عبدالرحیم هوشمند
دانشیار گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده‌ی مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز
[ 1 ] - تأثیر تنش های آبی و نیتروژن در مراحل مختلف رشد بر تجمع ماده خشک در گیاه ذرت رقم سینگل کراس 704
بهمنظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش آبی و نیتروژن بر تجمع ماده خشک در گیاه ذرت رقم سینگل کراس 704 (KSC704)، آزمایشی بهصورت کرتهای یک بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی شهرستان نیشابور در سال 1393 اجرا گردید. تیمارهای اصلی شامل دو سطح تنش آبی 80 و 60 درصد در هر یک از مراحل سه گانه رشد رویشی (80IR و 60IR)، گلدهی (80IG و 60IG) و پر شدن دانه (80IP و 60...
[ 2 ] - برآورد ضریب تشت تبخیر بهمنظور محاسبه تبخیر و تعرق گیاه مرجع در منطقه اهواز
تعیین دقیق مقدار آبی که برای تبخیر و تعرق مصرف میشود، از عوامل اساسی در برنامه ریزی برای رسیدن به محصول بیشتر و از مهمترین پارامتر‌های مدیریت آب در گیاهان میباشد. در شرایط عدم دسترسی به داده‌های دقیق لایسیمتری می‌توان از روش فائو پنمن مانتیث به عنوان روش استاندارد، برای ارزیابی نتایج تجربی استفاده کرد. در این تحقیق با استفاده از داده‌های 15 ساله (91-1377) هواشناسی اهواز، ضریب تشت تبخیر ...
[ 3 ] - بررسی تاثیر کاربرد بیوچار باگاس نیشکر بر خصوصیات شیمیایی یک خاک لوم شنی
حاصلخیزی زمینهای کشاورزی تابعی از میزان مواد آلی موجود در خاک است. با توجه به مقدار کم این ماده در خاکهای زراعی ایران مصرف مواد آلی از اهمیت ویژهای برخوردار است. بیوچار از جمله مواد آلی است که به دلیل دارا بودن خاصیت پایداری بالا، در سالهای اخیر مورد توجه محققین قرار گرفته است. این تحقیق با هدف بررسی اثر بیوچار باگاس نیشکر بر برخی خصوصیات شیمیایی خاک در قالب یک طرح کاملاً تصادفی انجام شد. بر...
[ 4 ] - بررسی تاثیر شوری آب آبیاری بر کارآیی شاخص CWSI در شرایط اقلیمی اهواز
برنامه ریزی آبیاری در شرایط وجود تنش آبی و شوری، بسیار مشکل تر از برنامه ریزی آبیاری کامل است. برای بررسی پدیده تنش آبی گیاهان شاخص های متعددی ارائه شده است که یکی از آنها شاخص تنش آبی گیاه (CWSI) ایدسو می باشد. به منظور بررسی توانایی این شاخص در برنامه ریزی آبیاری ذرت تابستانه (SC704) و زمستانه (مبین)، در شرایط استفاده از آب شور، در سال زراعی 93-1392، تحقیقی شامل پنج تیمار کیفی آب آبیاری(S0...
[ 5 ] - ارزیابی لایسیمتری تأثیر تنش آبی و کود نیتروژن بر گیاه ذرت در حضور سطح ایستابی کم عمق
محدودیت کمی و کیفی منابع آب کشاورزی و مدیریت کود مصرفی از مسائل مهم در استان خوزستان میباشند. در این تحقیق به بررسی تأثیر کم آبیاری و مقادیر مختلف نیترات بر عملکرد ذرت در محیط لایسیمتر پرداخته شده است . تیمارها شامل آبیاری ( 100، 75 و 50 درصد نیاز آبیاری) و کود اوره (450، 375 و 300 کیلوگرم در هکتار) بود. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد...
