منوچهر گرجی

استاد، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، البرز، ایران

[ 1 ] - تأثیر تنش خشکی آخر فصل و توالی زراعی بر عملکرد کمّی و کیفی گندم آبی تحت مدیریت مرسوم و حفاظتی

بی‌خاک‌ورزی در کنار توالی زراعی مناسب میتواند رطوبت و مواد غذایی لازم را برای گیاه در معرض تنش خشکی فراهم کند. به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی پایان فصل و توالی زراعی بر عملکرد کمی و کیفی گندم رقم پارسی آزمایشی با استفاده از طرح آماری کرت‌های خردشده (اسپلیت پلات) در قالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعۀ پژوهشی مؤسسۀ تحقیقات اصلاح و تهیۀ نهال و بذر کرج در دو سال زراعی 93 و 94 به اجرا د...

[ 2 ] - تاثیر روش های مختلف خاک‌ورزی بر عملکرد گندم دیم در اقلیم های سرد، معتدل و نیمه‌گرمسیری استان کرمانشاه

به منظور تعیین‏ تأثیر روش‌های مختلف خاک‌ورزی بر عملکرد و برخی صفات گندم و همچنین برخی ویژگی‌های خاک در گندم دیم، شش آزمایش‌ ‏در اقلیم‌های سردسیر، معتدل و نیمه‌گرمسیر استان کرمانشاه در غرب ایران در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با پنج تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه روش خاک‌ورزی، بی‌خاک‌ورزی، خاک‌ورزی کاهشی و خاک‌ورزی متداول بودند.‌ بیشترین عملکرد در روش‌های بی‌خاک‌ورزی (2365 کیلوگرم در ...

[ 3 ] - تأثیر روش‎های مختلف خاک‎ورزی بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود وگندم و ویژگی‌های فیزیکی خاک در شرایط دیم کرمانشاه

به منظور بررسی سامانه‌های مختلف خا‌ک‌ورزی متداول و حفاظتی (بی‌خاک‌ورزی و خا‌ک‌ورزی کاهشی) بر عملکرد و برخی صفات گندم و نخود و ویژگی‌های فیزیکی خاک، آزمایش‌هایی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود کرمانشاه به مدت سه سال زراعی(1393-1390) اجرا شد. در سال اول نخود در آزمایشی با استفاده از سه سامانة خا‌ک‌ورزی مختلف در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با پنج تکرار کشت شد. در سال‌های دوم و سوم آزمایشی ...

[ 4 ] - تولید زغال زیستی از پوسته شلتوک برنج و تأثیر آن بر زیست‌توده عدس و گندم

سابقه و هدف: کاربرد زغال زیستی به عنوان راه‌کاری برای توقف طولانی‌مدت کربن در خاک، مورد توجه جهانی قرار گرفته است. کاربرد زغال زیستی در خاک علاوه بر توقف طولانی‌مدت کربن و مبارزه با تغییر اقلیم می‌تواند منجر به بهبود ویژگی‌های خاک، افزایش رشد گیاه و مدیریت پایدار بقایا و پسماند‌های زیست‌توده در مزارع، باغات و صنایع نیز شود. اغلب گزارشات در مورد اثرات مثبت زغال زیستی در خاک‌های اسیدی انجام گرفته...

[ 5 ] - ارزیابی اثرات بلندمدت فرسایش بر پتانسیل باروری خاک در حوضه کوهین استان قزوین

حفظ باروری خاک یکی از عوامل کلیدی در کشاورزی پایدار به‌شمار می‌رود. فرسایش خاک در بلند مدت باعث کاهش باروری خاک می‌گردد. لذا به‌منظور پایداری تولیدات کشاورزی، تعیین فرسایش قابل قبول ضرورت دارد. در این پژوهش اثرات بلند مدت فرسایش بر باروری خاک در حوضه نمونه کوهین ارزیابی گردید. برای پیش بینی تغییرات باروری خاک ناشی از فرسایش در بلند مدت از شاخص باروری خاک استفاده شد. مقدار ماده آلی و ظرفیت نگهدا...

