عباس روزبهانی
هیئت علمی دانشگاه تهران
[ 1 ] - بررسی کارایی مدلهای سری زمانی آریما و هالت وینترز در پیش بینی دما و بارش ماهانه (مطالعه موردی: ایستگاه لتیان)
پارامترهای اقلیمی از جمله دما و بارش نقش مهمی در مدیریت منابع آب حوضهآبریز و برنامهریزیهای کشاورزی دارند. از جمله مدلهای پیش بینی کوتاه مدت این پارامترها، مدلهای سری زمانی هستند. در تحقیق حاضر، توانایی مدلهای سری زمانی در پیشبینی دما و بارش ماهانه ایستگاه لتیان مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور ابتدا به کمک آزمون منکندال فصلی روند دادهها بررسی گردید و سپس مدلهای مختلف خودهمبسته ب...
[ 2 ] - ارزیابی مدل شبکه های بیزین در پیش بینی ماهانل سطح آب زیرزمینی (مطالعۀ موردی: آبخوان بیرجند)
اساس برنامهریزیهای منابع آب بر پایۀ حجم آب قابل استحصال در آبخوان است و برآورد دقیق این حجم از آب زیرزمینی، کمک شایانی به توسعه میکند. در این مطالعه، از مدلهای بیزین با استفاده از دو ساختار خوشهبندی و صریح برای شبیهسازی سطح آب زیرزمینی آبخوان بیرجند استفاده شد. پنج متغیر تغذیۀ آبخوان، سطح ایستابی، دما، تبخیر و برداشت از آب زیرزمینی در ماه قبل بهعنوان متغیرهای ورودی به شبکۀ بیزین و سطح آب...
[ 3 ] - اولویت بندی سناریوهای تخصیص آب سد زاینده رود به مصرف کنندگان مختلف؛ با رویکرد مدل های خبرۀ تصمیم گیری چند شاخصه
رشد جمعیت و توسعۀ صنعت و کشاورزی، سبب افزایش تقاضا و رقابت بر سر منابع آب در حوضههای آبریز بزرگ کشور، بهخصوص حوضۀ زایندهرود گشته و بهشدت بر بخشهای کشاورزی و محیط زیست تأثیر گذاشته است. بنابراین، بررسی و ارائۀ سناریوی برتر برای تخصیص آب در این حوضه ضروری است. در این تحقیق، با توجه به وجود دورههای متناوب ترسالی، خشکسالی و نرمال، برای هریک از این شرایط، پنج سناریوی تخصیص آب تعریف شده است. ه...
[ 4 ] - پیشبینی درازمدت بارش با استفاده از خوشهبندی سیگنالهای هواشناسی با توجه به تغییرات بارش بهروش K_Means اصلاح شده مطالعهی موردی: پیشبینی بارندگی استان سیستان و بلوچستان
مطالعهی تغییرات اقلیمی و شناسایی متغیرهای مختلف آب و هوایی (ازجمله بارش) کمک شایانی به پیشبینی اینگونه متغیرها میکند. بیان ارتباط سیگنالهای بزرگ مقیاس اقلیمی ـ مثل دمای سطح دریا (SST) ـ و متغیرهای مهم هیدرولوژیکی ـ مثل بارندگی ـ ازجمله تحقیقات صورت گرفته در سالهای اخیر است. در این نوشتار روشی نوین با عنوان K_Meansاصلاح شده برای خوشهبندی ارائه شده است. برای بررسی کارایی مدل پیشنهادی از...
[ 5 ] - رتبهبندی راهبردهای مدیریت مصرف آب در شبکههای توزیع آب شهری با استفاده از روش تصمیمگیری چندشاخصه تحلیل سلسلهمراتبی فازی (FAHP): مطالعه موردی، شهر تهران
با توجه به کاهش محسوس منابع آب تجدیدپذیر و محدودیتهای موجود در توسعه منابع آب جدید، در اکثر نقاط دنیا تمرکز رویکردهای مدیریتی به میزان قابل توجهی از مدیریت عرضه به مدیریت تقاضا تغییر نموده است. مجموعهای از راهبردها که با هدف کاهش مصرف آب و برقراری یک تعادل منطقی و پایدار بین عرضه و تقاضای آب طراحی و اجرا میشوند، راهبردهای مدیریت مصرف آب نامیده میشوند. در این مقاله، با استفاده از روشهای تصم...
