سید کمال صادقی
(مسوول مکاتبات): دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
[ 1 ] - بررسی تأثیر متغیرهای جمعیتی بر کیفیت محیط زیست بر مبنای مدل STIRPAT
زمینه و هدف: اندازه و ترکیب جمعیت از مهمترین متغیرهای تأثیرگذار بر کیفیت محیط زیست میباشند. مطالعات تجربی در مورد تأثیر عوامل جمعیتی بر انتشار آلودگی نتایج بسیار متفاوتی داشته است. شناسایی و تعیین چگونگی و میزان تأثیر این متغیرها بر کیفیت محیط زیست میتواند در اتخاذ سیاستها و تدوین مقررات زیست محیطی نقش بهسزایی داشته باشد. روش بررسی: در مطالعه حاضر با به‌کارگیری تجزیه و تحلیل اقتصاد سنجی...
[ 2 ] - بررسی رابطه بلندمدت بین مخارج آموزشی، بهداشتی ، امنیت و رفاه اجتماعی و رشد اقتصادی در کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی (رهیافت حداقل مربعات پویا)
چگونگی ترکیب مخارج دولت و تاثیر آن بر رشد اقتصادی از موضوعات مورد توجه اقتصاددانان بوده و بخش عمده‌ای از مطالعات تجربی با تکیه بر مدل‌های رشد درونزا به مطالعه تاثیر ترکیب مخارج دولتی بر رشد اقتصادی پردخته‌اند. در این راستا، مطالعه حاضر به بررسی رابطه بلندمدت بین مخارج آموزشی، مخارج بهداشتی و مخارج امنیت و رفاه اجتماعی با رشد اقتصادی در 57 کشور عضو سازمان کنفرانس اسلامی طی سالهای 2010-1970 پرداخ...
[ 3 ] - بررسی همگرایی دموکراسی در کشورهای در حال توسعه با استفاده از رهیافت اقتصادسنجی فضایی
هدف مقاله بررسی تجربی همگرایی دموکراسی در کشورهای در حال توسعه است. بدین منظور از رویکرد اقتصادسنجی فضایی و دادههای پانل در دوره زمانی 1990- 2014 استفاده شده است. نتایج نشان میدهد مجاورت جغرافیایی کشورها اثر مثبت و معناداری بر دموکراسی دارد. به طور متوسط افزایش سطح دموکراسی همسایگان جغرافیایی باعث 6 درصد افزایش دموکراسی میشود که نشان‌دهنده تأثیرپذیری سیاسی کشورها از یکدیگر است. به طور کلی...
[ 4 ] - سیاستهای مالی و توزیع درآمد در ایران: رهیافت FAVAR
هدف این مقاله بررسی تاثیر سیاستهای مالی دولت بر توزیع درآمد است. برای این منظور از روش نوین خودرگرسیون برداری عامل افزوده (FAVAR) و دادههای فصلی طی دوره 1393-1369 برای 99 متغیر اقتصاد کلان استفاده شده است. توابع واکنش آنی حاصل از برآورد مدل نشان میدهد یک شوک مثبت به اندازه یک انحراف معیار در مخارج جاری دولت ضریب جینی را افزایش داده و موجب بدتر شدن توزیع درآمد میشود؛ در حالی که شوک مخارج عم...
[ 5 ] - رابطه بین مصرف انرژی و تولید در بخش صنعت ایران
هدف اصلی این مقاله بررسی رابطه بین مصرف انرژی و ارزش تولیدات زیر بخش‌های صنعتی در صنایع چهاررقمی ایرانبا استفاده از علیت گرنجر و گرنجر- هشیائودر دوره 86-1374 می باشد. نتایج مدل نشان میدهد که بین متغیرهای ارزش تولیدات صنعتی و انرژی مصرفی در این بخش یک رابطه علی یک طرفه از سوی انرژی مصرفی به ارزش تولیدات زیربخش‌های صنعتی، بر اساس طبقه بندی ISIC برقرار بوده و این رابطه علی یک طرفه در هر دو رو...
[ 6 ] - بررسی عوامل مؤثر بر ریسک بازار سهام با تأکید بر جهانی‌شدن مالی در قالب رفتار پویای بازار سهام
جهانی شدن مالی با ویژگی‌هایی همچون افزایش تحرک سرمایه در سطح بینالمللی، کاهش موانع در مسیر سرمایه‌گذاریهای مشترک و افزایش سرمایهگذاری مستقیم خارجی و تأثیری که بر بازار اوراق بهادار دارد، توجه بسیاری از کشورهای در حال توسعه را به خود جلب نموده است. از اینرو، در این پژوهش با مطالعه پویایی رفتار بازارهای اوراق بهادار کشورهای تولید کننده نفت منطقه خاورمیانه شامل ایران، بحرین، امارات متحده عربی، ...
