مسلم اکبری نیا
دانش‌یار و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس، گروه جنگلداری *(مسوول مکاتبات).
[ 1 ] - تاثیر شرایط نوری مختلف روی صفات مورفولوژیک برگ گونه شاه بلوط
مقدمه: روند روز افزون تخریب تودههای خالص گونه شاه بلوط، به عنوان ذخیرگاه جنگلی در غرب جنگل های هیرکانی، سبب فرسایش ژنتیکی و در معرض خطر قرارگرفتن این گنجینه ارزشمند ژنتیکی گردیده است. با توجه به ضرورت شناخت نیازهای اکولوژیک یک گونه جهت ارائه راهکارهای مدیریتی به منظور حفاظت، احیا و توسعه آن، تحقیق حاضر در نظر دارد به بررسی میزان تاثیرپذیری صفات مورفولوژیک برگ گونه شاه بلوط تحت تاثیر رژیمهای ...
[ 2 ] - Endocarp morphology of Iranian Celtis (Celtidaceae-Cannabaceae)
Endocarp morphology of 4 species of Iranian Celtis was examined using light and scanning electron microscopes. Macro- and micro-morphological characters were included endocarp shape, color, size, surrounding rim, ornamentation and SEM structure of the outer layer of the endocarp. Endocarp morphology of the examined specimens exhibit variation in all characters. Endocarp shape varies from globul...
[ 3 ] - ارزیابی پایداری سه ذخیره گاه جنگلی سمیرم اصفهان
امروزه بسیاری از کشورها در پی یافتن راهی برای مدیریت پایدار جنگلهایشان هستند. جهت دستیابی به این مهم نیاز است منابع جنگلی موجود از نظر معیارهای پایداری مورد مطالعه قرار گیرند. مقایسهی سه ذخیرهگاه جنگلی شهرستان سمیرم با توجه به معیارهای پایداری و اولویتبندی این ذخیرهگاهها، رسیدن به مدیریت پایدار این منابع را سهلتر میسازد. جهت مقایسهی این ذخیرهگاههای جنگلی هشت معیار وسعت، تنوع زیستی، س...
[ 4 ] - اثر نوع هورمون و بستر پایه بر پرآوری و ریشه‌زایی گیاه دارویی قره‌قات (Ribes khorasanicum)
قره‌قات (Ribes khorasanicum) گیاهی درختچه‌ای و بدون خار متعلق به تیره تک‌جنسی انگور فرنگی است؛ از این جنس حدود 150 گونه شناسایی شده است که عمدتاً در مناطق معتدله نیمکره شمالی پراکنش دارند. رویشگاههای گونه قره‌قات خراسانی به‌دلیل بهره‌برداری بی‌رویه از میوه و چرای بی‌رویه دام در گذشته وحال حاضر، دچار تخریب شده است؛ از سویی بذور آن دارای درصد قوه‌نامیه پایینی است و تجدید حیات گونه در رویشگاههای ...
[ 5 ] - سازگاری گیاهچه‌های حاصل ازکشت بافت گونه بومی و در معرض خطر قره‌قات (Ribes khorasanicum Saghafi & Assadi) در بسترهای مختلف
گونه قره‌قات خراسانی (Ribes khorasanicum) یکی از گونههای بومی خانواده تک‌جنسی Grossulariaceae میباشد که به‌دلیل چرای دام در گذشته و قوه‌نامیه پایین بذرهای آن، جمعیت آن به‌میزان زیادی کاهش یافته است. تکثیر آن در طبیعت تنها از طریق ریزوم صورت می‌گیرد، از آنجایی که تکثیر از طریق بذر و قلمه آن با موفقیت زیادی همراه نبوده است، تکثیر از طریق کشت بافت میتواند راه حل مناسبی برای احیاء رویشگاههای آن...
