فاطمه وجدانی
استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه شهید بهشتی
[ 1 ] - رویکرد فرانهادی به تعلیم و تربیت با نظر به دیدگاه مقام معظم رهبری
هدف: برای تعلیم و تربیت مؤثر در کشور، لازم است علاوه بر نهادهای رسمی تربیت، سایر نهادهای مرتبط و تأثیرگذار نیز وظایف تربیتی خود را به درستی ایفا کنند. مسئلۀ پژوهش، نبودِ یک مدل جامع و روزآمد برای معرفی نهادهای دخیل در تربیت و نحوۀ تعامل آنهاست. این تحقیق به دنبال شناسایی و تبیین نقش اختصاصی مهم‌ترین نهادهای دخیل در تعلیم و تربیت و بررسی نسبت میان آنها از منظر مقام معظم رهبری بود. روش: روش پژوهش،...
[ 2 ] - چارچوب اخلاقی رقابت در محیط‌های علمی- دانشگاهی
در دهه‌های اخیر، رقابت در میان دانشگاهها، اعضای هیئت علمی و دانشجویان بیش از پیش بالا گرفته است. هدف این مقاله، تعیین هنجارهای اخلاقی برای این رقابتها بود تا پیامدهای احتمالی و زیانبار روحی، روانی، معنوی و اجتماعی رقابت ناسالم علمی را به حداقل برساند. روش: روش انجام پژوهش، توصیفی- تحلیلی بوده است. روایات موجود در کتب روایی معتبر همچون: اصول کافی، بحارالانوار، نهج‌الفصاحه، نهج‌البلاغه، غرر الحکم...
[ 3 ] - تبیین رابطه درونی میان عقلانیت و عاطفه و دلالت‌های آن برای پرورش تفکر خلّاق در آموزش عالی
یکی از اقدامات اساسی برای بهبود وضعیت آموزشی و تقویت تفکر خلّاق، ابهام،زدایی از مبانی فلسفی و نظری خلّاقیت است. این مقاله در راستای تقویت مبانی نظری خلّاقیت تدوین شده و شامل یک بحث نظری در مورد ارتباط درونی سه عنصر عقل، عواطف و خلّاقیت، و همچنین، دلالت‌های آن برای ایجاد فضای یادگیری خلّاق در دانشگاه هاست. نتایج به دست آمده نشان داد که عقلانیت انواع و سبک‌های گوناگونی دارد، و از میان این سبک‌ها، تنه...
[ 4 ] - مبانی و اهداف تربیت زیست محیطی از دیدگاه آیت الله جوادی
محیط‌زیست و مشکلاتش زندگی انسان را تهدید می‌کند؛ ازاین‌رو تربیت زیست‌محیطی از موضوعات مهم دوران معاصر است. تربیت زیست‌محیطیْ رشد و پرورش دانش‌ها، گرایش‌ها و رفتارهای لازم برای حفظ و آبادانی محیط‌زیست است. هدف این تحقیق، بررسی مبانی و اهداف تربیت زیست‌محیطی با تأکید بر نظریات آیت‌الله‌جوادی آملی است. در این مقاله علاوه‌بر تدوین مبانی و هدف کلی تربیت زیست‌محیطی (تربیت انسان مؤمن صالحِ هماهنگ با محی...
[ 5 ] - بررسی نسبت میان «محبت به مردم» و « اخلاق اجتماعی» در اسلام
برخی از نظریه های اخلاق و رویکردهای تربیت اخلاقی، «محبت به مردم» را پایه اخلاق اجتماعی می دانند. محبت به همدیگر، در اسلام نیز توصیه شده است. هدف از این پژوهش، بررسی حدود و ثغور «محبت به مردم» در اسلام و نیز بررسی ظرفیت «محبت به مردم» برای این است که بتواند به عنوان پایه عاطفی اخلاق اجتماعی در نظر گرفته شود. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی است. یافته ها نشان داد که در اسلام «محبت به مردم»، به خودی خود ...
[ 6 ] - تحلیل محتوای کیفی کتاب‌های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی از منظر تربیت اخلاقی
هدف از این مقاله، تحلیل محتوای کتاب‌های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی جهت استخراج الگوی نظری تربیت اخلاقی در این کتاب‌هاست. روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی از نوع قیاسی است. برای دستیابی به هدف مقاله، محتوای کتب یادشده از نظر اهداف، محتوا، اشکال ارائه محتوا و روش (یاددهی−یادگیری و ارزشیابی) بررسی شدند. یافته‌ها نشان می‌دهد که رویکرد برنامه درسی مطالعات اجتماعی، بین برنامه‌ای یا تلفیقی است؛ اهد...
[ 7 ] - مؤلفه‌ها، ابعاد و مدارج تحول اخلاقی در قرآن کریم
هدف از انجام این پژوهش، دستیابی به یک نظریه رشد و تحول اخلاقی متناسب با مبانی فکری و فلسفی اسلامی است که بتواند تمام مولفه های موثر در تخلق به اخلاق را تحت پوشش قرار دهد و ارتقای اخلاقی را مرتبه بندی کند. روش انجام پژوهش، توصیفی- تحلیلی است. یافته ها نشان داد که رشد اخلاقی دارای پنج مولفه اساسی است که به نوبه خود مشتمل است بر چهار مولفه رشد شخصی ( معرفت، عواطف، ایمان و ملکات اخلاقی) و یک مولفه...