[ 7 ] - بررسی اثرات فضایی فاصله جغرافیایی و تجارت خارجی بر دموکراسی در کشورهای منتخب اسلامی: رویکرد اقتصادسنجی فضایی
در سالهای اخیر مطالعه در زمینه ارتباط متقابل دموکراسی و متغیرهای اقتصادی در بین اندیشمندان اقتصادی و علوم سیاسی افزایش یافته است. در این مطالعات دموکراسی به عنوان یک متغیر تأثیرگذار بر متغیرهای اقتصادی در مدل‌های اقتصادسنجی وارد شده است و کمتر به تأثیرپذیری دموکراسی از متغیرهای اقتصادی پرداخته شده است. بنابراین، در این پژوهش به بررسی اثر متغیرهای اقتصادی بر سطح دموکراسی در کشورهای منتخب اسل...
[ 8 ] - کاربرد الگوی سیستم تقاضای مستقیم جمع پذیر ضمنی در تبیین رفتار مصرفی خانوارهای شهری و روستایی کشور
اطلاع از کشش درآمدی کالاها در سیاستگذاریهای اقتصادی اهمیت ویژهای دارد. به همین دلیل برآورد تابع تقاضایی که از یک سو با ویژگیهای نظریه مصرفکننده سازگار بوده و از سوی دیگر قدرت پیشبینی بالایی داشته باشد، همواره یکی از مسائل پیشروی اقتصاددانان بوده است. در این مطالعه با استفاده از سیستم تقاضای مستقیم جمع پذیرضمنی (AIDADS) و بر اساس دادههای تفصیلی طرح هزینه و درآمد خانوارهای شهری و روستای...
[ 9 ] - Exchange Rate Pass-Through and Inflation in Dollarized Economies: Evidence from the Middle Eastern and North African Countries
T he investigation of exchange rate pass-through is an important issue in international finance. The relationship between exchange rate pass-through and exchange rate arrangements such as the dollarization regime has been examined in recent decades. For this purpose, the main objective of this study is to investigate the effect of exchange rate pass-through on the domestic inflation in selecte...
[ 10 ] - مطالعه وضعیت رد پای کربن، متان و اکسید نیتروژن زیربخش‌های کشاورزی در مقایسه با سایر بخش‌های اقتصادی در ایران با رهیافت ماتریس حسابداری اجتماعی (SAM)
در چند دهه اخیر انتشار بیشتر آلاینده‌های ناشی از مصرف انرژی، اثرات مخرب بیشتری بر محیط زیست گذاشته است. سهم برخی بخش‌های تولیدی نسبت به سایر بخش‌ها بیشتر بوده و از کشوری به کشور دیگر ممکن است متفاوت باشد. این در حالی است که هر کشور با توجه به موقعیت زیستی‌اش ظرفیتی در جذب آلاینده‌ها دارد. کربن، متان و اکسید نیتروژن از مهمترین گازهای گلخانهای به شمار می‌روند که با انتشار بیش از ظرفیت زیستی آنها...
[ 11 ] - بررسی رابطه علی بین انتشار دیاکسیدکربن، سرمایهگذاری مستقیم خارجی، سرانه مصرف انرژی و تولید ناخالص داخلی در ایران (رهیافت آزمون علیت تودا- یاماموتو)
بخش بزرگی از مصرف انرژی در جهان توسط سوختهای فسیلی تأمین میشود، که این امر موجب انتشار وسیع مواد آلاینده و خطرناک به محیط زیست شده و باعث گرم شدن کره زمین و تغییرات آب و هوایی میشود. آنچه مسلم است مصرف انرژی در جهان به منظور رشد اقتصادی رو به افزایش است و در نتیجه انتشار گازهای گلخانهای بویژه دیاکسیدکربن، در اثر مصرف سوختهای فسیلی روندی فزاینده دارد. از این رو در مطالعه حاضر به بررسی راب...