[ 6 ] - ارزیابی فنی سامانه‌های آبیاری قطرهای ( مطالعه موردی: کشت و صنعت شهید رجایی دزفول)
طراحی صحیح و اصولی یکی از عوامل مهم در توسعه و بهبود سامانه‌های آبیاری تحت فشار است. این پژوهش با هدف ارزیابی سامانه آبیاری قطرهای اجرا شده در کشت و صنعت شهید رجایی شهرستان دزفول، با استفاده از روش مریام-کلر انجام گردید. برای این منظور تعداد پنج سامانه تحت پوشش سامانه آبیاری قطرهای انتخاب شد. این سامانه‌ها از نظر آرایش لوله فرعی و دبی اسمی قطره‌چکان‌ها باهم متفاوت بودند. قطره‌چکان‌های...
[ 7 ] - بررسی اثر شوری آب آبیاری و سوپر جاذب بر بعضی خصوصیات هیدرولیکی و فیزیکی خاک لوم شنی
از آنجایی که بخش کشاورزی عمده‌ترین مصرف‌کننده‌ی منابع محدود آبی کشور است، به کارگیری روش‌هایی به منظور افزایش راندمان کاربرد آب در این بخش امری ضروری است. استفاده از پلیمرهای سوپر جاذب می‌تواند راهکاری مناسب برای صرفه‌جویی در مصرف آب در شرایط کنونی کشور باشد. از دیگر راهکارهای مقابله با بحران آب استفاده از آبهای نامتعارف در کشاورزی میباشد که در این شرایط بررسی تغییرات خواص فیزیکی و شیمیا...
[ 8 ] - تأثیر تنش خشکی بر شاخص‌های فیزیولوژیکی و عملکرد ذرت در حضور سطح ایستابی کم‌عمق در شرایط اقلیمی اهواز
بهمنظور بررسی اثر کم آبیاری بر شاخص‌های فیزیولوژیکی ذرت دانه‌ای رقم سینگل کراس ۷۰۴ در طول فصل رشد، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سال ۱۳۹۲ در مزرعه آزمایشی شماره دو دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران در سه تکرار به اجرا در آمد. تیمارهای آبیاری شامل ۱۰۰، ۷۵ و ۵۰ درصد نیاز آبی گیاه ذرت بود که از طریق تبخیر و تعرق گیاه مرجع(چمن) محاسبه شد. برای کشت از لایسیمترهای حجمی استفاده گر...
[ 9 ] - بررسی واکنش ذرت به شوری تحت شرایط آبیاری قطرهای و مدیریت آبیاری
در نواحی خشک و نیمهخشکعلاوه بر کمبود آب و درجه حرارت بسیار بالا، شوری شدید خاک و آب نیز مشکلآفریناست. برای تولید پایدار محصول در این نواحی، آبیاری قطرهای با توجه به توان غلبهبر محدودیتهای محیطی قابل توجیه میباشد. به منظور مطالعه واکنش ذرت به شوری تحتشرایط آبیاری قطرهای و مدیریت آبیاری، آزمایشی در قالب کرتهای خرد شده بر پایه طرحبلوکهای کامل تصادفی انجام شد. در این تحقیق دو روش مدیریتی اخ...
[ 10 ] - اثر روش آبشویی و کیفیت آب بر شوریزدایی خاکهای سنگین
حجم قابل توجهی زهاب درشبکههای آبیاری و زهکشی خوزستان تولید میشود که مدیریتو استفاده مجدد از آنهاضروریاست. یکی از راههای استفاده مجدد از زهابها، استفاده از آنها در آبشویی اراضی است. با هدف بررسی قابلیت کیفیتهای متفاوت آب و تأثیر روشهای آبشویی متناوب و پیوسته بر شوریزدایی از خاکهای رسی این منطقه، آزمایشهای آبشویی در کرتهایی با ابعاد 5/1×5/1 متر در اراضی کشت و صنعت نیشکر سلمان فارسی انج...
[ 11 ] - گرفتگی شیمیایی و تاثیر آن بر عملکرد هیدرولیکی انواع قطره‌چکان‌ها با دبی‌های مختلف با استفاده از آب رودخانه کارون
بهمنظور مطالعه انسداد شیمیایی و تأثیر آن بر عملکرد هیدرولیکی قطره‌چکان‌های مورد استفاده در آبیاری قطرهای، چهار تیمار قطره‌چکان‌های خودتنظیم‌کننده (نتافیم و میکروفلاپر) و غیرخودتنظیم‌کننده (مهر و گلدانی) در سه تیمار دبی 8، 4 و 2 لیتردرساعت انتخاب و با استفاده از آب کارون در مزرعه تحقیقاتی شماره یک دانشگاه شهید چمران اهواز مورد آزمایش قرار گرفتند. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کاملا تصادفی د...
