علی یساقی
دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
[ 1 ] - بررسی تغییرات میدان تنش و نقش آن در دگرشکلی ساختار فراقان در زاگرس خاوری
تاقدیس فراقان در شمال خاور کمان فارس قرار دارد و در این محل پوشش رسوبی به ستبرای 10 کیلومتر روی سری هرمز دگرشکل شده است. این تاقدیس توسط گسل زاگرس مرتفع بریده شده است. با توجه به کم بودن مطالعات تنش دیرینه و تحلیل جنبشی ساختارها در شمال خاور کمان فارس در این نوشتار به تاریخچه تغییرات میدان تنش و نقش آن در تکامل ساختار فراقان پرداخته شده است. برای تعیین متغیرهای تنسور تنش کاهش یافته و تفکیک گسل...
[ 2 ] - تکوین ساختاری پهنه گسلی آشخانه در شمال باختر کپهداغ (شمال خاور ایران)
پهنه گسلی آشخانه با امتداد خاوری- باختری تا شمال باختری- جنوب خاوری در بخش شمال خاور ایران میان پهنههای زمین‌ساختی البرز و کپهداغ جای گرفته است. در هشت پیمایش عمود بر پهنه گسلی ویژگی‌های هندسی و نشانگرهای جنبشی مانند ساختار S-C، چینهای نامتقارن، خطوط لغزشی و پلههای گسلی اندازه‌گیری شد. با رسم نمودارهای استریوگرافی عناصر ساختاری و رسم مقاطع عرضی، پهنه گسلی آشخانه سازوکار چیره وارون با مؤل...
[ 3 ] - تعیین شرایط دگرشکلی پهنه گسل مشا با استفاده از دادههای ریزساختاری و میانبارهای سیال
با مطالعه ریزساختار و ترمومتری میانبارهای سیال در رگه‌های کلسیتی از پهنه گسل مشا شرایط دگرشکلی این پهنه گسلی به‌ویژه طی میوسن میانی - پایانی بررسی شده است. بر پایه دگرشکلی درون بلوری دانه‌های کوارتز، ماکل مکانیکی کلسیت و اطلاعات حاصل از ترمومتری میانبارهای سیال اولیه در رگه‌های کلسیتی موجود در پهنه گسل مشا، بیشینه دمای دگرریختی پهنه گسل طی ترشیری 350 درجه سانتی‌گراد برآورد میشود. برآورد فشار...
[ 4 ] - اثر پهنه گسلی مورب‌لغز کپهداغ شمالی بر آرایش پلکانی کوهان‌های تاقدیس نادر در کمربند چینخورده- رانده کپهداغ
تحلیل سبک چین‌خوردگی تاقدیس‌ها از اولین مطالعات ساختار مخازن هیدروکربوری تاقدیسی است. تاقدیس نادر در باختر زیرپهنه خاوری کپهداغ و بر روی فرادیواره گسل معکوس کپهداغ شمالی در شمال‌خاور شهر کلات نادری قرار دارد. تحلیل ساختاری این تاقدیس بر اساس دادههای برداشت شده از هشت پیمایش ساختاری عمود بر روند اثرسطح محوری آن انجام شده است. نتایج به دست آمده از بررسی این پیمایش‌ها نشان داد که تاقدیس نادر دا...
[ 5 ] - تأثیر چینه‌نگاری مکانیکی بر سبک ساختاری در بخش میانی کمربند چینخورده-رانده زاگرس
ویژگی‌های مکانیکی پوشش رسوبی به‌ویژه عملکرد جدایشی واحدهای سنگی شکل‌پذیر از عوامل اصلی کنترل‌کننده سبک دگرریختی در کمربندهای چینخورده و رانده است. این مقاله با تفسیر خطوط لرزه‌ای بازتابی به همراه الگوسازی آنالوگ، به بررسی عملکرد این واحدهای شکل‌پذیر در بخش میانی کمربند زاگرس می‌پردازد. تفسیر برش‌های لرزه‌ای نشان میدهد که سازند گچساران به سن میوسن به عنوان یک افق شکل‌پذیر با ستبرای زیاد در می...