[ 12 ] - بررسی عوامل اقتصادی موثر بر دموکراسی در کشورهای در حال توسعه با استفاده از رهیافت اقتصادسنجی فضایی
در سالهای اخیر مطالعه در زمینه ارتباط متقابل دموکراسی و متغیرهای اقتصادی در بین اندیشمندان علوم اقتصادی و علوم سیاسی افزایش یافته است. در دنیای واقعی بین اقتصاد و سیاست به دلیل تأثیر عملکرد اقتصاد بر ساختار سیاسی تمام کشورها رابطه نزدیکی وجود دارد. این مطالعه به بررسی تأثیر عوامل اقتصادی بر دموکراسی در کشورهای در حال توسعه طی دوره زمانی 2014-1990 با استفاده از روش‌های اقتصادسنجی فضایی و داده‌ه...
[ 13 ] - مطالعه وضعیت تراز تجاری رد پای کربن بخش‌های اقتصادی در ایران با رهیافت ماتریس حسابداری اجتماعی(SAM)
در چند دهه اخیر انتشار بیشتر آلاینده‌های کربن ناشی از مصرف انرژی، اثرات مخرب بیشتری بر محیط زیست گذاشته است. سهم برخی صنایع و بخش‌های تولیدی نسبت به سایر بخش‌ها بیشتر بوده و از کشوری به کشور دیگر ممکن است متفاوت باشد. برخی کشورها با انتقال صنایع آلاینده به کشورهای دیگر جنگ کربن را شروع نموده‌اند. این در حالی است که هر کشور با توجه به موقعیت زیستی اش ظرفیتی در جذب آلاینده‌ها دارد. اگر رد پای کرب...
[ 14 ] - سنجش رد پای آب بخش های اقتصادی در ایران با رهیافت ماتریس حسابداری اجتماعی(SAM)
هر کشوری با توجه به موقعیت زیستی خود، ظرفیت مشخصی برای بهره برداری از منابع آبی دارد که این ظرفیت توسط ظرفیت اکولوژیکی محاسبه می‌گردد. استفاده بیش از حد، از این ظرفیت اثرات مخربی به محیط زیست دارد که این تبعات منفی با توجه به نحوه بکارگیری آب توسط خانوارها و بخش‌های تولیدی متفاوت خواهد بود. با توجه به اهمیت آب، در زندگی انسان‌ها و حفظ محیط زیست، این پژوهش با استفاده از ماتریس حسابداری اجتماعی س...
[ 15 ] - سنجش ردپای بوم‌شناختی کربن دهک‌‌های خانوارهای شهری و روستایی در ایران با رهیافت ماتریس حسابداری اجتماعی (SAM)
هر کشوری با توجه به موقعیت زیستی آن ظرفیتی در جذب آلاینده‌ها دارد. با افزایش تولید، جمعیت و مصرف مستقیم و غیرمستقیم انرژی‌های فسیلی، انتشار آلاینده‌ها از جمله دی‌اکسید کربن افزایش یافته و اثرات مخربی به محیط زیست وارد می‌‌نماید. بهطوریکه موجب عدم تعادل در گازهای گلخانه‌های، گرم‌تر شدن زمین، تغییرات اقلیمی و آب هوایی و به خطر افتادن زندگی انسان‌ها و جانداران شده است. بسته به اینکه بخش‌های تولی...
[ 16 ] - تعیین مزیت نسبی صادراتی و ساختار بازار صادرات و واردات جهانی زعفران
گسترش صادرات غیر نفتی و تنوع بخشیدن به درآمدهای صادراتی کشور، به منظور کاهش آسیب پذیری اهداف توسعه اقتصادی کشور ضرورت دارد. با توجه به اهمیت محصول زعفران در صادرات غیر نفتی کشور و سهم 70 درصدی آن در ارزش صادرات جهانی، هدف پژوهش حاضر تعیین مزیت نسبی و ساختار بازار صادرات و وادرات جهانی زعفران طی دوره 2008-2004 می باشد. به منظور تعیین مزیت نسبی از دو شاخص مزیت نسبی آشکار شده و مزیت نسبی آشکار شده...
[ 17 ] - بررسی اثرات نامتقارن نااطمینانی برعملکرد اقتصاد کلان در ایران: مشاهداتی بر پایه مدل VARMA, MVGARCH-M
اثرات نااطمینانی اقتصاد کلان اعم از اسمی (تورم) و حقیقی (رشد تولید)بر عملکرد و کارایی اقتصاد از جمله موضوعات مهم و پیچیده میباشد.هزینه‌های تورم بالا و نااطمینانی تورم اثرات نامطلوب و جبران ناپذیری را بر پیکره اقتصاد و رفاه جامعه وارد می‌سازد. جدای از روند تورم در طول زمان، نااطمینانی تورم نیز ممکن است رشد تولید را تحت تاثیر قرار دهد. همانند نااطمینانی تورم، نااطمینانی رشد تولید نیز میتواند اث...