[ 6 ] - تغییر فراوانی قارچ‌های میکوریزی آربوسکولار و ارتباط آن با تنوع زیستی گیاهی در تودههای مختلف جنگلی (مطالعه موردی؛ سری بینشکی- مازندران)
در این تحقیق، تغییر فراوانی قارچ میکوریزی آربوسکولار و میزان مشارکت گونههای گیاهی شاخص در ارتباط با شاخص-های تنوع‌زیستی‌گیاهی در گروه‌های اکولوژیک مختلف بررسی شد. ترکیب گونههای گیاهی در 53 قطعه نمونه چهارصد مترمربعی، در قالب یک شبکه سیستماتیک به ابعاد 150×200 مترمربع و در محدوده ارتفاعی 400 تا 1700 متر بالاتر از سطح دریا ارزیابی شد. از شیوه تحلیل دوطرفه گونههای شاخص برای طبقه‌بندی قطعه‌های ن...
[ 7 ] - اثر بستر کاشت برویژگی‌های فیزیولوژیکی و ریخت‌شناسی نهالهای ارس (Juniperus excelsa M.Bieb.)
گونه ارس یکی از گونههای بومی و ارزشمند ایران میباشد که سطح قابل توجهی از جنگلهای بخش ایران-تورانی را نیز به خود اختصاص داده‌است. با توجه به مشکلات و هزینه بالای تولید نهال ارس، جهت تولید نهالهای بیشتر و مطلوبتر، اقدام به انجام آزمایشی جهت بررسی اثر بستر کاشت بر ویژگیهای مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی نهالهای یکساله بازکاشتی آن شد. تیمارهای اعمال شده شامل سه نوع بستر می‌شد(خاکA= ترکیب 16 واحد ...
[ 8 ] - تاثیر عوامل فیزیوگرافیک بر تنوع گونه ای پوشش زیر اشکوب جنگلهای ارس (مطالعه موردی: هزار مسجد خراسان رضوی)
چکیده: تاثیر عوامل فیزیوگرافیک بر برخی شاخص های عددی تنوع زیستی گونه های علفی زیر اشکوب جنلگهای ارس در کوههای هزار مسجد در شمال خراسان رضوی بررسی گردید. برای انجام این پژوهش ابتدا نقشه های ارتفاع از سطح دریا، شیب، جهت جغرافیایی تهیه شد. به منظور برداشت پوشش علفی زیر اشکوب 60 پلات یک متر مربعی به روش تصادفی در عرصه پیاده شد. نتایج بدست آمده از آزمونهای آماری نشان داد که هیچ یک از شاخص های عددی ر...
[ 9 ] - بررسی تغییرات غنا و درصد پوشش خزه‌های اپی‌فیت بر تنه درختان انجیلی
در پژوهش حاضر، ضمن شناسایی خزه‌های پوست‌نشین روی درختان انجیلی، تغییرات غنای گونه‌ای و درصد پوشش آنها با تغییر ارتفاعات مختلف روی تنه و دو جهت جغرافیایی در جنگلهای جلگه‌ای و حفاظتشده دانشگاه تربیت مدرس در شرق شهرستان نور بررسی شد. در این رابطه، تعداد 20 پایه از درختان انجیلی با قطر بیش از 40 سانتیمتر به طور تصادفی در منطقه انتخاب شد. نمونهبرداری و ثبت مشخصات پوشش خزه‌ای روی پوست درختان با ب...
[ 10 ] - تنوع ریختی روزنه، سلول‌های همراه و کرک‌های پوششی برگ شاه بلوط اروپایی (Castanea sativa Mill.) در اکوسیستم خزری
حضور گونههای ارزشمند و کم‌یاب از قبیل شاه بلوط اروپایی (Castanea sativa) از خصوصیات منحصر به فرد اکوسیستم خزری است که زمینه‌های مطالعاتی فراوانی برای متخصصان علوم گیاهی فراهم کرده است. با وجود این، نه تنها تحقیقات زیادی بر روی این گونه صورت نگرفته، بلکه روند تخریب، ادامه حیات آن را نیز با خطر روبه‌رو کرده است. در پژوهش حاضر، علاوه بر شناخت انواع کرک پوششی برگ و نوع روزنه با استفاده از میکروسکو...