[ 6 ] - تحلیل ساختاری گسل اصلی جوان زاگرس و ارتباط آن با گسل وارون اصلی زاگرس در کردستان
در این نوشتار ارتباط ساختاری دو سیمای ساختاری مهم زمیندرز زاگرس یعنی گسل اصلی جوان زاگرس (MRF) و گسل وارون اصلی زاگرس (MZRF) در کردستان مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی این ارتباط به حل مسائل مرتبط با زمیندرز زاگرس همچون تکامل ساختاری و لرزهزمینساخت آن کمک میکند. بر پایه این بررسی، در حدود عرض جغرافیایی ̊36، قطعه سردشت گسل اصلی جوان زاگرس به گسل و...
[ 7 ] - تحلیل ساختاری ناحیه دوگنبدان؛ زاگرس چین- رانده، شاهدی بر شیب‌راهه پیشانی و جانبی
امتداد ساختارهای کمربندهای چین- رانده در طول، گسترش محدودی دارند و بیشتر به ساختارهای عرضی پایان مییابند. در کمربند چین- رانده زاگرس، راستای گسل پیشانی کوهستان در بخشهای مختلف توسط ساختارهای عرضی بریده و جابهجا شده است. در ناحیه دوگنبدان این گسل در تقاطع با ساختار عرضی گسل خارگ-میش است. تاقدیس میش در فرادیواره گسل پیشانی کوهستان با هندسه جعبهای و از نوع چین گسترش گسلی حمل شده دارای کوژ به...
[ 8 ] - بررسی پایانه باختری سامانه گسل درونه در ناحیه جندق- طالمسی
سامانه گسل درونه، باسازوکار راستالغز چپ‌بر، در شمال خرد صفحه ایران مرکزی، نقش مهمی در شکل‌گیری ریختار کنونی فلات ایران داشته است. این گسل، از خاور رودخانه هیرمند در خاک افغانستان با هندسه‌ای خمیده تا منطقه انارک در ایران مرکزی و با طول کل 900 کیلومتر امتداد دارد. شروع شاخه‌شدگی پایانه باختری گسل درونه در ناحیه جندق است که به صورت چند شاخه گسل موازی هم است. امتداد این سامانه به سمت باختر در شما...
[ 9 ] - تأثیر فعالیت پهنه گسلی عرضی ایذه بر دگرریختیهای پوشش رسوبی در زاگرس چینخورده-رانده
در این مقالـه هندسـه و تحـول جنبشی سـاختـارهای توسعـه یافته در راستــای یکی از پهنههای گسلـی عرضی (ایذه) در کمربنــد چینخورده- رانده زاگرس ارائه شده تا از این راه منشأ این گسلها و اثر آنها بر ساختارهای کمربند تحلیل شود. دگرریختیهای سطحی بر روی پوشش رسوبی در امتداد پهنه گسلی ایذه شامل تغییر روند ساختارهای اصلی زاگرس و توسعه ساختارهای فرعی به‌صورت ریزچین‌ها و ریزگسل‌ها بر روی ساختارهای اصلی ز...
[ 10 ] - تحلیل ساختاری پهنه برخوردی کوهزاد زاگرس در باختر الیگودرز
در پهنه برخوردی کوهزاد زاگرس سبک ساختاری از بخش درونی (پهنه سنندج - سیرجان) به سمت بخش بیرونی (زاگرس) به ترتیب از سبک ستبر پوسته به سبک نازک پوسته تغییر می‌نماید. در این پهنه، گسل‌های راندگی با روند شمال باختر - جنوب خاور و شیب به سمت شمال خاوری، قدیمی‌ترین واحدهای ترادف رسوبی را به سطح رسانده‌اند. بر اساس الگوی دگرشکلی، پهنه برخوردی کوهزاد زاگرس را می...