[ 12 ] - بررسی روند افزایش ارتفاع کاهو (Lactuca sativa.l) و کارایی مصرف آب تحت تیمارهای دور آبیاری و سطوح مختلف آبیاری قطرهای
کاهوپیچ اهوازی(اصلاح شده) با نام علمی Lactuca Sativa واریته Romaine یا Cos یکی از بیشترین عملکردها را در بین تیپ های مختلف کاهو در کشور دارا می باشد. در این پژوهش عملکرد گیاه کاهو تحت تیمارهای مختلف مورد بررسی قرار گرفت. روش آماری پژوهش طرح فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی می باشد که در آن فاکتور اصلی دور آبیاری شامل A1 و A2 ( 1 روز و 2 روز) و فاکتور فرعی سطوح آبیاری می باشد که شامل B...
[ 13 ] - تأثیر کاربرد زئولیت سدیمی بر نگهداشت نیترات و آمونیم در یک خاک اشباع لوم‌سیلتی
آبشویی نیتروژن از نیمرخ خاک در اراضی تحت آبیاری بهخصوص در شالیزارها موجب کاهش راندمان استفاده از نیتروژن و آلودگی آبهای زیرزمینی میگردد. وضعیتی از خاک که باعث افزایش نگهداشت یونهای آمونیم و نیترات میشود از شدت این مشکل میکاهد. زئولیتهای طبیعی که دارای ظرفیت تبادل یونی بالایی میباشند، ممکن است جهت جذب آمونیم و به تعویق انداختن آبشویی اضافی نیترات بهکار برده شود. اهداف این تحقیق تأثیر...
[ 14 ] - بررسی اثر کیفیت آب بر روند سدیم زدایی خاک های سنگین با آبشویی پیوسته
حجم قابل توجهی زهاب در شبکههای آبیاری و زهکشی خوزستان تولید میشود که مدیریت و استفادة مجدد از آنها ضروری است. یکی از راههای استفادة مجدد از زهابها استفاده از آنها در آبشویی اراضی است. با هدف بررسی قابلیت کاربرد زهاب بر سدیم‌زدایی از خاکهای رسی این منطقه، آزمایشهای آبشویی در کرتهایی با ابعاد 5/1×5/1 متر در اراضی کشت و صنعت نیشکر سلمان فارسی انجام شد. سه کیفیت آب با هدایت الکتریکی 61/2...
[ 15 ] - بررسی پتانسیل خورندگی و رسوبگذاری آبهای زیرزمینی دشت دزفول اندیمشک با استفاده از تکنیک زمین آمار
خصوصیات کیفی آبهای زیرزمینی به عنوان یکی از شاخص‌های مهم جهت برنامه‌ریزی مصرف منابع آب هر دشت بوده که بر نوع مصرف تاثیر گذار است. خورندگی و رسوبگذاری آب یکی از مشکلات کیفی منابع آب زیرزمینی است که بر مدیریت شبکه توزیع آب تاثیرگذار است. در این مطالعه به بررسی پتانسیل رسوبگذاری و خورندگی آب زیرزمینی دشت دزفول- اندیمشک پرداخته شده است.جهت محاسبه پتانسیل رسوبگذاری و خورندگی از چهار شاخص لانژی...
[ 16 ] - ارزیابی تأثیر الگوی کشت بر منابع آب زیرزمینی دشت مهران به‌روش پویایی سیستم در تغییرات قیمت انرژی
تغییر الگوی کشت و افزایش تعرفه انرژی می تواند به مدیریت منابع آب زیرزمینی کمک کند. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر الگوی کشت بر آب زیرزمینی دشت مهران با استفاده از روش پویایی سیستم تحت سناریوهای مختلف تغییر قیمت انرژی است. جهت ساخت مدل، مدل مفهومی تدوین و فرضیه های دینامیکی فرمول نویسی شد. واسنجی و صحت‌سنجی مدل به ترتیب در یک بازه 8 و 6 ساله و شبیه سازی در یک دوره 25 ساله تا سال 1420 در قالب اعما...
