سهراب اشرفی
گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
[ 1 ] - تعیین حساسیت زیست محیطی نوار ساحلی استان هرمزگان از دیدگاه زمین ریخت شناسی
برای ارزیابی حساسیت فیزیکی منطقه ساحلی هرمزگان شش معیار و 29 شاخص مورد استفاده قرار گرفت. بررسی معیارها و تعیین ضریب اهمیت شاخص های به کار رفته در آنها نشان داد شاخص انحصاری بودن و بکر بودن به ترتیب بیشترین اهمیت و وابستگی صنعتی کمترین اهمیت را در تعیین ساختارهای فیزیکی حساس ایفا می کنند. همچنین به منظور تعیین اهمیت و اولویت بندی ساختارهای فیزیکی محدوده مورد مطالعه براساس معیارهای یاد شده 9 ساخ...
[ 2 ] - تنوع ژنتیکی پایین پلنگ ایرانی (Panthera pardus saxicolor) براساس ژنوم NADH5 میتوکندری
بررسی جایگاه تبارشناختی و تنوع ژنتیکی جمعیت‌ها از اهمیت به سزایی در برنامه‌ریزی کارامد به منظور حفاظت از حیات وحش برخوردار است. در این میان، گونه های در معرض خطر انقراض که از آنها بر اثر عوامل مختلف جمعیت‌های لک‌های باقیمانده است، از اولویت خاصی برخوردار بوده و تبیین جایگاه و وضعیت ژنتیکی آنها در برنامه‌ریزی بلندمدت برای حفاظت از آنها مؤثر است. در این مطالعه، پلنگ ایرانی با حوزه انتشار وسیع خود...
[ 3 ] - اندازه گیری و مقایسه غلظت فلزات سنگین (سرب، مس، روی ومنگنز) ریشه گیاه گندم در منطقه دره زرشک، استان یزد
آلودگی زمین‌های زراعی مشکل گسترده مناطق معدنی است و این احتمال وجو دارد که با انتقال آلاینده ها به زنجیره‌ی غذایی موجب تجمع آن ها در بافت های گیاهی و حیوانی شده و برای سلامتی آن ها خطر آفرین گردد. این پژوهش با هدف اندازه گیری غلظت فلزات سنگین (سرب، مس، روی و منگنز) در ریشه‌ی نمونه های گندم روستاهای محدوده کانسار مس دره زرشک صورت گرفت تا در پایش های آینده نیز مورد استفاده قرار گیرد. به این منظور...
[ 4 ] - بررسی میزان پوشش بیوم‌های خشکی ایران به وسیله مناطق حفاظت شده
یکی از چالشهای متولیان مناطق حفاظت شده در دنیا بررسی میزان کارایی این مناطق در حفاظت از تنوع زیستی زمین است. آیا شبکه حفاظتی موجود کارایی لازم را در حفاظت از گونه ها و زیستگاه ها دارد؟ برای بررسی این موضوع مطالعات متعددی در مقیاس های ملی و بین المللی انجام می شود ولی در ایران تاکنون کارایی مناطق حفاظت شده موجود در حفاظت از زیستگاه ها و گونه ها مورد بررسی قرار نگرفته است. در مطالعه حاضر میزان پو...
[ 5 ] - بررسی میزان تجمع فلزات سنگین Zn، Cu وCr در بافت مو و کبد جرد ایرانی (Meriones persicus) درۀ زرشک، یزد
جوندگان نسبت به آلودگیهای محیط زیستی به‌خصوص آلودگی فلزات سنگین بسیار حساس‌اند و میتوانند به‌عنوان شاخص زیستی در مناطق آلوده استفاده شوند. در این مطالعه غلظت فلزات مس، روی و کروم در بافت مو و کبد جرد ایرانی (Meriones persicus) در محدودۀ معدن مس درۀ زرشک و بدون در نظر گرفتن اثر سایر معادن موجود در منطقه به روش هضم تر و با استفاده از دستگاه ICP-OES اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که غلظت فلزات ...
[ 6 ] - جدایی آشیان‌بوم‌شناختیِ غذایی بین دو گونة خویشاوند هم‌بوم کمرکولی بزرگ (Sitta tephronota) و کمرکولی کوچک (Sitta neumayer) در ناحیة تماس در رشته‌کوه زاگرس
کمرکولی بزرگ و کمرکولی کوچک دو گونة هم‌بوم و خویشاوند نزدیک و مثال کلاسیک و اولیة اصل جابه‌جایی صفات‌اند، ولی، با وجود این، سؤالات بسیاری دربارة جدایی آشیان‌بوم‌شناختی این دو گونه از سال 1950 بدون پاسخ مانده است. در مطالعة حاضر، تفاوتهای رژیم غذایی دو گونة کمرکولی بزرگ و کوچک به‌منزلة یکی از ابعاد مهم آشیان‌بوم‌شناختی در ناحیة تماس آنها در ایران (رشته‌کوه زاگرس) بررسی شده است. در این پژو...