[ 11 ] - شواهد ساختاری از تأثیر گسل‌های شمالی- جنوبی در توسعه دگرریختیهای جنوب خاوری بیرجند، پهنه سیستان
حرکت راستگرد شمالی- جنوبی بین ایران مرکزی و افغانستان باعث فعالیت پهنههای گسلی شمالی- جنوبی و شمال باختری- جنوب خاوری در بخش خاوری ایران شده است. تأثیر متقابل گسلها (fault interaction)باعث ایجاد مناطق فشاری (restraining zones) در راستای پهنههای گسلی و ظهور رخنمون‌های افیولیتی در بین واحدهای ترشیر شده است. مطالعه هندسی و جنبشی ساختارها راهکار مناسبی برای شناخت نحوه شکل‌گیری و تکوین ساختاری من...
[ 12 ] - تحلیل جنبشی چین خوردگی در ساختارهای تاقدیسی ناحیة فارس داخلی
ناحیة فارس در بخش پیش بوم زاگرس واقع گردیده است و از شمال و خاور به راندگی اصلی زاگرس، از جنوب به تنگه هرمز و خلیج فارس، و از باختر به گسل کازرون محدود می‌گردد. گسل‌های راندگی و چین‌خوردگی‌های همراه، از ساخت‌های اصلی آن به شمار می‌روند. روند این ساختارها شمال باختر-جنوب خاور و همروند با روند ساختارهای موجود در کمربند چین خورده- رانده شده زاگرس می‌باشد. بررسی‌های ساختاری چهار تاقدیس در ناحیة فار...
[ 13 ] - هندسه ساختاری کوه‌های طالقان، شاهدی بر تکامل ساختاری جنوب البرز مرکزی از زمین‌ساخت وارون تا ترافشارش چپ‌گرد
کوه‌های طالقان در جنوب البرز مرکزی قرار داشته و به‌دلیل داشتن توالیهای کاملی از سنگ‌های پالئوزوییک تا ترشیری محل مناسبی در تبیین تکامل ساختاری جنوب البرز مرکزی است. این رشته کوه از شمال به‌وسیله گسل طالقان و از جنوب به گسل مشا محدود شده است. این گسلها مرز واحدهای پالئوزوییک - مزوزوییک کوه‌های طالقان را با ترشیری در دامنههای شمالی و جنوبی آن تشکیل میدهد. در این مقاله هندسه ساختاری گسل‌های رش...
[ 14 ] - تحلیل هندسی و جنبشی تاقدیس سلطان در کمربند چین خورده ـ رانده زاگرس و استفاده از آن در برآورد بستگی گروه دهرم
تاقدیس سلطان در شمالباختر کمربند چینخورده ـ رانده زاگرس و در ناحیه لرستان واقع است. در این مقاله تحلیل هندسی و جنبشی این تاقدیس برای برآورد بستگی گروه دهرم آن به‌منظور ارزیابی مناسب بودن این گروه برای پیجویی اکتشاف مخزن گازی، انجام شده است. تحلیل هندسی تاقدیس سلطان نشان می دهد که این تاقدیس از نوع چینهای انتشار گسلی است که در بین انواع مختلف این چینها نیز با نوع سه برشی (trishear) هماهنگی ...
[ 15 ] - An Investigation of Abnormal Fluid Pressure within an Evaporitic Cap Rock in the Gavbandi Area of Iran and its Impact on the Planning of Gas Exploration Wells
A synthesis of well logs was carried out and drilling mud weight data were analyzed to figure out anomalous high fluid pressure within the Triassic evaporitic cap rock (the Dashtak formation) and study its impact on the geometry of anticlinal traps in the gas rich Gavbandi province located in the southeast part of the Zagros Mountains. The results indicated that the location of anticlinal traps...