[ 6 ] - استفاده از رادیونوکلوئید بریلیوم-7 در برآورد توزیع مجدد خاک در زمین های دیم استان کرمانشاه

در دهه های اخیر، رادیوایزوتوپ های سزیم-137، سرب-210 اضافی و بریلیوم-7 در برآورد فرسایش و رسوب بطور فزاینده ای مورد استفاده قرار گرفته اند. هرچند تاکنون مطالعات فرسایش و رسوب، با استفاده از سزیم-137 و تا حدودی سرب-210 صورت گرفته است لیکن نیاز به تحقیق بیشتر در ارتباط با امکان استفاده از بریلیوم-7 بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک، می باشد. مزیت اصلی روش نوین بریلیوم-7 نسبت به دو رادیونوکلونید دیگر، ...

[ 7 ] - تهیۀ نقشۀ تخریب خاک بر مبنای روش ژئوپدولوژی و مدل گلاسود با استفاده از سامانۀ اطلاعات جغرافیایی در شرق استان قزوین

امروزه، توجه به اهمیت حفاظت از منابع خاک در کشاورزی و منابع طبیعی با هدف جلوگیری از تخریب و انحطاط آن ضروری به نظر می‏رسد. تخریب‏ خاک و اراضی، به منزلة عاملی مستقیم، در تهدید محیط زیست جهانی، رفاه انسان و جامعه مشهود است. این تحقیق به منظور تهیة نقشة تخریب خاک در شرق استان قزوین انجام شد. نقشة خاک منطقه، با استفاده از روش ژئوپدولوژی، از تلفیق لایه‏های اطلاعاتی لیتولوژیک، ژئومورفیک و پدوژنیک در ...

[ 8 ] - مطالعه روشهای مختلف خاک‌ورزی بر برخی خصوصیات خاک، عملکرد دانه و صفات مورفولوژیکی گندم و نخود در شرایط دیم شهرستان سرپل‌ذهاب

به منظور مطالعه روش‌های بی‌خا‌ک‌ورزی، خا‌ک‌ورزی کاهشی و خا‌ک‌ورزی متداول بر برخی ویژگی‌های فیزیکی خاک، عملکرد و برخی صفات گندم و نخود، آزمایشاتی در طول دو سال در منطقه سرپل‌ذهاب استان کرمانشاه اجرا گردید. نتایج تجزیه مرکب داده‌ها نشان داد که روش‌های مختلف خا‌ک‌ورزی تأثیر معنی‌داری (01/0≥P) بر عملکرد دانه، رطوبت حجمی خاک، وزن مخصوص ظاهری خاک، ماده آلی خاک، ارزش اقتصادی و صفات موفولوژیکی گندم و ن...

[ 9 ] - اثر کارگذاری ورقه پلی اتیلن در عمق خاک بر نگهداری رطوبت و عملکرد گندم دیم در خاک سبک

کشور ایران به دلیل نقصان ریزشهای جوی ونامناسب بودن پراکنش زمانی ومکان بارندگی، همواره بامشکل کمبود آب روبروست. در کنار این مساله به دلیل نسبت کم خلل و فرج ریز در خاکهای سبک قدرت نگهداری آب در آنها ناچیز و نفوذ عمقی آب سریع و زیاد میباشد. از این رو محققان سعی کردهاند تا آب را در ناحیه ریشه با استفاده از روشهای متداول مانند لایه آسفالت، بتن و ورقه پلیاتیلنی حفظ کنند. با توجه به شرایط خشک و نی...

[ 10 ] - تأثیر توزیع اندازه تخلخل خاک بر میزان انرژی انتگرالی آب در دامنه‌های مختلف رطوبتی

توزیع اندازه خلل و فرج خاک از عوامل مهم تأثیرگذار در کیفیت فیزیکی آن و نشاندهنده نوع مدیریت خاک میباشد. انرژی انتگرالی آب بیانگر مقدار انرژی مورد نیاز گیاه برای جذب واحد وزن آب خاک در یک دامنه رطوبتی مشخص است. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر شاخصهای موقعیت و شکل منحنی توزیع اندازه خلل و فرج خاک بر میزان انرژی انتگرالی آب در دامنههای مختلف رطوبتی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق در استان خراسان...