[ 7 ] - تعیین غلظت فلزات سنگین در بافت عضلۀ خرچنگ دراز آب شیرین (Astacus leptodactylus)
فلزات سنگین آلاینده‌های شیمیایی‌اند که به‌دلیل سمی بودن، پایداری، تجمع زیستی و بزرگ‌نمایی زیستی همواره مورد توجه بوده‌اند. این آلاینده‌ها در بدن آبزیان تجمع می‌یابند و سپس از طریق زنجیرۀ غذایی به بدن انسان منتقل می‌شوند. به همین دلیل در مطالعات بوم‌شناختی، تجمع آنها، به‌خصوص در گونه‌های آب‌زی خوراکی، پارامتری مهم به‌شمار می‌رود و پایش می‌شود. گونۀ مورد مطالعه خرچنگ دراز آب شیرین (Astacuslepto...
[ 8 ] - اولویت‌بندی حفاظتی پستانداران ایران برای مدیریت کارآمد
امروزه جمعیت‌های بسیاری از پستانداران به‌شدت در بحران انقراض‌اند. بر پایۀ برآوردها، حدود یک چهارم از پستانداران موجود جهان در معرض خطر انقراض قرار دارند. نبود راهبردی مناسب، به اختصاص نامتناسب منابع حفاظتی تنها به شمار اندکی از گونه‌های بزرگ‌جثه و غفلت از سایر آرایههای درخور اهمیت در پستانداران منجر می‌شود. با آنکه گونه‌های کوچک‌جثه بیشترین تنوع گونهای پستانداران ایران را به خود اختصاص داد...
[ 9 ] - میزان جذب فلز سنگین Cd در کبد ماهی گورخری در دو محیط آب شور و شیرین
هدف از این پژوهش، مقایسۀ میزان جذب فلز سنگین Cd در بافت کبد ماهی اندمیک Aphanius sophiae در دو محیط آب شور منطقۀ اشتهارد کرج و آب شیرین در شرایط آزمایشگاهی، بررسی رابطۀ طول و تجمع کادمیوم در کبد، تعیین اثر متقابل شوری و غلظتهای متفاوتCd در میزان جذب است. نمونه‌برداری به روش تصادفی از رودخانۀ اشتهارد در فصل بهار و تابستان 1390 انجام شد. پس از 18 روز نگهداری و تغذیه در 4 تانک آکواریومی با غلظته...
[ 10 ] - مدلسازی مطلوبیت لانه گزینی و شناسایی حداقل نیازهای زیستگاهی مکان های لانه گزیی گرگ (canis lupus) در استان همدان با استفاده از روش ماهالانوبیس پارتیشن بندی شده
مدلسازی زیستگاه در محل‌های لانهگزینی گونه‌های حیات وحش ابزاری کاربردی در شناسایی نحوۀ توزیع کانونهای فعالیت آن‌هاست. از اینرو این ابزار در شناسایی نواحی‌ای که پتانسیل بالایی در بروز تقابل این گونهها با انسان دارند، کاربردهای فراوانی دارد. در این پژوهش با استفاده از مدل ماهالانوبیس پارتیشنبندی شده و با در نظر گرفتن فاکتورهای مهم زیستگاهی اثر‌گذار، مطلوبیت مکانهای لانهگزینی گرگ در استان ه...
[ 11 ] - کاربرد رگرسیون منطقی در شناسایی عوامل اقلیمی مؤثر بر پراکنش جغرافیایی جنگل‌های مانگرو (مطالعه نمونه: استان هرمزگان)
در سالهای اخیر جنگل‌های مانگرو با ارزش بالای اقتصادی و محیطزیستی به‌دلیل فعالیتهای انسانی در معرض آسیب قرار گرفته‌اند. حفاظت بیرونی یک روش مؤثر در راستای حفاظت این جنگل‌ها محسوب می‌شود که لازمة انجام آن، شناخت شرایط زیستگاهی حاکم بر این اجتماعات است. این مطالعه با هدف بررسی نقش عوامل اقلیمی بر پراکنش جنگل‌های مانگرو و مدلسازی از مناطق مستعد توسعة این جنگل‌ها با استفاده از روش رگرسیون منطقی ...
