مهدی نوروز

[ 1 ] - تأثیرپذیری تمثیلی وقار شیرازی در منظومۀ بهرام و بهروز از مثنوی مولانا

تمثیل ابزاری سودمند برای تبیین اندیشههاست. این ابزار شاعرانه و هنری اگر در معنای خاص واژه به کار رود، برای بازگویی آموزههای تعلیمی است و اگر در معنای عام استفاده شود، صرفاً صنعت ادبی محسوب میشود. یکی از انواع پرکاربرد تمثیل در ادب فارسی فابل است که در آن، شخصیتهای اصلی قصه حیوانات هستند. در میان شاعران فارسیزبان که رویکردی تعلیمی به تمثیل (فابل) دارند، مولانا جایگاه ویژهای دارد. هنر او در ...

[ 2 ] - جلوه‌های تمثیل و ارسال مَثَل در شعر سیَد اشرف الدین گیلانی (نسیم شمال)

سیّد اشرف الدّین گیلانی معروف به نسیم شمال از شاعران برجستة عصر مشروطه است که شعر و رسالت شاعری خود را در به تصویر کشیدن مشکلات اجتماعی و جریانهای سیاسی عصر خویش به کار گرفت. وی با وجود خفقان و استبداد حکّام خودکامة قاجار، توانست افکار انسانی و اندیشههای آزادیخواهانة خود را با استفاده از فنون بلاغی به ویژه تمثیل و ارسال مَثَل به گوش بیداردلانِ جامعه برساند. پژوهش حاضر بر آن است با تکیه بر شیوة توص...

[ 3 ] - بررسی تطبیقی رئالیسم کثیف در آثار صادق چوبک و ریموند کارور

رئالیسم مکتبی ادبی است که در فاصله سالهای 1850 تا 1880م در اروپا و آمریکا رواج یافت. مهمترین ویژگی آثار رئالیستی آن است که انسان را به عنوان موجودی اجتماعی مطرح میکند و ریشه همه رفتارهای نیک و بد او را در اجتماع جست‌وجو میکند. ریموند کارور یکی از برجستهترین داستان کوتاهنویسان آمریکا است که از پیشروان رئالیسم کثیف میباشد. صادق چوبک نیز یکی از تأثیرگذارترین نویسن...

[ 4 ] - مطالعة تطبیقی برخی آموزه‌های تعلیمی در اندرزنامه‌های پهلوی و برزونامه (بخش کهن)

توجه به مضامین و آموزه‌های اخلاقی‌‌، مهم‌ترین بخش ادبیات پهلوی را شکل می‌دهد و به این اعتبار‌‌، رساله‌های فراوانی تحت عنوان اندرزنامه (پندنامه) در نخستین سده‌های اسلامی پدید آمده است. محتوای این آثار‌‌، کلمات قصار‌‌، لطیفه‌ها و قصه‌های اخلاقی است که بیشتر جنبۀ حکمی و تجربی دارند و از زبان شاهان و حکیمان بیان شده‌اند. ادبیات فارسی دری به نوعی دنبالۀ ادبیات پهلوی است؛ از این رو‌‌، بسیاری از آثاری...

[ 5 ] - معرفی و تحلیل انتقادی نسخۀ خطی لیلی و مجنون میرزا عصمت الله مخدوم

یکی از نظیرهگویان نظامی در حوزۀ لیلی و مجنون سرایی، شاعری به نام میرزا عصمتالله مخدوم معروف به قاضی میرعابد بدخشانی، از شعرای گمنام افغانستان و ناحیۀ بدخشان در سدۀ سیزدهم هجری است که منظومۀ لیلی و مجنون را در سال 1239 هجری قمری به رشتۀ نظم کشیده‌است. از این اثر در ایران تنها یک نسخۀ خطی موجود است که تاکنون نیز معرفی نشده‌‌است. بررسی این نسخه نشان میدهد شاعر تحت تأثیر نظامی بوده‌است و داستان...

[ 6 ] - بررسی ادراک واقعیت در اندیشۀ ناصرخسرو (بر پایۀ نظریۀ خودشکوفایی آبراهام مزلو)

مکتب انسان‌گرایی یکی از سه شاخۀ مهم روان‌شناسی در سدۀ بیستم به شمار می‌رود. چهرۀ شاخص این مکتب، «آبراهام مزلو» نام دارد که کوشید برخلاف مکاتب دیگر، به بررسی بهترین نمونه‌های انسانی بپردازد. تأکید او در این زمینه بر رفتارهای مثبت و مبتنی بر واقعیت انسان بوده‌است. مزلو ریشۀ رفتارهای آدمی را در نیازهای او دانسته‌است و برای آن سلسله‌مراتبی پنج‌پله‌ای تعیین کرده‌است که شامل نیازهای فیزیولوژیکی، ایمن...