[ 17 ] - تاثیرکم‌آبیاری و خشکی موضعی ریشه بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه ذرت
منابع جهانی آب محدود است. کم آبیاری روشی مناسب برای مقابله با این محدودیت است. برای تعیین بهترین روش اعمال کمآبیاری برای گیاه ذرت تحقیقی انجام گرفت. این تحقیق در سال 1389 در دانشگاه شهید باهنر کرمان، به صورت بلوکهای کامل تصادفی با یک تیمار شاهد، 18 تیمار کمآبیاری و در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای کمآبیاری شامل تنش خشکی ملایم (آبیاری با 75% نیاز آبی گیاه)، تنش خشکی شدید (آبیاری با 50% نیاز آبی...
[ 18 ] - تخصیص بهینه منابع آبی با استفاده از الگوریتم ژنتیک با رتبه بندی نامغلوب(مطالعه موردی: شبکه آبیاری حمیدیه)
سابقه و هدف: با توجه به افزایش روزافزون محدودیت منابع آبی، نیاز به برنامه‌ریزی جهت استفاده بهینه و درست از منابع آبی به‌ویژه در بخش کشاورزی که بیشتر منابع آبی را مصرف می‌کند، احساس میشود. در راستای تدوین یک برنامه جهت مدیریت روند استفاده از منابع آبی در دسترس در شبکه آبیاری حمیدیه، پژوهشی بهمنظور تخصیص بهینه منابع آبی به الگوی کشت این شبکه آبیاری صورت گرفت. مواد و روش‌ها: در این راستا سال آبی...
[ 19 ] - کارایی باگاس نیشکر در کنترل گرفتگی پوشش‌های مصنوعی زهکشی در خاکهای آهکی منطقه رامهرمز در مدل فیزیکی
این تحقیق بهمنظور بررسی عملکرد باگاس نیشکر در کنترل گرفتگی پوشش‌های مصنوعی زهکش‌های زیرزمینی در خاکهای آهکی، در آزمایشگاه مدل‌های فیزیکی دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز، از بهمن 94 تا شهریور 95 انجام شد. در این آزمایش از مدل فیزیکی یک‌به‌یک به طول 100، عرض 40 و ارتفاع 150 سانتی‌متر که ترانشه زهکشی را شبیهسازی می‌کرد استفاده شد.در حالت اول آزمایش، باگاس نیشکر با خاک با نسبت ح...
[ 20 ] - واسنجی و اعتبارسنجی مدل رشد گیاهی WOFOSTبرای گندم در دشت قزوین
این مطالعه با هدف واسنجی و اعتبارسنجی مدل WOFOST برای گندم زمستانه در دشت قزوین انجام گرفت. ابتدا مدل براساس تاریخهای فنولوژیکی برداشت‌شده در سال زراعی 1396-1395 واسنجی شد. سپس براساس اطلاعات چهار سال زراعی اعتبارسنجی گردید. واسنجی مدل با استفاده از شاخص سطح برگ، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه ازنظر فیزیولوژیکی انجام گردید. مدل تاریخ گلدهی و رسیدن را با دقت 11 و 4 روز شبیهسازی کرد. نتایج شب...
[ 21 ] - اثر عمق نصب لوله‌های قطره‌چکان‌دار و مقدار زئولیت بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت
استفاده از روش آبیاری قطرهای زیرسطحی و کابرد مواد جاذب رطوبت مانند زئولیت سبب افزایش ماندگاری آب در خاک میشود. به همین دلیل بر عملکرد و بهره‌وری آب گیاهان زراعی می‌تواند موثر باشد. به منظور ارزیابی مطالعه همزمان اثر عمق لوله‌های آبده و کاربرد زئولیت بر محصول ذرت، تحقیقی در دو فصل زراعی: کشت اول در اسفند 1395 تا اواسط تیر ماه 1396 (T1) و کشت دوم از اواسط تیر ماه 1396 تا اواخر آبان ماه 1396 (T2...