[ 12 ] - بررسی حساسیت زیست‌محیطی اکوسیستم‌های موجود در نوار ساحلی استان هرمزگان
مناطق ساحلی به‌سبب موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های طبیعی، تنوع زیستی و اکوسیستم‌های وابسته و تأثیر‌پذیری توأم از خشکی و دریا، مناطقی حساس و شکننده محسوب می‌شوند. عملکردهای بوم‌شناختی این مناطق سبب استقرار طیف متنوعی از توسعه و بهره‌برداری انسانی در این نواحی شده است. اهمیت اکوسیستم ساحلی، این مناطق را شایستة اقدامات حفاظتی بیشتری قرار داده است. به‌دلیل غنای مناطق حساس در استان هرمزگان، در این پژوه...
[ 13 ] - ساختار ژنتیکی جمعیت‌های پایکای افغانی (Ochotona rufescens) در استان خراسان شمالی
هدف مطالعۀ حاضر، بررسی ساختار ژنتیکی جمعیت‌های پایکای افغانی (Ochotona rufescens) در خراسان شمالی برای دستیابی به میزان جدایی جمعیت‌های آن است. 122 نمونه متعلق به چهار جمعیت پایکای افغانی (قورخود، گلول - سرانی، سالوک و ساریگل) صید و ویژگی‌های ژنوتیپی آنها با استفاده از هفت نشانگر ریزماهواره بررسی شدند. نتایج نشان دادند تمام لوکوس‌های مطالعه‌شده چندریختی دارند و تعداد آلل‌ها در این جایگاه‌ها بین...
[ 14 ] - مطالعه ساختار ژنتیکی پایکای افغانی (Ochotona rufescens) با استفاده از توالی ناحیه D-Loop ژنوم میتوکندریایی در خراسان شمالی
در پژوهش حاضر، با استفاده از ناحیه D-Loop میتوکندریایی، تنوع ژنتیکی پایکای افغانی (Ochotona rufescens) در بین چهار جمعیت مختلف در استان خراسان شمالی بررسی و تحلیل شد. به این منظور، تعداد 16 فرد (4 فرد از هر جمعیت) از چهار منطقه حفاظت شده (قرخود، گلول-سرانی، سالوک و ساریگل) جمع‌آوری و پژوهش‌های آزمایشگاهی انجام شد. عوامل ژنتیکی بین و درون جمعیت‌های پایکا از قبیل تنوع ژنتیکی و نوکلئوتیدی، تفاوت ه...
[ 15 ] - بررسی غلظت فلزات سنگین در بافت عضلۀ میگوی پاسفید (Litopenaeus vannamei)
آبزیان از مهم‌ترین منابع غذایی انسان‌اند، اما هم‌زمان فلزات سنگین واردشده به اکوسیستم‌های آبی را در بافت‌ها و اندام‌های خود جمع و در جریان چرخه‌های زیستی به سطوح غذایی بالاتر و درنهایت انسان منتقل می‌کنند. میگوها دسته‌ای از آبزیان خوراکی‌اند که با توجه به کفزی‌بودنشان میزان بسیاری عناصر سنگین را از آب دریافت می‌کنند. از این رو، در پژوهش حاضر غلظت فلزات سنگین کادمیم، نیکل، مس و روی در گونة میگوی...
[ 16 ] - ارزیابی جمعیت و وزن زنده کرم‌های خاکی تحت تاثیر کودهای شیمیایی و آلی در خاک یک باغ
سابقه و هدف: کرم‌های خاکی به خاطر نقش مفیدشان در زیست بوم کشاورزی، به عنوان موجودات نشانگر در پایش اثرات مواد آلوده کننده و تغییر در ساختمان و کیفیت خاک، مورد استفاده قرار می‌گیرند. هدف این پژوهش، بررسی تأثیر مدیریت مصرف کودهای شیمیایی بر فراوانی و وزن زنده کرم‌های خاکی در خاک یک باغ بود. مواد و روش‌ها: آزمایش در باغی در استان اصفهان به اجرا درآمد. پلات های آزمایشی به مساحت یک مترمربع در نظر گر...
[ 17 ] - بررسی رژیم غذایی یوزپلنگ آسیایی Acinonyx jubatus venaticus با استفاده از روش تجزیه سرگین در منطقه حفاظت شده کوه بافق
ایران به عنوان آخرین پناهگاه یوزپلنگ آسیایی در جهان محسوب می شود که تنها جمعیتی در حدود 60 قلاده از این گونه را در خود جای داده است. جهت تهیه طرح حفاظتی از این گونه نیاز به انجام مطالعات بوم شناختی می باشد. رژیم غذایی یکی از مهم ترین ابعاد بوم شناختی گوشت خواران محسوب می شود که سایر ابعاد بوم شناختی متاثر از الگوی تغذیه ای است. منطقه حفاظت شده کوه بافق نسبت به سایر زیستگاه های یوزپلنگ در ا...