[ 6 ] - کاربرد تصمیمگیری چندمعیاره گروهی فازی برای توسعه ی پایدار سامانه های آب شهری
در توسعه ی پایدار سامانه های آب شهری نه تنها باید به جنبههای مختلف اقتصادی، اجتماعی، زیستمحیطی و فنی توجه نمود، بلکه باید ارجحیتها و اولویتهای تمامی گروههای ذینفع و ذیمدخل، اعم از مصرفکنندگان، ارائهدهندگان خدمات و دیگر سازمانهای درگیر را نیز لحاظ نمود. پیچیدگی و تعدد متغیرهایی که در مسأله تصمیمگیری برای توسعه ی سامانه های آب شهری وجود دارد، لزوم به کارگیری روشهای نظام مند و کارا، که بتوا...
[ 7 ] - کاربرد شبیه های تصمیمگیری چند معیاره در گزینهیابی سد و نیروگاه خرسان1
امروزه با توجه به افزایش سریع جمعیت در دنیا و نیاز روز افزون جوامع به منابع آبی، طرحهای توسعه ی منابع آبی و بهگزینی آنها اهمیت بسیار زیادی پیدا کرده اند. هدف از این تحقیق به کارگیری شبیه های تصمیمگیری چند معیاره (MCDM) در بهگزینی طرحهای سدسازی میباشد. در این پژوهش به کاربرد سه دسته از این شبیههاِِ ، شامل روشهای تجمیع وزنی SAW، سازشی TOPSIS و سلسله مراتبی AHP در بهگزینی محل و نوع سدهای مخزنی بلن...
[ 8 ] - تحلیل ریسک سامانههای اصلی انتقال و تحویل آب کشاورزی با روش درخت خطا در کانال اصلی غربی شبکه دز
شناسایی دقیق مشکلات و خطرات سامانههای اصلی انتقال و تحویل آب کشاورزی و بررسی میزان اثرپذیری شکست سامانه میتواند در بهبود عملکرد بهرهبرداری آنها موثر باشد. از این رو، تحلیل ریسک سامانههای مذکور برای افزایش اطمینانپذیری آن در مقابل خطرات پیشرو ضرورت مییابد. در شبکههای آبیاری، مطلوبیت عملکرد سامانه اصلی انتقال و تحویل آب در گرو تحویل آب کافی، بهاندازه و عادلانه به تمام آبگیرهای درجه دو و...
[ 9 ] - مدل بهینهسازی غیرخطی و ازدحام ذرات برای بهرهبرداری تلفیقی از پساب و آب زیرزمینی در دشت ورامین
برای تأمین نظر همزمان کشاورزان، مدیران منابع آب و محیطزیست ضرورت دارد تهیه مدل بهینهسازی الگویکشت با بهرهبرداری تلفیقی کمی- کیفی از پساب و آب زیرزمینی با سه هدف حداکثرسازی سود کشاورزان، کاهش آبشویی نیتروژن و بهبود تغذیه آبخوان مدنظر قرار گیرد. در این پژوهش، مدل به دو روش بهینهسازی برنامهریزی غیرخطی و نیز با روش الگوریتم ازدحام ذرات برای شبکه آبیاری ورامین در سال آبی 92-1391 تهیه شد. نتایج...
[ 10 ] - توسعه مدل بهینهسازی چند هدفه بهرهبرداری تلفیقی پساب و آب زیرزمینی در شبکه آبیاری ورامین
به علت فعالیتهای کشاورزی گسترده در سطح دشتها و استفاده از کودهای شیمیایی حاوی نیترات، مقادیر قابلتوجهی از این یون وارد سفرههای آب زیرزمینی میشود. از سوی دیگر، پساب تصفیهخانههای فاضلاب بهعنوان جایگزین یا مکمل منابع آب سطحی در شبکههای آبیاری و زهکشی مورداستفاده قرار میگیرد، لذا ارائه راهکارهایی بهمنظور کاهش و کنترل میزان نیتروژن ورودی به خاک و سفرههای آب زیرزمینی، مسئلهای مهم و حائز...