[ 11 ] - اثر تلقیح قارچ‌های میکوریزی و باکتری Pseudomonas fluorescens بر رشد و زنده‌مانی گیاهچه‌های به‌دست‌آمده از کشت بافت انگور فرنگی خراسانی ( Ribes khorasanicum Saghafi & Assadi)
یکی از گونههای بومی و ارزشمند خراسان رضوی، انگور‌فرنگی خراسانی یا قره‌قات ( Ribes khorasanicum Saghafi & Assadi) است که در ارتفاعات رشته کوه هزارمسجد در محدوده کوچکی از شهرستان‌های درگز و کلات به‌صورت تودههای پراکنده وجود دارد. این گونه به‌دلیل دخالت‌های انسانی، نیاز اکولوژیکی زیاد و قوه نامیه کم بذر آن، در حال از بین رفتن است. هدف از پژوهش پیش‌رو بررسی نقش میکروارگانیسم‌های همزیست در بهبود ...
[ 12 ] - بررسی توزیع مکانی برخی از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و آب جنگلهای مانگرو جزیره قشم با استفاده از زمین‌آمار
این پژوهش با هدف بررسی تغییرات مکانی برخی از خصوصیات خاک و آب جنگلهای مانگرو جزیره قشم ازجمله درصد اشباع، هدایت الکتریکی، اسیدیته گل اشباع، مواد آلی، سدیم، منیزیم، کلسیم، پتاسیم، بافت خاک (درصد شن، سیلت، رس)، سدیم تبادلی، نسبت سدیم قابل جذب، هدایت الکتریکی و اسیدیته آب با استفاده از روش زمین‌آمار انجام شده است. واریوگرام‌های تجربی همسانگرد برای متغیرهای خصوصیات خاک و آب محاسبه شد. نتایج واریوگ...
[ 13 ] - رقابت درون‌گونه‌ای ارژن (Amygdalus orientalis Duh.) تحت‌تأثیر عامل‌های فیزیوگرافی
این پژوهش به‌منظور مطالعه میزان رقابت درون‌گونه‌ای ارژن (.Amygdalus orientalis Duh) تحت‌تأثیر عامل‌های فیزیوگرافی (شیب، جهت و ارتفاع از سطح دریا) در ذخیرهگاه جنگلی تنگ‌خشک سمیرم انجام شد. در منطقه موردمطالعه (هسته مرکزی ذخیرهگاه) 30 پلات دایره‌ای‌شکل 20 آری به‌صورت کاملاً تصادفی پیاده شد. درون هر پلات، چهار میکروپلات رقابت درنظر گرفته شد و میزان رقابت بین پایه‌های ارژن توسط شاخص رقابت Schütz ا...
[ 14 ] - ارائه راهکارهای مدیریتی مقابله با آتشسوزی با استفاده از سامانه پشتیبانی تصمیم‌گیری در جنگلهای زاگرس شمالی (مطالعه موردی جنگلهای حوزه شهرستان مریوان)
یکی از مهمترین عوامل تهدیدکننده جنگلهای زاگرس، آتشسوزیهای عمدی و غیرعمدی است که در چند سال اخیر منجر به تخریب بخش وسیعی از این جنگلها شده است. مطالعه و ارائه تدابیر مدیریتی میتواند نقش کنترل‌کنندهای را برای مقابله با این بحران ایفا کند. بدین منظور مطالعه حاضر به منظور شناسایی و ارزیابی مهمترین فاکتورهای تاًثیرگذار بر روشهای مهار آتشسوزی در جنگلهای مریوان با روش تجزیه و تحلیل سوات (SWOT...