[ 11 ] - ارزیابی پراکنش مکانی سرعت نفوذ آب و ارتباط آن با برخی از ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک در منطقه کوهین

در پژوهش حاضر تغییرات مکانی سرعت نفوذ آب با اندازهگیری نفوذپذیری به روش استوانههای مضاعف در 33 نقطه به فواصل 50 متری در طول زمیننمایی با شیب متوسط 1/6 درصد در اراضی دیم در منطقه کوهین بررسی شد. در زمان انجام آزمایش، نمونههای سطحی (15-0 سانتیمتر) خاک به صورت مرکب جمعآوری گردید. چگالی توده خاک، پایداری خاکدانه، مقدار رطوبت اولیه، اجزاء بافت، مادهآلی و کربنات کلسیم معادل اندازهگیری شدند. ب...

[ 12 ] - ارزیابی کمی کیفت خاک در کاربری های مختلف در بخشی از اراضی جنوب شرق قزوین

یکی از ابزارهای مفید برای بررسی وضعیت مدیریت خاک در کاربریهای مختلف، ارزیابی کیفیت خاک است و استفاده از شاخصهای کمی، یکی از مناسبترین روشهای تعیین و مقایسه کیفیت خاکها میباشد. در این تحقیق شاخصها و روشهای انتخاب ویژگیهای مؤثر برای ارزیابی کیفیت خاک در کاربریهای مختلف مورد مقایسه قرار گرفتند. 17 ویژگی فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک در پنج کاربری باغ، مرتع، زراعت آبی، زراعت دیم و اراضی رها...

[ 13 ] - ارزیابی فرسایش قابل‌تحمل خاک در مقیاس حوضه آبخیز بر اساس باروری و کیفیت خاک (حوضه حاجی قوشان استان گلستان)

فرسایش خاک مهم‌ترین شکل تخریب منابع خاک و منبع آلودگیهای غیرنقطهای بهشمار میرود. هنگامیکه مقدار فرسایش خاک از آستانه قابل‌تحمل تجاوز کند طیف وسیعی از مشکلات اقتصادی-اجتماعی- محیط‌زیستی رخ میدهند. روشهای مختلفی برای تعیین فرسایش قابل‌تحمل ارائه شده است که هرکدام دارای مزیت و محدودیتهای خاص خود هستند. در این پژوهش، روش مبتنی بر شاخص باروری و روش مبتنی بر عمق و کیفیت خاک به‌عنوان رایجترین...

[ 14 ] - کارایی مدل WEPP در برآورد رواناب و هدررفت خاک در مراتع سنگریزه ای حوضه خامسان کردستان

هدف از این تحقیق بررسی کارایی مدل WEPP در برآورد رواناب و رسوب ناشی از رخدادهای طبیعی در سطح کرت در مراتع حوضه خامسان کردستان بود. رواناب و رسوب حاصل از رخدادهای منجر به رواناب در طول سالهای 1389 تا 1392 در 18 کرت با ابعاد 24 متر طول و 8/1 متر عرض اندازهگیری شد (6 دامنه- سه کرت در هر دامنه). همزمان داده‌های ورودی مورد نیاز مدل از جمله ویژگیهای خاک، پوشش گیاهی و پوشش زمین در طول این مدت بررسی...