[ 16 ] - الگوی تکامل ساختاری گسل زاگرس بلند در کوه‌های فراقون، شاهدی بر ترافشارش راستگرد در جنوب شرق زاگرس
کوه‌های فراقون از نظر چینه شناسی کامل‌ترین توالی سازندهای دوران پالئوزوئیک زاگرس از اردوویسین پیشین تا پرمین را در خود جای داده است، همچنین از نظر ساختاری گسل زاگرس بلند بعنوان برجسته‌ترین ساختار منطقه حد جنوبی آن را مشخص کرده است. در این مطالعه برپایه انجام برداشت‌های ساختاری و رسم برش‌های ساختاری تحلیلی از الگوی تکامل ساختاری کوه‌های فراقون ارائه شده است. شواهد ساختاری و رسوبی نشان دهنده تشکی...
[ 17 ] - تحلیل هندسی- جنبشی پهنه گسلی کلمرد در شمال ازبک‌کوه، ایران‌مرکزی
گسل کلمرد یکی از گسل‌های مهم بنیادی ایران مرکزی به شمار می‌رود. کوه‌های ازبک‌کوه نیز با راستای شمال خاور- جنوب باختر در شمال بلوک طبس، در ورقه ایران مرکزی در پهنه گسلی کلمرد قرار دارند. بنابراین تجزیه و تحلیل چینها و گسلها در این پهنه دگرریخت شده می‌تواند در درک تکوین زمین‌ساختی این ناحیه از ایران مرکزی مفید باشد. در این مطالعه به منظور ارائه تصویری روشن برای درک تکامل ساختاری منطقه ازبک‌ک...
[ 18 ] - هندسه ساختاری درونهشته معلم کلایه شاهدی بر اثر زمین ساخت وارون و ترافشارش راستگرد در غرب البرز مرکزی
درونهشته معلم کلایه در ادامه شمال غرب پهنه گسلی کندوان در غرب البرز مرکزی واقع شده است. این درونهشته از شمال به گسل خشچال و از جنوب به گسل اوان محدود میشود. این گسلها با جهت شیب مخالف یکدیگر سبب رانده شدن واحدهای سنگی پالئوزوئیک زیرین به ترتیب بر روی واحدهای سنگی جوان تر ترشیری و مزوزوئیک شدهاند. گسل اوان به عنوان مرز جنوبی درونهشته معلم کلایه عمیقتر بوده و گسل خشچال به صورت پسراندگی فراد...
[ 19 ] - تاثیر لیتواستراتیگرافی سازند گچساران بر عملکرد جدایشی آن در تاقدیس‌های فرادیواره ای گسل پیشانی زاگرس درفروافتادگی دزفول جنوبی
ویژگی های مکانیکی پوشش رسوبی عامل اصلی کنترل کننده سبک دگرریختی در کمربندهای چین-رانده است. حضور لایه‌های شکل‌پذیر به عنوان افق جدایشی در میانه توالی رسوبی زاگرس باعث دگرریختی ناهماهنگ و تفاوت بین هندسه چینها در سطح نسبت به عمق می‌شوند. سازند گچساران یکی از مهمترین افق های جدایشی در کمربند چین-رانده زاگرس است. در این مطالعه با تلفیق دادههای میدانی و زیرسطحی (برش‌های لرزه‌ای دو بعدی، نقشه‌ها...
[ 20 ] - توسعه چینه‌های رشدی در تاقدیس نسا شاهدی بر اثر رخداد ائوسیمرین در البرز مرکزی
تاقدیس نسا در بخش جنوبی البرز مرکزی و در حد فاصل دو ساختار مهم البرز مرکزی-جنوبی شامل گسل‌های طالقان و مشا قرار گرفته است. این تاقدیس از شمال به گسل طالقان و از جنوب به گسل حسنکدر محدود می‌گردد. اعتقاد بر این است که شواهد رخداد ائوسیمرین در البرز مرکزی-جنوبی بصورت یک رژیم زمین ساختی کششی است. در این پژوهش شواهدی از توسعه چینه‌های رشدی در تاقدیس نسا که می‌تواند به عنوان شاهد ساختاری بر عملکرد رخ...
نویسندگان همکار