[ 15 ] - تأثیر قارچ‌های میکوریزی آربسکولار بر برخی ویژگیهای مرفولوژیک و فیزیولوژیک نهالهای خنجوک (Pistacia khinjuk) تحت تنش خشکی
به‌منظور بررسی تأثیر قارچ‌های میکوریزی آربسکولار بر ویژگیهای مرفولوژیک و فیزیولوژیک نهالهای خنجوک تحت تنش خشکی، ابتدا این قارچ‌های همزیست در رویشگاههای گونه خنجوک (Pistaciakhinjuk)در استان ایلام جداسازی و شناسایی شدند. سپس با استفاده از روش کشت تله‌ای بر روی ذرت به‌مدت 5 ماه تکثیر و در یک آزمایش گلخانه‌ای به‌منظور بررسی اثر میکوریز بر ویژگیهای مرفولوژیک و فیزیولوژیک نهالهای تحت تنش خشکی در سط...
[ 16 ] - مطالعه میزان توارث‌پذیری برخی از صفات رشد در نهالهای بارانک
این تحقیق به‌منظور تعیین تنوع ژنتیکی و تخمین وراثت‌پذیری صفات رشد نتاج یک جمعیت از بارانک (Sorbus torminalis (L.). Crantz) واقع در ارتفاعات، در راشستان‌های بالابند انجام شد. در جنگلهای مرکزی مازندران (ساری) یک رویشگاه بارانک به‌نام اشک در محدوده ارتفاعی 2100 تا2300 متر از سطح دریا انتخاب و از 20 پایه مادری آن بذر تهیه و در نهالستان اوریملک سنگده (1550 متر ارتفاع از سطح دریا) به اندازه کافی نه...
[ 17 ] - بررسی اکولوژیکی رویشگاه جنگلی ارغوان در شمال ایلام
به منظور بررسی اکولوژیکی دره ارغوان در شمال شهرستان ایلام و شناسایی رویشگاههای موجود، محدوده آن در روی نقشه توپوگرافی تعیین و به صورت تصادفی 57 قطعه نمونه 400 متر مربعی پیاده شد. پوشش گیاهی (شامل گونههای درختی، درختچه‌ای، بوته‌ای و علفی)، خاک و عوامل فیزیوگرافی منطقه برداشت شد. با استفاده از روشهای آماری چند متغیره در منطقه مورد مطالعه چهار رویشگاه شناسایی شدند. بر اساس این نتایج رویشگاه بادام...
[ 18 ] - بررسی تنوع گونههای گیاهی در ارتباط با عوامل فیزیوگرافیکی در منطقه جنگلی ده سرخ، جوانرود، استان کرمانشاه
تنوع گونه‌ای یکی از خصوصیات مهم جوامع زیستی است. تنوع ارگانیسم ها، اندازه‌گیری تنوع و آزمون فرض هایی درباره علل تنوع از جمله مسائلی هستند که مدت‌های مدیدی مورد علاقه اکولوژیست‌ها بوده اند. در این تحقیق تنوع گونههای گیاهی در منطقه جنگلی ده سرخ با برداشت 60 قطعه نمونه 256 متر مربعی و 240 قطعه نمونه 25/2 متر مربعی و محاسبه شش شاخص تنوع و یکنواختی(سیمپسون دوطرفه، شانون، هیل، پایلو، آلاتالو و ملین...
[ 19 ] - اثر سن پایه‌های مادری و یک سال نگهداری بذر در رویاندن بذر بارانک
به‌منظور بررسی اثر سن پایه‌های مادری و تأثیر یک سال نگهداری بذر در انبار در رویاندن بذر بارانک در نهالستان، بذرهای 40 پایه بارانک در جنگلهای سنگده ساری (ارتفاع از سطح دریا 1700 الی 2300 متر) در سال 1379 جمع‌آوری شده و در دو سال متوالی (1379 و1380) در گلدان‌های پلاستیکی کاشته و گلدان‌ها در فضای نهالستان اوریملک چوب فریم واقع در ارتفاع 1550 متری از سطح دریا قرار داده شدند. جوانه‌زنی بذر و زنده...
