکز فضایی صنایع پرداخته‌اند و مطالعه‌ای که علاوه بر تخصصی‌شدن، تأثیر تنوع و رقابت صنعتی بر تمرکز فضایی صنایع را نیز سنجیده باشد، تا به حال صورت نگرفته است. از‌ این رو، این مقاله برای تعیین موقعیت و جایگاه شهرستان‌های مختلف کشور ایران در ساختار فضایی تولید، به بررسی تأثیر تخصصی‌شدن، تنوع نسبی و رقابت صنعتی بر تمرکز فضایی صنایع در بخش‌...

[ 48 ] - تحلیل عوامل محرک و پیش‌بینی تغییرات کاربری زمین در منطقه‌ کلان‌شهری تهران با تأکید بر یک مدل منطقه‌ای یکپارچه

مناطق کلان‌شهری به‌ویژه در کشورهای درحال‌توسعه با رشد سریع جمعیت روبه‌رو شده‌اند که این امر در دهه‌های گذشته تأثیرات مخربی را با تغییر در کاربری زمین محیط پیرامونی خود به محیط‌زیست وارد کرده است. تغییرات کاربری زمین در این مناطق با پیچیدگی و سرعت بالایی رخ داده و موجب تخریب اراضی سبز و کشاورزی، افزایش آلودگی زیست‌محیطی و آسیب‌های اکولوژیکی شده است. روند برنامه‌ریزی حاضر کاربری زمین، این ضرورت ر...

[ 49 ] - بررسی تأثیر جدایی‌گزینی فضایی- اجتماعی گروه‌های شغلی و تحصیلی بر ساختار فضایی منطقة کلان‌شهری تهران

منطقة کلان‌شهری تهران به علت نرخ رشد غیر طبیعی بالا و مهاجرت­ اقشار مختلف با ویژگی‌های اجتماعی- اقتصادی متفاوت به آن، توزیع فضایی ناهمگون جمعیت در سکونت­گاههای مختلف آن را ارائه می­دهد که خود سبب جدایی‌گزینی فضایی- اجتماعی و شکل‌گیری ساختار فضایی خاص شده است. از این‌رو، هدف  این پژوهش بررسی تأثیر جدایی‌گزینی فضایی- اجتماعی دو گروه شغلی و تحصیلی بر ساختار فضایی منطقة کلان‌شهری تهران و نحوة تغییر...

[ 50 ] - سازوکارها و قانونمندی‌های حاکم بر قفل‌شدگی توسعۀ منطقه‌ای در استان خوزستان

توسعه‌یافتگی و برنامه‌ریزی برای رسیدن به آن همواره از دغدغه‌های جدی کشور بوده است؛ اما به‌رغم تلاش‌های صورت‌گرفته، توسعهٔ منطقه‌ای با قفل‌شدگی همراه شده ‌است. مسئلهٔ مقاله حاضر این است که چرا منطقه خوزستان با معضلات دیرینی روبه‌رو است در حالی که منابع و ظرفیت بسیار بالای توسعه را در خود داراست؟ برای پاسخ به این مسئله مدلی از مکانیسم‌های مولّد بر اساس یک ایده برساخته شده ‌است، به‌طوری که اگر آنها م...

[ 51 ] - The Impacts of ICT on Urban Travels: A Significant Shift during the Covid-19 Pandemic

Transportation is one of the most important issues in today's cities. Urban trips and their spatial and temporal patterns influence and are influenced by other components and functions of the city. Information and communication technology have evolved rapidly over the last few decades and have influenced urban travel patterns in many ways. Numerous studies have attempted to study the effects of...