[ 18 ] - بررسی اثر تجارت بر سرریز دموکراسی در کشورهای در حال توسعه: با استفاده از رهیافت اقتصادسنجی فضایی
رابطه میان اقتصاد و دموکراسی همواره یکی از بحث برانگیزترین مسائل رشته‌های مختلف علوم انسانی بوده است. در بیشتر مطالعات دموکراسی به عنوان یک متغیر تأثیرگذار بر متغیرهای اقتصادی در مدل‌های اقتصادسنجی وارد شده است و کمتر به تأثیرپذیری دموکراسی از متغیرهای اقتصادی پرداخته شده است. بر اساس ادبیات اقتصادی از مهمترین متغیرهای اقتصادی موثر بر دموکراسی تجارت و رشد اقتصادی هستند. از این رو، در این پژوه...
[ 19 ] - مطالعه عوامل تأثیرگذار بر فضای کسب‌وکار در ایران
منظور از فضای کسب‌وکار مجموعه عواملی است که بر شکل‌گیری، تداوم و عملکرد بنگاه تأثیرگذار هستند و تغییر آنها برای مدیران بنگاه‌های اقتصادی بسیار پرهزینه و یا غیرممکن میباشد. محیط کسب‌وکار محل تبادل و تأمین داده‌ها و ستاده‌های کار و فعالیت بنگاه‌های اقتصادی است و از اینرو، نقش سرنوشت‌سازی در حیات و بقای سازمان‌ها و شرکت‌ها (بنگاه‌های اقتصادی) طی دوره عمر آنها برعهده دارد. جهت بررسی بیشتر جایگاه ...
[ 20 ] - رابطه بین توسعه مالی و رشد اقتصادی در ایران (1388-1352)
این مقاله به بررسی رابطه بین توسعه مالی و رشد اقتصادی در ایران طی دوره 1388-1352 می‌پردازد. برای این منظور از مدل خودرگرسیون برداری(VAR) و روش هم‌انباشتگی یوهانسن- یوسیلیوس برای بررسی رابطه بلندمدت میان توسعه مالی و رشد اقتصادی استفاده شده است. نتایج حاصل از تخمین مدل دلالت بر وجود رابطه معنادار بین توسعه مالی و متغیرهای موجودی سرمایه فیزیکی، نرخ بهره حقیقی و درآمدهای حاصل از صادرات نفت با ر...
[ 21 ] - تأثیر ساختار سنی جمعیت و نرخ پسانداز بر رشد اقتصادی ایران: با رویکرد رگرسیون چندک
دستیابی به رشد اقتصادی و درآمد سرانه بالا نیازمند شناخت عوامل و امکانات بالقوه اقتصاد میباشد. عوامل مختلفی همچون نرخ پسانداز و تغییر در ساختار سنی جمعیت که نشان دهندهی پویایی جمعیت میباشد، میتواند رشد اقتصادی را تحت تأثیر قرار دهد.هدف اصلی این مطالعه بررسی تأثیر ساختار سنی جمعیت و نرخ پسانداز بر رشد اقتصادی ایران طی دورهی1393-1345 است. برای این منظور، مدل تجربی تحقیق با استفاده از رگرسی...
[ 22 ] - بررسی اثر مخارج عمرانی دولت بر توزیع درآمد در مناطق روستایی ایران: کاربرد مدل FAVAR **
نقش روستا در تامین امنیت غذایی، صادرات غیرنفتی، تولید ناخالص داخلی، ایجاد اشتغال و درآمد باعث شده است که برنامههایی جهت تقویت زیرساختهای اقتصادی و اجتماعی در راستای کاهش نابرابری و بهبود توزیع درآمد مناطق روستایی، طرحریزی و اجرا شود. از جمله سازوکارهای مناسب برای توسعه پایدار مناطق روستایی با هدف ارتقای درآمد و توزیع برابر آن، سرمایهگذاری در زیرساختهای عمرانی است. با توجه به اهمیت و نق...
[ 23 ] - بررسی مؤثرترین عوامل توضیح‌دهنده رشد اقتصادی در کشورهای سازمان همکاری اسلامی: رهیافت حداکثر راست‌نمایی پانل بیزی
نواقص الگوهای رشد و شیوه‌های بررسی شواهد تجربی مربوطه، و نیز تعدد منابع و عوامل رشد اقتصادی، منجر به نااطمینانی از صحت تصریح مدل شده و مانع اجماعِ محققان، در مورد عوامل کلیدی تعیین‌کننده رشد اقتصادی شده است. هدف این مقاله تعیین مهمترین عوامل رشد در کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی بوده است. بدین منظور، نمونه‌ای از این کشورها در دوره 2015– 1975، انتخاب شده و با استفاده از رهیافت حداکثر راست...