[ 20 ] - بررسی تأثیر ارتفاع از سطح دریا و مؤلفه‌های خاک بر میزان رقابت بین گونههای ارژن Amygdalus orientalis (مطالعه موردی: ذخیرهگاه جنگلی تنگ‌خشک سمیرم)
امروزه ذخیرهگاههای جنگلی بهعنوان مناطق حفاظت شده بسیار مهم محسوب میشوند و تجزیه و تحلیل روابط پوششگیاهی و عوامل محیطی در این ذخیرهگاهها بهعنوان مباحث مهم بومشناسی، از اهمیت بالایی برخوردار میباشد. به‌منظور رسیدن به اهداف مورد نظر، در منطقه مورد مطالعه (هسته مرکزی ذخیرهگاه) 30 قطعهنمونه دایرهای شکل 20 آری به صورت کاملاً تصادفی پیاده شد. درون هر قطعهنمونه، 4 میکروپلات به‌منظور بررسی ...
[ 21 ] - بررسی تنوع در خصوصیات مورفولوژیک برگ و میوه گونه داغداغان (L. Celtis australis) در شرایط جغرافیایی مختلف
با توجه به تخریب وسیع رویشگاههای داغداغان در شمال ایران، مطالعه تنوع ژنتیکی و شناخت نیازهای اکولوژیک آن جهت حفاظت و مدیریت اصولیتر، ضروری به نظر میرسد. در این راستا تحقیق حاضر در نظر دارد تا براساس صفات مورفولوژیکی برگ و میوه و با استفاده از روشهای آماری چند متغیره، تنوع جغرافیایی این گونه را در بین جمعیتهای مختلف مورد مطالعه قرار دهد. برای انجام این تحقیق از سه رویشگاه طبیعی گونه داغداغان...
[ 22 ] - ارزیابی مقاومت به خشکی در گلابی جنگلی (Pyrus boisseriana Buhse.)
ژرم پلاسم‌های وحشی گونههای باغی منابع ارزشمندی هستند که می‌توانند در جنگلداری پایدار مورد توجه قرار بگیرند. در این پژوهش، ژرم‌پلاسم وحشی گلابی (Pyrus boisseriana Buhse.) از یک اکوسیستم جنگلی (جوزک- درکش، خراسان شمالی) جمع آوری و در یک آزمایش گلخانه‌ایی پتانسیل مقاومت آن به خشکی بر اساس پارامترهای فیزیولوژی، رشد و بیوشیمیایی ارزیابی شد. در شرایط گلخانه و با اعمال قطع آبیاری بر نهالهای شش ماهه،...
[ 23 ] - پتانسیل مقاومت به استرس غرقابی در ژرم پلاسم گلابی وحشی (Pyrus boisseriana Buhse.)
ژرم‌پلاسم وحشی گونههای گیاهی به‌واسطة اکتساب سازگاری در سطح ژن تا خصوصیات ظاهری، سازگاری مقبولی به انواع تنشهای محیطی نشان میدهند که استفاده از آنها در جنگلکاریها، کشاورزی، و باغداری مورد توجه قرار می‌گیرد. در این پژوهش، با تکیه بر مطالعة زنده‌مانی، رشد، زیستتوده، و تغییرات فیزیولوژیکی نهالهای گلابی وحشی، پتانسیل این گونه، بهعنوان پایک در باغهایی که به‌طور متناوب تحت تأثیر شرایط غرقا...
[ 24 ] - تغییرات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی در نهالهای گلابی وحشی (Pyrus boisseriana) در پاسخ به تغییرات آبیاری
بهترین راه مقابله با خشکی همراهی با آن میباشد که در این بین استفاده از ژنوتیپهای وحشی از اهمیت ویژهایی برخوردار است. هدف تحقیق حاضر، درک عمیق از مکانیسمهای ژرم پلاسم وحشی گلابی (Pyrus biosseriana) در پاسخ به تنش قطع آبیاری و ارزیابی قدرت بازیابی آن میباشد. در همین راستا بعد از قطع آبیاری به مدت 18 روز، مصادف با علائم پژمردگی برگ، شاخص های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در برخی از نهالها ارزیابی...
