احمد‌علی حیدری
دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه علامه طباطبایی
[ 1 ] - آگاهی از معمای عدم به شیوۀ مارتین هیدگر با نظر به مابعدالطبیعه چیست؟
مقاله درصدد آشکار کردن معنای عدم از منظر هیدگر است. هیدگر در مابعدالطبیعه چیست؟ پرسش از عدم را مرکز اصلی بحث خود قرار داده و درصدد پاسخ‌گویی به آن برآمده است. از نظر هیدگر، درک معنای عدم به مثابۀ نفی کامل کلیت موجودات نه از نظر شناختشناسی، بلکه در معنایی اگزیستانسیال و از ره‌گذر تجربۀ عدم از طریق حال بنیادین ترسآگاهی امکانپذیر است. هیدگر با طرح تجربۀ عدم به مثابۀ نفی کامل کلیت موجودات خواه...
[ 2 ] - وفای خلاق مارسل: روشی برای تغییر جهان مدرن
اگر رفتارهای مشاهده‌پذیر برایند طرز تفکری است که در پس‌زمینة آن‌ها قرار دارد، بدیهی است که هر تلاشی برای تصحیح رفتار، منوط به تغییر دیدگاه خواهد بود. با پذیرش این فرض، حل معضلات فردی و اجتماعی جوامع متجدد نیازمند بازنگری در نگاهی است که زیربنای کل متشکلی است که تفکر مدرن نامیده می‌شود. گابریل مارسل برای این تغییر و اصلاح، آموزة «وفای خلاق» را پیش می‌نهد. وی درنظر دارد با تحول در روابط انسانی ...
[ 3 ] - الاهیات سیاسی و امر استثناء (کارل اشمیت و مسأله‌ی حاکمیت)
کارل اشمیت با رسالة دوران‌سازش، «الاهیاتِ سیاسی: چهار گفتار در باب مفهوم حاکمیت»، بانیِ تحولی عمده در نظریه دولت و مفهومِ حاکمیت در عصرِ جدید شد. او در این رساله با طرحِ مفهومِ حاکمیت، معتقد است که مشخصة اصلی حاکمیت و حاکم، «تصمیم» و آن چیزی که قوام‌بخش و برپادارندة حاکم است، «امرِ استثناء» است. از این‌رو، الاهیاتِ سیاسیِ اشمیت، دفاعیه‌ای است از اصلِ دولتِ مطلقه و ردیه‌‌ای است بر نظریة دولتِ لیبرال دموکرا...
[ 4 ] - عمل و نظر در اندیشه‌ی هیدگر و کوششی برای قرائت میان فرهنگی از آن
مقاله مترصد بیان این نکته است که در اندیشه‌ی مارتین هیدگر مناسبات نخستین آدمی با عالم در عرصه‌ی عمل شکل می‌گیرد و در این قلمرو آدمی به سبب واقع‌شدن در مناسبات ابزاری عالم ضمن بهره‌مندی از معنی‌داری چندان در بند تأملات نظری نیست. با ظهور اختلال در این مناسبات هنگامی‌که اشیاء از بستر و بافتار خود جدا می‌شوند مجالی برای نظر ورزی پدید می‌آید که حاصل آن ملاحظه‌ی ابزارها، فارغ از پیوندهای معنا بخش آن...
[ 5 ] - بررسی امکان بومی‌سازی علوم انسانی از منظر هستی‌شناسی بنیادین
مارتین هیدگر تحلیل انسان را به منزلة اقدامی تمهیدی برای پرسش از معنای وجود تلقی می‌کند و به آن «هستی‌شناسی بنیادین» می‌گوید. از منظر هیدگر بررسی دقیق پرسش از وجود منوط به این است که در وهلة نخست آن کسی را که پرسش‌های وجودی درمی‌افکند، یعنی «دازاین» را شفاف سازیم. هیدگر فیلسوفی وجودی است و بر این باور است که مابعدالطبیعه در تمثیل درخت شناسایی دکارت به‌عنوان ریشة درخت در خاک وجود قوام می‌گ...