[ 11 ] - تحلیل ریسک سامانه اصلی انتقال آب در شبکههای آبیاری با رویکرد سلسله مراتبی فازی
سابقه تحقیق و هدف: اتخاذ تصمیم مناسب و ارائه راهکارهای بهبود عملکرد شبکههای آبیاری نیازمند شناخت تواناییها و نقاط ضعف اجزا آن میباشد. این تحقیق در ابتدا به شناسایی خطرات و تهدیدهای طبیعی، انسانساز و عملکردی پیش روی سامانه اصلی انتقال آب در شبکههای آبیاری پرداخته و سپس با ارائه یک چارچوب سیستماتیک اقدام به تحلیل ریسک سامانه مذکور کرده است. روش تحلیل ریسک کاربرد گسترده در ساختارهای مشابه مان...
[ 12 ] - بررسی اثرات تغییر اقلیم بر لایه بندی حرارتی مخزن سد لتیان
در این تحقیق اثر تغییر اقلیم بر لایه بندی حرارتی مخزن سد لتیان در دوره 2020-2039 میلادی مورد بررسی قرار گرفته و وضعیت دمای آب در مخزن در این دوره شبیه سازی شده است. در این راستا از داده های دما، بارش، سرعت باد و نقطه شبنم دو مدل گردش عمومی جو شامل MIROC-ESM و EC-EARTH تحت سناریوی RCP8.5 استفاده شد. نتایج دو مدل نشان داد دمای هوا در دوره آتی در سناریوی 0.31، RCP8.5 درجه افزایش و مقدار بارندگی به...
[ 13 ] - تحلیل عدمقطعیت پارامتر هدایت هیدرولیکی در مدل MODFLOW توسط روش مونتکارلو و RPEM (مطالعه موردی: دشت علی آباد قم)
در مدلسازی آبهای زیرزمینی، عوامل بسیاری موجب انحراف در نتایج پیشبینیشده از مقادیر مشاهدهشده میشوند که بیانکننده عدمقطعیت در سیستم منابع آبهای زیرزمینی میباشد. در این مطالعه جهت بررسی عدمقطعیت مدل جریان آب زیرزمینی دشت علیآباد قم با مساحت 1712 کیلومتر مربع، پارامتر هدایت هیدرولیکی به عنوان یکی از مهمترین منابع اصلی عدمقطعیت جهت تحلیل عدمقطعیت پارامتری لحاظ گردید. در این راستا، بان...
[ 14 ] - مدل برنامه ریزی خطی فازی برای بهینه سازی الگوی کشت در حوضه ی زرینه رود
بخش کشاورزی بزرگترین مصرفکنندهی آب بوده و عدمقطعیت از جمله مسائل اجتنابناپذیر در مدیریت آب در این بخش است. لذا در مطالعهی حاضر، بهمنظور بهینهسازی الگوی کشت در حوضه زرینهرود با هدف حداکثرسازیِ سود خالص کشاورزی و با درنظرگیریِ عدمقطعیتهای موجود، از برنامهریزیِ خطیِ تماماً فازی و با دو روشِ حل متفاوت، استفاده شده است. عدمقطعیتهای موجود در تدوین بهینهترین الگوی کشت، با استفاده از روش فازی ...
[ 15 ] - مدل شبکه های بیزین برای بررسی تأثیر بارش پیشین بر پیش بینی وقوع سیلاب واریزهای در ناحیه البرز ایران
تحلیل خطر سیلاب واریزهای، به علت پیچیدگی و عدم قطعیت عوامل مختلف مربوط به آن، یک موضوع چالش برانگیز است. در تحقیق حاضر، اثر بارش پیشین بر رخداد سیلاب واریزهای با استفاده از مدل بیزین در ناحیه البرز ایران ارزیابی شده است. در این مدل از متوسط ارتفاع، شیب حوضه، مساحت، بارش فعلی، بارش پیشین (به مدت 3 روز قبل از وقوع سیلاب واریزهای) و دبی جریان 1 روز قبل، استفاده شده است. 6 سناریو شامل مقدار بارش...