[ 25 ] - بررسی برخی ویژگیهای فیزیکی، بیومتریک و مکانیکی چوب محلبCerasus mahaleb (L.) Mill در رویشگاههای جنگلی زاگرس میانی
گونه محلب Cerasus mahaleb (L.) Mill یکی از مهمترین پهن‌برگان جنگلهای زاگرس است. چوب این گونه از زمان‌های قدیم به دلیل خاصیت خمش‌پذیری خوب و معطر بودنش همواره مورد استفاده در مصارف روستایی بوده و هست. با توجه به اینکه بهینه‌سازی مصرف چوب ارتباط تنگاتنگی با شناحت ویژگیهای فیزیکی، آناتومیکی و سایر خواص مهندسی آن پیدا می‌کند بنابراین در این تحقیق سه اصله درخت سالم محلب برای بررسی ویژگیهای مهندسی چ...
[ 26 ] - فراوانی و تنوع کرم‌ها در خاک سطحی رویشگاههای جنگلی تخریب و احیاشدۀ ناحیۀ خزری
کرمهای خاکی، مهمترین مشخصه در ارزیابی کیفیت و سلامت خاک اکوسیستمهای جنگلی به‌شمار می‌آیند. وضعیت رویشگاههای جنگلی (تخریبیافته یا حفاظتشده) و نوع پوشش درختی از جمله عوامل مؤثر بر فراوانی و تنوع کرمهای خاکی معرفی شدهاند. با هدف بررسی اثر رویشگاههای جنگلی تخریب‌شده و احیاشدۀ ناحیۀ خزری بر فراوانی و تنوع این موجودات خاک‌زی، نمونهبرداری از لاشبرگ و خاک (سطح 20 ×20 سانتیمتر، عمق 15 سانتیم...
[ 27 ] - مقایسه اثرات نانوذرات دیاکسید تیتانیوم و سلیکون بر نهالهای گلابی وحشی در مواجهه با تنش خشکی
امروزه استفاده از نانوذرات بهعنوان راهکاری مناسب به جهت افزایش مقاومت گیاهان به تنشهای محیطی مورد توجه قرار گرفته است. در پژوهش حاضر، نهالهای گلابی وحشی در شرایط گلخانه توسط نانوذرات دیاکسید تیتانیوم و سیلیکون با غلظتهای مختلف آبیاری شدند و سپس با قطع آبیاری به مدت 14 روز تحت تنش خشکی قرار گرفتند. در انتهای آزمایش شاخصهایی از قبیل محتوای نسبی رطوبت، وضعیت پتانسیل آبی نهال، زیتوده ریشه، ن...
[ 28 ] - تغییر‌پذیری اشکال هوموس در رابطه با عوامل اکولوژیکی پوشش گیاهی و خاک در طبقات مختلف ارتفاعی
سیستم‌های هوموس بزرگ‌ترین بخش ذخیرۀ کربن آلی خاک به حساب می‌آیند و تأثیر بسیار مهمی در فرایندهای اکولوژیکی جنگل دارند. در این زمینه، ارتفاع از سطح دریا با تأثیر بر ویژگیهای زیستی و غیرزیستی اکوسیستم جنگل، برای ارزیابی تغییرات پوشش و توزیع سیستم‌های هوموس عامل مهمی به شمار می‌آید. در این پژوهش مشخصه‌های ریختی اشکال هوموس در سه طبقۀ ارتفاعی 500، 1000 و 1500 متر از سطح دریا در سه ترانسکت ارتفاعی ...
[ 29 ] - Prioritizing of the Hyrcanian Proposed Sites for Inscription on the UNESCO´S World Heritage List by use of Decision Making Methods
Hyrcanian forests are one of the most valuable forests in the world, dating from about 25 to 50 million years old. Climate variation, unique plant and animal species accompany with habitat diversity have made these forests one of the most unique ecosystems on Earth and worthy of being listed on the UNESCOchr('39')s World Heritage List. Therefore, the main purpose of this study is to use both De...