[ 22 ] - مقدار تولید آب شیرین در تقطیرگر‌های خورشیدی متصل به گلخانه برای تأمین نیاز آبی گیاه ریحان در اهواز
نمک‌زدایی از آبهای شور و نامتعارف فرصتی برای توسعه پایدار به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک محسوب میشود. در این تحقیق یک گلخانه در دانشگاه شهید چمران اهواز ساخته شد و شش دستگاه تقطیرگر خورشیدی روی آن نصب گردید. چهار دستگاه آن روی سقف و دو دستگاه دیگر روی دیواره جنوبی گلخانه نصب شدند و به منظور نمک‌زدایی از آب شور استفاده گردیدند. مجموع تولید آب شیرین شش تقطیرگر، به صورت روزانه محاسبه گردید. برا...
[ 23 ] - بررسی عملکرد، بهره‌وری مصرف آب و کارآیی نیتروژن در کشت ذرت در استان خوزستان
آب و نیتروژن از عوامل اصلی محدود کننده دستیابی به حداکثر محصول هستند. کاربرد کود نیتروژن در افزایش محصولات کشاورزی سهم بسزایی دارد. از طرفی مصرف بی‌رویه این کودها ناشی از کارآیی پایین آنها است. این پژوهش با توجه به چالش-های موجود در خصوص کمبود منابع آب و مدیریت نامناسب مصرف نیتروژن انجام گرفت. جهت کمی کردن واکنش گیاه و محاسبه کارآیی مصرف آب و کود، دو سطح آبیاری کامل (I1) و کمآبیاری به اندازه ...
[ 24 ] - حذف نیترات با استفاده از سنگدانه‌های پامیس پوشش داده شده با نانو ذرات زئولیت اصلاح شده توسط سورفکتانت کاتیونی از محلول‌های آبی سنتتیک
بالا بودن نیترات در منابع آبی باعث مشکلات بهداشتی و زیستمحیطی متعددی میگردد. به همین منظور در این پژوهش از تثبیت نانو ذرات زئولیت اصلاح شده توسط سورفکتانت کاتیونی بر روی بستر سنگدانه‌های پامیس جهت حذف نیترات مازاد از محلول‌های آبی استفاده گردید. نانو ذرات زئولیت پس از اصلاح توسط سورفکتانت CTAB بر روی بستر سنگدانه‌های پامیس تثبیت و مشخصات فیزیکی و ساختاری جاذب آماده شده با تکنیک‌های XRD، EDAX...
[ 25 ] - تثبیت نانوذرات بنتونیت اصلاح شده توسط سورفکتانت کاتیونی بر روی سنگدانه‌های پامیس بهمنظور حذف نیترات از محلول آبی
آلودگی نیترات در منابع آبی، به‌دلیل مشکلات زیستمحیطی و خطر بالقوه برای سلامتی انسان به یک مسئله مهم تبدیل شده است. این پژوهش با هدف بررسی کارایی تثبیت نانوذرات اصلاح شده بنتونیت توسط سورفکتانت کاتیونی بر روی سنگدانه‌های پامیس بهمنظور حذف نیترات از محیط‌های آبی انجام شد. نانوذرات بنتونیت پس از اصلاح توسط سورفکتانت CTAB با عملیات گرمایی بر روی بستر سنگد...
[ 26 ] - تامین نیاز آبی گلخانه توسط آب شیرین تولیدی تقطیرگر خورشیدی به روش چگالشی
در این تحقیق، یک گلخانه متصل به یک دستگاه تقطیرگر خورشیدی برای نمک‌زدایی از آب شور و آبیاری گیاهان در دانشگاه شهید چمران اهواز ساخته شد. بسترهای شن، شن-باگاس-پرلایت و باگاس-پرلایت به عنوان چگالنده هوای گرم و مرطوب مخزن تقطیرگر در گلخانه استفاده شدند. با اندازه‌گیری دمای هوا، درصد رطوبت نسبی و سرعت جریان هوا در مخزن تقطیرگر، دمای اطراف لوله‌ها و رطوبت در بسترها، تولید آب شیرین تقطیرگر به صورت...