[ 16 ] - تدوین الگوریتمی برای تحلیل و مدیریت ریسک تصفیهخانههای فاضلاب
تصفیه خانه های فاضلاب به عنوان یکی از مهمترین زیرساختهای شهری، وظیفه بازیافت آب و مواد مغذی را از فاضلاب جمعآوری شده از منازل و واحدهای صنعتی بر عهده دارند. وقوع شکست در تصفیهخانههای فاضلاب، اغلب پیامدهای نامطلوبی همچون خروج پسابهای کاملاً تصفیه نشده حاوی انواع آلودگیهای شیمیایی و بیولوژیکی از تصفیه خانه و ورود آنها به محیطهای شهری و زمینهای کشاورزی را به دنبال خواهد داشت که میتو...
[ 17 ] - تدوین مدل بهینه سازی فازی برای بهره برداری تلفیقی از آب سطحی و آب زیرزمینی (مطالعۀ موردی: دشت آستانه-کوچصفهان)
در تحقیق حاضر، مدل بهینهسازی تماماً فازی با درنظرگرفتن عدم قطعیتها برای برداشت تلفیقی آب سطحی و زیرزمینی برای تأمین نیاز کشاورزی ارائه شده است. تراز آب زیرزمینی دشت آستانه-کوچصفهان با نرمافزار GMS شبیهسازی و نتایج آن بهصورت روابط رگرسیونی افت – برداشت بهعنوان قید مدل بهینهسازی استفاده شد. در ادامه، مدل بهینهسازی فازی به دو روش کومار و جایالاکیشمی ابتدا به حالت صریح تبدیل شده و با نرمافز...
[ 18 ] - ارزیابی ریسک شبکههای جمعآوری فاضلاب با استفاده از رویکرد تصمیمگیری فازی
امروزه شبیهسازی شبکههای جمعآوری فاضلاب که در شرایط عادی بهرهبرداری اجرا میشود، پاسخگوی مناسبی برای ارزیابی عملکرد شبکه در شرایط غیرعادی و بحرانی نیست. بنابراین در این پژوهش، بهمنظور برنامهریزی برای مدیریت عملکرد شبکه در شرایط بحرانی، مانند بروز خطرات طبیعی و انسانساز، الگویی برای ارزیابی ریسک شبکههای فاضلاب در مواجهه با بحرانها تدوین شد. در این الگو، پارامترهای ریسک که احتمال وقوع تهد...
[ 19 ] - تحلیل ریسک کمیت و کیفیت آب در سیستمهای تأمین آب شهری با در نظر گرفتن عدم قطعیتها
تأمین آب شرب کافی با کیفیت مناسب همواره از مهمترین چالشهای پیش روی مدیران و تصمیمگیرندگان حوزه آب شهری بوده است. وقوع تهدیدات مختلف طبیعی، غیر طبیعی و عملکردی همواره بخشهای مختلف سیستم های آب شهری را تهدید نموده و ممکن است در قابلیت اطمینان کمّی و کیفی آبی که در اختیار مصرف کنندگان قرار میگیرد، اثرات جبران ناپذیری بگذارد. در این تحقیق مدل تحلیل ریسک سلسله مراتبی فازی برای در نظر گرفتن پیچید...
[ 20 ] - ارزیابی خطرپذیری تصفیهخانههای آب با استفاده از تحلیل درخت خطای فازی (مطالعه موردی: تصفیهخانه جلالیه تهران)
وجود یک رویکرد جامع در ارزیابی عملکرد تصفیهخانههای آب و کاهش آسیبپذیری آنها، میتواند باعث کاهش هزینههای ناشی از عملکرد نامناسب در شرایط بحرانی و تمرکز بر روی مهمترین نقاط آسیبپذیر و کاهش آسیبپذیری آنها شود و از این طریق هزینه مؤثر بودجهها در برنامههای بهسازی صرف میشود. در این پژوهش روش تحلیل ریسک مشهور درخت خطا با دو رویکرد س...