[ 7 ] - بررسی کارکرد اسطوره‌های حماسی و تاریخی در قصاید شهریار

یکی از مهمترین عناصر ادبی در توضیح و تبیین منظومههای فکری یک شاعر، اسطوره است. غالباً شاعران برجسته اسطورهساز هستند و به کمک این عنصر، بسیاری از داشتههای فکری خود را عینیت میبخشند. حضور و بروز اسطوره در شعر شاعران فارسیزبان از سابقهی دور و درازی برخوردار است که این امر، با توجه به پیشینهی غنی سرزمین ایران بدیهی مینماید. در این بین، شهریار عنایت ویژهای به این عنصر سودمند داشته است. در ج...

[ 8 ] - گناه، آغازِ رجوع به خویشتن (نقد سخنِ اعتراضیِ عارف در تئوری گناه)

bbbb

[ 9 ] - بررسی تطبیقی رئالیسم کثیف در آثار صادق چوبک و ریموند کارور

رئالیسم مکتبی ادبی است که در فاصله سالهای 1850 تا 1880م در اروپا و آمریکا رواج یافت. مهمترین ویژگی آثار رئالیستی آن است که انسان را به عنوان موجودی اجتماعی مطرح میکند و ریشه همه رفتارهای نیک و بد او را در اجتماع جست‌وجو میکند. ریموند کارور یکی از برجستهترین داستان کوتاهنویسان آمریکا است که از پیشروان رئالیسم کثیف میباشد. صادق چوبک نیز یکی از تأثیرگذارترین نویسن...

[ 10 ] - بررسی تطبیقی رئالیسم اجتماعی در رمان‌های «سفر شب» و «ناتور دشت»

رئالیسم مکتبی ادبی است که در فاصله سال‌های 1880-1850 در اروپا و آمریکا رواج یافت. مهم‌ترین ویژگی آثار رئالیستی آن است که انسان را به عنوان موجودی اجتماعی مطرح می‌کند و ریشه همه رفتارهای نیک و بد او را در اجتماع جست‌وجو می‌کند. دیوید سلینجر یکی از برجسته‌ترین داستان کوتاه‌نویسان آمریکا است که از پیشروان رئالیسم اجتماعی پس از جنگ جهانی دوم محسوب می‌شود. بهمن شعله ور نیز یکی از م...

[ 11 ] - بررسی تطبیقی استعمارستیزی در شعر سید اشرف الدّین حسینی و بهار

پدیده استعمار از پدیده‌هایی است که همواره کشورها و ملت‌های مشرق زمین با آن مواجه بوده‌اند؛ لذا انسان‌های آگاه و توانمند به‌ویژه هنرمندان و ادیبان، با سلاح شعر به مبارزه با استعمار و استعمارگران می‌پرداختند. با توجه به اینکه شگردهای استعمار، گوناگون و مختلف است؛ لذا شگردهای مبارزه با آن نیز بایستی گوناگون و مناسب باشد. در این مقاله بر اساس مکتب ادبی اروپای شرقی و به روش کتابخانه‌ای، به بررسی تطب...

[ 12 ] - بررسی نقش های زبانی داستان «اردشیر و هفتواد» از شاهنامۀ فردوسی (با رویکرد تمثیلی و بر پایۀ نظریۀ ارتباط کلامی یاکوبسن)

زبان مجموعهای از نشانهها، دالها و مدلولهاست که در انسجامی خاص، زمینهساز آفرینش ادبی و ارائه دهندۀ افکار بدیع میشود. فردوسی در پهنۀ حماسه در برخی از داستانهای شاهنامه از جمله داستان «اردشیر و کرم هفتواد» با زبان اسطوره، رمز و تمثیل سخن میراند که این، ویژگی خوانشی متفاوت و چندلایه از آن پدید آورده است. این پژوهش، ضمن تحلیل نقشهای زبانی و عناصر ارتباطی بر پایۀ الگوی ارتباط کلامی یاکوبسن، ...

[ 13 ] - بررسی زمینه های کاربست تمثیل در مجموعۀ «دستور زبان عشق» از قیصر امین‌پور

تمثیل یکی از مهمترین ابزارهای ادبی است که به لحاظ ساختاری و محتوایی بازتاب ویژهای در گسترۀ ادب فارسی دارد. با توجه به قابلیتهای ارتباطی این گونۀ ادبی، برای بیان مفاهیم مختلف غنایی، تعلیمی، حماسی، عرفانی و ... از آن استفاده میشود. این میزان از انعطافپذیری، موجب ماندگاری نقشآفرینی تمثیل در حوزۀ ادبیات شده است. یکی از شاعران معاصر که در سرودههای خود برای تبیین و تشریح منظور خود، هدفمندانه ا...