[ 15 ] - ارزیابی کمی کیفیت خاک در کاربری‌های مختلف در بخشی از اراضی جنوب شرق قزوین

[ 16 ] - بررسی تأثیر پوسته‌های زیستی بر ویژگی‌های هیدرولوژیکی خاک در مراتع قره‌قیر استان گلستان

پوسته‌های زیستی خاکْ اجتماعی تنگاتنگ بین ذرات خاک و موجودات زنده‌، از قبیل سیانوباکتری و جلبک و قارچ و گلسنگ و خزه، در نسبت‌های مختلف‌اند که بر سطح خاک یا داخل چند میلی‌متر فوقانی آن مستقر می‌شوند. در نتیجه پوشش پوسته‌های زیستی همچون لایه‌ای منسجم سطح زمین را می‌پوشانند و فرایندهای ابتدایی زیست‌بوم، از جمله تثبیت کربن و نیتروژن آتمسفری، و وضعیت آبی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. این پژوهش به‌منظور ب...

[ 17 ] - اثرات ابعاد کرت بر تولید رواناب تحت رخدادهای منفرد باران طبیعی

شناخت عوامل موثر بر نتایج کرتهای صحرایی به دلیل کاربرد گستردهی آنها در مطالعات حفاظت خاک بسیار ضروری است. در این مطالعه اثر ابعاد کرت، بر تولید رواناب در واحد سطح، تحت رخدادهای باران طبیعی در دو منطقه از کشور (کوهین در استان قزوین و پلدشت در استان آذربایجانغربی) در یک بازه زمانی یک ساله از شهریور سال 1389 تا 1390 بررسی شد. برای این منظور در هر دو منطقه، تعداد هفت کرت با ابعاد مختلف شامل ط...

[ 18 ] - عوامل موثر بر شکل‌گیری خندق در زیر حوضه‌های نویز و حاشان با استفاده ازسنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی

فرسایش خندقی به دلیل خصوصیات اقلیم، سنگ‌شناسی، خاک، پستی‌ و ‌بلندی، مشکل جدی در جهت کاربری‌ اراضی در تعدادی از نقاط دنیا ‌می‌باشد. در مقایسه با تلاش‌های دهه‌های گذشته در جهت بررسی فرسایش ورقه‌ای و شیاری، مطالعات نسبتا کمی روی فرسایش خندقی متمرکز گردیده‌اند.عوامل دخیل در فرسایش خندقی موجب علاقه‌مندی بسیاری از محققین در محیط‌های مختلف شده است. تحقیق حاضردر دو زیر حوضه، مجموعا به مساحت 36/5397 هکت...

[ 19 ] - ارزیابی کارایی پلی‌اکریل‌آمید (PAM) در افزایش پایداری خاکدانه‌ و کاهش فرسایش خاک‌های مارنی اراضی شیب‌دار استان زنجان

هدف از انجام این تحقیق بررسی تأثیر مقادیر بهینه پلی‌اکریل‌آمید در تثبیت شیب‌های ناپادار است. تپه‌های ناپایدار اگر بدون عملیات حفاظتی مناسب تحت کشت و زرع قرار گیرند، صدمات جبران ناپذیری به کشاورزی منطقه در اثر تخریب خاک و کاهش توان تولید وارد می‌شود. آزمایش‌ها بر روی خاک‌های نمونه‌برداری شده از تپه‌های مارنی (دارای بافت رسی) بخش سرچم استان زنجان و با استفاده از تشتکی شیب‌پذیر به ابعاد 1×1 متر (ق...

[ 20 ] - بررسی آزمایشگاهی اثر پوشش سنگ ریزه سطحی بر ضریب زبری، تنش برشی و تلفات خاک

شرایط سطح خاک مانند زبری، ساختمان، پوشش گیاهی و پوشش سنگریزه اهمیت زیادی در کنترل نفوذ آب به خاک، رواناب و فرسایش خاک دارد. پوشش سنگریزه سطحی به طور مستقیم فرآیندهای فرسایش را به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک که پوشش گیاهی کمی دارند، تحت تاثیر قرار میدهد. هدف از تحقیق حاضر، بررسی آزمایشگاهی اثر پوشش سنگریزه سطحی بر میزان تلفات خاک و خصوصیات هیدرولیکی جریان نظیر ضریب زبری و تنش برشی در یک نمو...