[ 21 ] - توسعۀ شاخص ریسک منابع آب با روش تحلیل درخت خطا (مطالعۀ موردی: حوضۀ دریاچۀ ارومیه)
پیامدهای منفی از بین رفتن منابع آب برای حیات انسان و دیگر گونههای زیستی موجب شده تا بررسی اطمینانپذیری حوضههای آبریز برای تأمین این نیاز اساسی ضرورت یابد. از این رو، در پژوهش حاضر برای نخستینبار روش تحلیل ریسک برای شناسایی نقاط آسیبپذیر و ارائۀ یک شاخص جامع در مقیاس حوضۀ آبریز به کار گرفته شد. به این ترتیب، با استفاده از روش تحلیل ریسک درخت خطا رویداد نامطلوب حوضه تعیین شد. سپس، عوامل منج...
[ 22 ] - ارزیابی و مقایسۀ عملکرد سامانههای جهانی پیشبینی در پیشبینی همادی بارشهای سنگین؛ 8 بارش موردی در حوضۀ آبریز رودخانۀ کن
به منظور درنظرگرفتن عدم قطعیتهای موجود در مدلهای عددی، پیشبینیهای همادیکاربرد گستردهای یافته است. در مطالعة حاضر، عملکرد سامانههای پیشبینی جهانی در پیشبینی همادی بارشهای سنگین در حوضة کن ارزیابی شده است. برای مقایسة پیشبینیهای 8 بارش سنگین، از سه معیار دقت، اطمینانپذیری، و تیزی با دو آستانة مختلف بارش استفاده شده است. نتایج نشان داد که پیشبینیهای مرکز UKMO2 دارای کمترین دقت، اطم...
[ 23 ] - تخصیص بهینه آب بین شبکههای آبیاری حوضه زایندهرود با رویکرد اقتصادی و بررسی عملکرد توزیع آب داخل شبکه (مطالعه موردی: شبکه آبیاری رودشت شمالی)
هدف اصلی از انجام این مطالعه، توسعه ساختار هیدرواکونومیک در حوضه زایندهرود بهمنظور تخصیص بهینه آب سد زایندهرود به شبکههای آبیاری پایاب این سد، در راستای حداکثرسازی منافع اقتصادی حاصل از فعالیتهای کشاورزی است. برای تحقق این هدف، با تدوین مدل اقتصادی برنامهریزی ریاضی مثبت1 (PMP)، شبیهسازی فعالیتهای کشاورزی به تفکیک هر شبکه آبیاری انجام شد. با تلفیق مدل برنامه-ریزی تخصیص آب توسعه داده شد...
[ 24 ] - خوشهبندی سیگنالهای هواشناسی با توجه به تغییرات بارش (مطالعه موردی: پیش بینی بارندگی استان سیستان و بلوچستان)
امروزه لزوم مطالعه و بررسی تغییرات آب و هوایی و شناخت رفتار متغیرهای مختلف هواشناسی مثل بارش، تبخیر، دما و فشار هوا در نقاط مختلف جهان بخصوص در کشورهایی که با تنوع آب و هوایی گوناگون و وقوع دورههای خشک و تر شدید مواجه هستند ، هم از جهت برنامه ریزی منابع آبی و هم از جهت مدیریت شرایط بحران اهمیت زیادی دارد. از جمله این کشورها، کشور ایران میباشد که در منطقه جنوب شرق آن و بخصوص استان سیستان و ب...
[ 25 ] - تحلیل ریسک شبکههای جمعآوری رواناب شهری با استفاده از تصمیمگیری چند معیاره مکانی (مطالعه موردی: منطقه 11 تهران)
مدیریت رواناب شهری و جمعآوری و هدایت آبهای سطحی یکی از دغدغههای اصلی مسئولان و مدیران امور شهری است. اجزای متعدد شبکه زهکشی رواناب، ارتباط تنگاتنگ عملکرد اجزا با یکدیگر و ارتباط این شبکه با داراییهای فردی و اجتماعی در شهرها، منجر به پیچیدگی مدیریت آن میشود. بهطور کلی ریسک آبگرفتگی تحت تأثیر عوامل متعددی است که مدیریت یکپارچه این عوامل، مسئله مدیریت رواناب شهری را به یک مسئله چند مع...