[ 6 ] - خداناباوری اصل‌موضوعی در اندیشه آلن بدیو
آلن بدیو، فیلسوف معاصر فرانسوی، در شمار اندیشمندانی است که ظرف یک دهۀ اخیر توجه بسیاری را در ایران برانگیخته و بخش‌های متفاوتی از اندیشۀ او بررسی شده است. اما در میان پژوهش‌ها و مباحث جاری پیرامون بدیو، نسبت اندیشۀ او با الهیات از جملۀ مباحثی بوده که از آن غفلت شده و با وجود اهمیت اساسی، از این زاویه به آثار او نگریسته نشده است. د نوشتار حاضر بر آنیم تا با تحلیل تأثیرات الهیاتی هستی‌شناسی بدیو...
[ 7 ] - تحلیل اگزیستنسیال هیدگر در آینه فلسفه عملی ارسطو «خوانشی » نو از اخلاق نیکوماخوس ارسطو
این مقاله در صدد بیان این موضوع است که مهمترین مقومات فلسفه عملی ارسطو در تحلیل اگزیستنسیال هیدگر صبغه هستی‌شناختی می‌یابد. انحاء نسبت آدمی در قبال موجودات Verhaltenweisen آن‌گونه که در کتاب ششم از اخلاق نیکوماخوس ارسطو مطرح شده، در خوانش نوین هستی و زمان هیدگر تبدیل به انحاء وجودی آدمی Seinsweise می‌گردد. آنچه برای هیدگر بسیار اهمیت دارد، احیای قوه انتولوژیکِ نهفته در تعینات سه‌گانه ارسطویی است...
[ 8 ] - بررسی نسبت امر والای پست مدرن در اندیشه لیوتار با مفهوم رخداد در آراء هایدگر
اکثر محققان حوزه آثار لیوتار رویکرد وی به امر والا را صرفا در حوزه تحریرات وی در خصوص امر والای مدرن و برپایه تاثیرپذیری آن از والای کانتی جستجو می‌کنند. این نوشتار درصدد آن است که بر پایه نوشتارهای پراکنده لیوتار در مورد آنچه که در برابر والای مدرن قرار می‌گیرد و آن را والای پس تمدرن می‌نامیم، به بررسی ابعاد آن بر اساس مفهوم رخداد بپردازد. به نظر نگارنده آنچه می‌توان در اندیشه لیوتار والای پست...
[ 9 ] - نقد هیدگر بر مفهوم جهان در فلسفۀ دکارت
یکی از مهمترین فیلسوفان مورد توجه هیدگر در طول کار فکری‌اش دکارت است. هیدگر در مواضع مختلفی با دکارت مواجه می‌شود و او را مورد نقد قرار می‌دهد. یکی از مهمترین مفاهیم دکارتی که مورد انتقاد هیدگر قرار می‌گیرد، مفهوم «جهان» است. نزد دکارت جهان به کمیّت و امتداد تقلیل می‌یابد و بدل به ابژه‌ای می‌شود که تنها در نسبت با سوژه معنا و منزلت دارد. هیدگر در هستی و زمان تصور جدیدی از جهان را طراحی می‌کند ...
[ 10 ] - شعر، رضا داوری و مارتین هیدگر
این مقاله مترصد است وجوه توجه استاد برجسته‌ی فلسفه در ایران، رضا داوری را نسبت به شعر به عنوان عاملی برای رهایی از تنگنای مهلک اصالت سوژه‌ی دوره‌ی مدرن شرح دهد. توجه ویژه‌ی شاعر به زبان که آن را ورای ابزار تلقی و-بر وفق نظر هیدگر- «بنیان‌گذار متعهد به کلمات» می‌داند، شرایطی به دست می‌دهد که با استمداد از آن می‌توان به تحول روزگار عسرت‌زده و گرفتارآمده در قهر فناوری مدرن امید داشت. رضا داوری زبا...
نویسندگان همکار