[ 27 ] - ارزیابی قابلیت شاخص‌های طیفی در بررسی تنش آبی درخت زیتون
طیفسنجی، امکان بررسی سریع و غیرمخرب وضعیت تنش آبی گیاه را فراهم مینماید. هدف از این مطالعه ارزیابی قابلیت چندین شاخص طیفی از جمله شاخص آب ()، شاخص نرمال آب 1-5 () و شاخص نرمال آب بر اساس انعکاس در طول موجهای 960 و 940 نانومتر ()، در بررسی وضعیت تنش آبی درخت زیتون بود. تیمارهای آزمایشی شامل دو رقم زیتون (کرونیکی و ) و چهار رژیم آبیاری (آبیاری برای تأمین 100، 85، 70 و 55 درصد از نیاز آبی گیاه...
[ 28 ] - مطالعه ارزیابی چرخه حیات در تولید ذرت دانه‌ای تحت دو نظام کشت بهاره و پاییزه (مطالعه موردی استان خوزستان)
کشاورزی یکی از فعالیت‌های مهم اقتصادی و اثرگذار بر محیط زیست است. ارزیابی اثرات زیستمحیطی تولید محصولات کشاورزی از راهکارهای موثر در دستیابی به کشاورزی پایدار و حفظ منابع طبیعی است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اثرات زیستمحیطی تولید ذرت در استان خوزستان به‌عنوان یک کشت راهبردی که در سال دوبار کشت میشود، پرداخته است. داده‌های اولیه از اطلاعات جهاد کشاورزی استان، اطلاعات کتابخانه‌ای و داده‌های ت...
[ 29 ] - اثر روش آبشویی و نحوه کاربرد آب و زهاب بر شوریزدایی و سدیم‌زدایی خاکهای سنگین
کاربرد زهاب با مدیریت مناسب برای اصلاح خاکهای شور، یکی از روشهای قابل پیشنهاد در استفاده مجدد از آن است. این پژوهش با هدف بررسی اثر نحوه به‌کارگیری آب و زهاب (اختلاط قبل از اعمال و یا به‌کارگیری به صورت نوبتی) و همچنین بررسی اثر روش آبشویی (متناوب و یا پیوسته) بر شوریزدایی و سدیم‌زدایی خاکهای با بافت سنگین جنوب استان خوزستان انجام شد. آزمایشهای آبشویی با اعمال 120 سانتی‌متر آب در کرتهایی ...
[ 30 ] - بررسی تأثیر بیوچار و هیدروچار (باگاس نیشکر) بر عملکرد، بهره‌وری آب و آبشویی نیتروژن در کشت ذرت
در جهان امروزی نیاز به سیستم کشاورزی پایداری که در آن منابع زیستمحیطی مورد استفاده قرار گیرد و در عین حال هیچ آسیبی به محیط‌زیست وارد نسازد، بسیار حیاتی است. هدرروی نیتروژن از مهمترین مشکلات کشاورزی متراکم و پر تولید است. کاربرد منابع آلی موجب کاهش مصرف نهادههای شیمیایی و تحقق اهداف کشاورزی پایدار میشود. کاربرد مواد اصلاح‌کننده نظیر بیوچار و هیدروچار در ایجاد شرایط بهینه رشد و افزایش عملکرد...
[ 31 ] - بررسی وضعیت تنش آبی درختان زیتون با استفاده از شاخص تنش آبی گیاه
هدف از این مطالعه ارزیابی قابلیت شاخص تنش آبی گیاه (Crop Water Stress Index, CWSI) حاصل از اندازه‌گیری دمای پوشش گیاهی درختان زیتون با استفاده از دماسنج مادون قرمز، در بررسی وضعیت تنش آبی و برنامه‌ریزی آبیاری درخت زیتون بود. برای این منظور رابطه همبستگی میان شاخص تنش آبی گیاه و شاخص‌های محتوای نسبی آب برگ (Relative Water Content, RWC) و رطوبت خاک (Soil Water Content, SWC) تعیین شد. تیمارهای آز...
نویسندگان همکار