[ 24 ] - تأثیر رشد بهینه جمعیت بر رشد فناوری، تحلیل بهینه بین کشوری
Abstract Today, population growth is one of the most important issues facing the countries because it affects the patterns of sustainable economic growth. Population growth is a key element of semi-endogenous economic growth models. Semi-endogenous growth states that economic growth is correlated with the growth rate of effort in research and development. The common features of these models ...
[ 25 ] - بررسی تطبیقی روش‌های متعارف تعیین عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی و روش‌های بیزی در کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی
طبق ادبیات رشد، ده‌ها عامل بر رشد و فرآیند آن اثر دارند. تعدد عوامل تعیین‌کننده رشد، باعث نااطمینانی تصریح‌مدل و مانع اجماعِ محققان شده است. در اقتصادسنجی رشد، تئوری و ناحیه انتخاب‌شده بررسی اثر چند عامل خاص را دیکته می‌کند. این مقاله به مطالعه تطبیقی رهیافت‌های متعارف و روش‌های بیزی و مقایسه نحوه عمل و کارایی آنها در تعیین مؤثرترین عواملِ تعیین‌کننده رشداقتصادی درکشورهای‌سازمان‌همکاری‌اسل...
[ 26 ] - بررسی همگرایی دموکراسی در کشورهای در حال توسعه با استفاده از رهیافت اقتصادسنجی فضایی
هدف مقاله بررسی تجربی همگرایی دموکراسی در کشورهای در حال توسعه است. بدین منظور از رویکرد اقتصادسنجی فضایی و دادههای پانل در دوره زمانی 1990- 2014 استفاده شده است. نتایج نشان میدهد مجاورت جغرافیایی کشورها اثر مثبت و معناداری بر دموکراسی دارد. به طور متوسط افزایش سطح دموکراسی همسایگان جغرافیایی باعث 6 درصد افزایش دموکراسی میشود که نشان‌دهنده تأثیرپذیری سیاسی کشورها از یکدیگر است. به طور کلی...
[ 27 ] - سیاستهای مالی و توزیع درآمد در ایران: رهیافت FAVAR
هدف این مقاله بررسی تاثیر سیاستهای مالی دولت بر توزیع درآمد است. برای این منظور از روش نوین خودرگرسیون برداری عامل افزوده (FAVAR) و دادههای فصلی طی دوره 1393-1369 برای 99 متغیر اقتصاد کلان استفاده شده است. توابع واکنش آنی حاصل از برآورد مدل نشان میدهد یک شوک مثبت به اندازه یک انحراف معیار در مخارج جاری دولت ضریب جینی را افزایش داده و موجب بدتر شدن توزیع درآمد میشود؛ در حالی که شوک مخارج عم...
[ 28 ] - رابطه بین مصرف انرژی و تولید در بخش صنعت ایران
هدف اصلی این مقاله بررسی رابطه بین مصرف انرژی و ارزش تولیدات زیر بخش‌های صنعتی در صنایع چهاررقمی ایرانبا استفاده از علیت گرنجر و گرنجر- هشیائودر دوره 86-1374 می باشد. نتایج مدل نشان میدهد که بین متغیرهای ارزش تولیدات صنعتی و انرژی مصرفی در این بخش یک رابطه علی یک طرفه از سوی انرژی مصرفی به ارزش تولیدات زیربخش‌های صنعتی، بر اساس طبقه بندی ISIC برقرار بوده و این رابطه علی یک طرفه در هر دو رو...
[ 29 ] - Economic growth and energy consumption: New evidence using continuous wavelet
This study examines the relationship between energy consumption and economic growth in the Iranian economy. To that end, a wavelet transformation technique is used, which allows us to combine the time domain and frequency domain characteristics of two time series together. Using this approach and data for the period 1991:2 – 2017:1, this study tries to overcome the shortcomings of standard eco...
[ 30 ] - Investigating the Effect of Public Debt on Economic Growth in Selected Islamic countries
The purpose of debt from both domestic and foreign sources is to bridge the resource gap between savings and investment. But not paying attention to debt and its role in the process of economic growth and development, may lead to adverse effects of debt on economic growth and also affect development programs. Therefore, the purpose of this study was to investigate the effect of public debt on e...
نویسندگان همکار