[ 18 ] - تعیین پهنای آشیان بوم شناختی غذایی پلنگ ایرانی Panthera pardus saxicolor در منطقه حفاظت شده کوه بافق
پلنگ ایرانی یکی از بزرگ‌ترین زیرگونه های پلنگ در دنیا محسوب می شود که در فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت در معرض خطر انقراض CR معرفی شده است. امروزه جمعیت پلنگ ایرانی در فلات ایران به شدت کاهش یافته و به جمعیت های لکه لکه و منزوی از یکدیگر تبدیل شده است. منطقه حفاظت شده کوه بافق در میان فلات مرکزی ایران یکی از خشک ترین زیستگاه های پلنگ ایرانی است که جمعیت مطلوبی از این گونه را هم چون یک جز...
[ 19 ] - بررسی رژیم غذایی کمرکولی بزرگ (Sitta tephronota) به عنوان شکارگر حشرات آفت در رشته کوه زاگرس
پرندگان خدمات فراوانی را در بوم سازگان ها فراهم می کنند، اما از نظر بوم شناختی، شناخت ناچیزی از نقش آن ها در بسیاری از بوم سازگان ها وجود دارد. هدف از پژوهش حاضر بررسی رژیم غذایی کمرکولی بزرگ در گستره ای از زیستگاه ها در رشته کوه زاگرس است .در پژوهش حاضر تعداد 49 کمرکولی بزرگ (Sitta tephronota) از استان ها...
[ 20 ] - عوامل محیطی تبیین کننده توزیع ارتفاعی سوسماران در ایران (مطالعه موردی خانواده لاسرتیده)
اطلاعات اندکی در ارتباط با توزیع ارتفاعی سوسماران در ایران در دسترس است. در حالی که تعیین مناطق ارتفاعی با بیشترین تعداد گونه میتواند برای انتخاب مناطق حفاظت شده مفید باشد. در مطالعه حاضر الگوی توزیع ارتفاعی 48 گونه از سوسماران ایران متعلق به خانواده لاسرتیده در امتداد شیب‌های ارتفاعی مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تعیین الگوی توزیع ارتفاعی اعضای خانواده لاسرتیده مدل رقومی ارتفاع کشور به طبقات ...
[ 21 ] - پیامدهای تغییر اقلیم بر پراکنش کبک دری (Tetraogallus caspius Gmelin, 1784) در استان چهارمحال‌و‌بختیاری
Currently, there is little information on the high mountain species' response to the climate change in Iran, and it seems that these species are significantly affected by the climate change. In the current research, the spatial vulnerability of Caspian snowcock (Tetraogallus caspius) to the climate change in Chaharmahal and Bakhtiari province was predicted using the ensemble modelling approach...
[ 22 ] - بررسی اثرات کودهای شیمیایی بر تغییرات جمعیتی گونه های کرم‌های خاکی
کرم‌های خاکی به دلیل نقش مهمی که در فرآیندهای زیستی، شیمیایی و فیزیکی خاک دارند برای بسیاری از آزمونهای سمیت و ارزیابی‌های محیطی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. تحقیق حاضر با هدف تعیین اثرات برخی کودهای شیمیایی بر فراوانی گونه‌های مختلف کرم‌های خاکی به اجرا درآمد. پلات‌های آزمایشی به مساحت یک مترمربع در نظر گرفته شد. در هر پلات، از هریک از کودهای رایج و بر اساس آزمون خاک شامل کود اوره (Urea)، سولف...
[ 23 ] - بررسی موفقیت ظهور بچه لاک پشت دریایی منقار عقابی در روش حفاظت بیرونی در ساحل جزیره قشم
زمینه و هدف: لاک‌پشت‌های دریایی از گونه‌های در خطر تهدید جهانی وابسته به گستره‌های اقیانوسی محسوب می‌شوند. مرگ و میر لاک پشت های دریایی در دوران جنینی به دلیل تهدیدات طبیعی و انسانی بسیار بالا است وعوامل تهدید‌کننده‌ی متعددی، بقای این خزندگان و نسل‌آوری آن ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. لذا برای حمایت از زیستگاه و بقای آن ها شناسایی و مدیریت این عوامل گریزناپذیر است. روش...
نویسندگان همکار