[ 21 ] - بررسی تاثیر تغییر کاربری دیم‌زار کم‌بازده به مدیریت جنگل زراعی بر ویژگیهای فیزیکی ذخیره کربن آلی خاک

عامل انسانی از عواملی است که با نحوه مدیریت همانند تغییر پوشش گیاهی و یا نوع استفاده از اراضی، و تاثیر بر مقدار کربن آلی و موجودات زنده‌ی خاک، در تشکیل و تکامل خاک اثرگذار باشد. در ‌این پژوهش اثر تغییر کاربری دیم‌زارها به مدیریت جنگل زراعی در ویژگیهای کمی و کیفی ذخایر کربن کربن آلی خاک مورد بررسی قرار گرفت. برای ‌این منظور تغییر کاربری دیم‌زار به جنگل زراعی با دیگر الگوهای کشت دیم‌زارها از جمله...

[ 22 ] - مقایسه و ارزیابی کارائی مدل‌های RUSLE و RUSLE2 در برآورد هدررفت خاک در دامنه‌های مرتعی حوضه خامسان کردستان

مطالعه اخیر جهت ارزیابی مدلهای RUSLE و RUSLE2 در تخمین هدررفت خاک در دامنه‌های مرتعی دارای مقادیر قابل توجهی قطعات سنگی در حوضه خامسان با بهکار بردن داده‌های بارندگیهای طبیعی صورت گرفت. جهت نیل به این هدف، رواناب و رسوب حاصل از 24 رخداد منجر به رواناب در طول سه سال (1389 تا 1392) در 18 کرت با ابعاد 24 متر طول و 8/1 متر عرض اندازهگیری شد (شش دامنه- سه کرت در هر دامنه). همزمان داده‌های ورودی ...

[ 23 ] - بررسی تأثیر سامانه‌های خاک‌ورزی حفاظتی و کم خاک‌ورزی بر شاخص‌های کیفیت خاک

کیفیت خاک عبارت است از ظرفیت و عملکرد یک خاک مشخص در داخل محدوده زیست‌بوم‌های طبیعی یا تحت مدیریت انسان، برای تولیدات پایدار گیاهی و حیوانی، حفظ یا ارتقاء کیفیت آب ‌و هوا و حمایت از سلامت و مسکن انسانی. کیفیت خاک را نمی‌توان به‌طور مستقیم اندازه‌گیری کرد اما با استفاده از خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک قابل استنتاج می‌باشد. این مطالعه جهت بررسی اثر سامانههای خاکورزی حفاظتی و کم خاکورزی...

[ 24 ] - تأثیر شاخص‌های توپوگرافی و خصوصیات خاک بر عملکرد گندم دیم در اراضی لسی منطقه توشن، شمال ایران

توپوگرافی با اثرگذاری بر کیفیت خاک، میتواند تولید محصولات کشاورزی را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. به منظور ارزیابی تغییرات مکانی عملکرد گندم و ایجاد مدلهای رگرسیونی بین عملکرد محصول و خصوصیات خاک و توپوگرافی، منطقه توشن در استان گلستان انتخاب گردید. نمونهبرداری گندم و خاک به صورت تصادفی از 100 نقطه از موقعیتهای مختلف شیب صورت پذیرفت. تجزیه فیزیکی و شیمیایی خاکها و اندازهگیری مؤلفههای عملکر...

[ 25 ] - بررسی تأثیر پوسته‌های زیستی بر تبخیر و پویایی آب در محیط خاک

پوستههای زیستی ویژگی‌های هیدرولوژیکی خاک از جمله تبخیر و پویایی آب در محیط خاک را تحت تأثیر قرار میدهند. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر پوستههای زیستی خاک بر تبخیر و پویایی آب در محیط خاک به‌عنوان تابعی از زمان است. بدین منظور از مرتع قرهقیر استان گلستان اقدام به نمونهبرداری توده خاک شور و پوستههای زیستی (دست‌نخورده به همراه پنج سانتیمتر خاک زیرین آن) شد. در شش ستون (با ارتفاع 50 و قطر 20 ...

نویسندگان همکار