[ 26 ] - تحلیل شاخص پایداری سیستمهای جمعآوری آبهای سطحی تحت تأثیر تغییر اقلیم (مطالعۀ موردی: منطقۀ 11 شهرداری تهران)
بررسی تأثیرات تغییر اقلیم بر فرایندهای هیدرولوژیکی، بهویژه سیلابهای شهری، برای سازگاری و تعدیل آثار آن اهمیت زیادی دارد. در مطالعۀ حاضر،ابتدا با هدف ارزیابی وضعیت سیستمهای زهکشی شهری، تأثیر تغییر اقلیم بر بارشهای حدی ناحیۀ یکم منطقۀ 11 شهر تهران در دورۀ 2020-2049 با استفاده از 10 مدل AOGCM تحت دو سناریوی RCP2.6 و RCP8.5 بررسی شد. سپس، یک سناریوی میانه به عنوان حالت تجمیعی از نتایج تمام مدل...
[ 27 ] - مدیریت تأمین آب شرب شهر تهران در شرایط پیش از بحران با استفاده از روش PROMETHEE II فازی
بحران آب و روشهای مدیریت آن در سیستمهای تأمین آب شهری موضوعی حائز اهمیت است. در خطرات طبیعی و غیرطبیعی مختلفی مانند زلزله و حملات تروریستی، بیشترین آسیب به سیستمهای تأمین آب شهری وارد میشود. اولویتبندی راهکارهای مؤثر توسط تصمیمگیرندگان متخصص قبل از وقوع این بحرانها تا حد زیادی این آسیب را کاهش میدهد. در این پژوهش از روش تصمیمگیری چند معیاره </s...
[ 28 ] - تأثیر بهبود فرآیند تحویل و توزیع آب سطحی در کاهش برداشت آب زیرزمینی در شبکه آبیاری رودشت
این پژوهش به بررسی تأثیر مدرنسازی شبکه تحویل و توزیع آب سطحی در کاهش برداشت از آب زیرزمینی پرداخته است. برای این منظور، علاوه بر شبیهسازی وضعیت موجود بهرهبرداری از کانال اصلی شبکه آبیاری رودشت در استان اصفهان، دو روش شامل بهرهبرداری دستی بهبود یافته و روش کنترل خودکار <stron...
[ 29 ] - ارزیابی ریسک طرحهای توسعۀ منابع آب با روش تحلیل درخت خطا (مطالعۀ موردی: ناحیۀ 4 مکران و بندرعباس)
امروزه پراکنش نامناسب بارش وکاهش نزولات جوی، به علاوۀ افزایش جمعیت و به تبع آن، افزایش مصرف و تقاضای آب، جامعه را به استفاده از طرحهای توسعۀ منابع آب سوق داده است. همچنین، یکی از اهداف بلندمدت راهبردی آب کشور، برقرار کردن تعادل بین میزان تقاضای آب و منابع آب موجود با توجه به شاخصهای اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی است. از اینرو، تحلیل ریسک طرحهای توسعۀ منابع آب با توجه به شاخصهای توسعۀ پایدا...
[ 30 ] - توسعۀ مدلهای ANN, FIS و ANFIS برای ارزیابی شاخص کفایت در سامانههای توزیع آب کشاورزی (مطالعۀ موردی: شبکۀ آبیاری رودشت)
بهمنظور مدیریت صحیح آب در بخش کشاورزی، بهبود مدیریت بهرهبرداری سامانههای توزیع آب کشاورزی و ارزیابی آنها ضروری است. در تحقیق حاضر برای تحقق هدف یادشده، از مدلهای سیستم استنتاج فازی (FIS)، شبکۀ عصبی (ANN) و سیستم استنتاج فازی-عصبی تطبیقی (ANFIS)، برای توسعۀ مدل هوشمند ارزیابی کفایت تحویل آب در یک کانال آبیاری، با در نظر گرفتن عدم قطعیتهای موجود در فرایند بهرهبرداری استفاده شد. بهمنظور ت...
[ 31 ] - Evaluation of Agricultural Water Distribution and Delivery Systems from the Viewpoints of Adequacy, Efficiency and Equity (Case Study: Irrigation Network of Roodasht, Isfahan)
The main purpose of the study is the operational simulation of main irrigation canal and evaluation of water delivery and distribution locally, regionally and overall using adequacy, efficiency, and equity indicators and “Desirability of water delivery and distribution” indicator. To achieve this goal, the hydrodynamic model of Roodasht irrigation network’s main canal was developed. The results...
نویسندگان همکار
تورج هنر 1