[ 8 ] - تحلیلی مفهومی از روش "تبیین" و کاربرد آن در تربیت اخلاقی با تاکید بر تفسیر المیزان
تربیت اخلاقی بخش های مختلفی هم چون، ارتقای معرفتی، تعالی عاطفی- انگیزشی، تقویت اراده و شکل دهی ملکات فاضله اخلاقی دارد. در این میان، تحکیم مبانی معرفتی از جایگاه پایه ای برخوردار است و اصلاح سایر مولفه ها نیز بدون اصلاح شناخت های متربی امکان پذیر نمی باشد. برای معرفت بخشی کارآمدتر متربیان، می توان از روش قرآن برای تعلیم و تفهیم مطالب بهره جست؛ روشی که می توان آن را، روش "تبیین" نامید. این پژوه...
[ 9 ] - نقش صبرِ مربی در فرایند تربیت دینی و راهکارهای تقویت آن
با وجود اهمیت فوق العاده تربیت دینی در نظام آموزشی کشور ما، هنوز کاستی‌های زیادی در این زمینه وجود دارد. یکی از کاستی‌ها و مشکلات جدی، وجود مربیانی است که فاقد شایستگی‌های شخصیتی، اخلاقی و رفتاری لازم برای این کار هستند. این پژوهش با تمرکز بر روی «صبر» به عنوان یکی از اساسی ترین فضایل اخلاقی به جایگاه آن در اثربخشی تربیتی مربی در متربیان می پردازد. در این پژوهش که مبتنی بر روش تحقیق، توصیفی ـ ت...
[ 10 ] - تربیت اخلاقی از دیدگاه محمدمهدی نراقی
امروزه با توجه به اهمیت تربیت اخلاقی نسل جوان، طراحی و بهره‌گیری از مدلهای کارآمد و بومی تربیت اخلاقی، امری ضروری به نظر میرسد. پژوهش حاضر نیز به همین منظور به انجام رسیده است. هدف این تحقیق، استخراج و تبیین دیدگاه تربیت اخلاقی محمدمهدی نراقی است؛ در نتیجه، مبانی، اهداف، اصول و روشهای تربیت اخلاقی از دیدگاه ایشان تبیین و بررسی شده است. روش پژوهش، توصیفی‌ـ‌تحلیلی است و دادهها عمدتاً از بررسی...
[ 11 ] - مبانی اعتماد اجتماعی در متون دینی
تقویت «اعتماد اجتماعی»، برای تقویت هویت جمعی، انسجام و نظم در جامعه، ضروری است و به منزله مؤلفه ای پویا و درونزاد در کنش عمومی تاثیرگذار است. در این تحقیق، زیرساختها و مبانی شناختی و عاطفی اعتماد کردن(بعنوان یک عمل آگاهانه و ارادی) با رویکردی درون دینی (و با استفاده از مفهوم «حسن ظن» ) مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس، اهداف پژوهش عبارتند از: ۱)تبیین شرایط و حدود و ثغور «حسن ظن» بر اساس...
[ 12 ] - پایه ها و مولفه های «اخلاق همسایگی» بر اساس دیدگاه امام سجاد(ع)
هدف از این پژوهش، شناسایی و سازماندهی مولفه های اخلاق همسایگی بر اساس دیدگاه امام سجاد (ع) بود. روش انجام این پژوهش، تحلیل اسنادی به شیوۀ توصیفی - تحلیلی بود و صحیفه سجادیه و رساله حقوق امام سجاد (ع) مورد بررسی تحلیلی قرار گرفت. بر اساس یافته ها، ارزش های اخلاقی در هفت محور: اخلاق عمومی همسایگی، اخلاق ورزی با همسایه بلا دیده، اخلاق شکایت از همسایه، اخلاق مشورت بین همسایگان، اخلاق ورزی با هم...
[ 13 ] - مبانی انسان شناختی و اصول زیربنایی «روش تغافل» بر اساس آموزه های اسلامی
چکیده: در زمینه تربیت، روش های گوناگونی وجود دارد. یکی از مداخلات تربیتی غیر مستقیم، «تغافل» است که تا کنون کمتر معیارهایی برای تعیین شرایط مناسب و حدود و ثغور به کار گیری آن ارائه شده و در دسترس مربیان قرار گرفته است. هدف از انجام این پژوهش، شناسایی مبانی انسان شناختی و اصول تربیتی زیربنایی «روش تغافل»، بررسی شرایط، حدود و ثغور و موارد کاربرد یا ممنوعیت کاربرد روش تربیتی تغافل است. روش پژوهش،...
[ 14 ] - The Position of Implicit and Indirect Learning in Ethical Education
The rationalist approach has been dominated on the education environment of values for many years. Unilateral and excessive focus on this approach has revealed ignorance of a vast part of human implicit learning and his intuitive ethical judgments which have been the source of many ethical behaviors. The study intends to answer the question that why only direct and deductive educations about va...
[ 15 ] - بررسی ظرفیت تأثیرگذاری بازی‌های رایانه‌ای خشن بر عملکرد اخلاقی کاربران، براساس مدل رست ـ ناروائز
هدف از انجام این تحقیق، بررسی ظرفیت تأثیرگذاری بازی‌های رایانه‌ای خشن به‌عنوان یک محیط یادگیری بر عملکرد اخلاقی کاربران، براساس مدل چهار مؤلفه‌ای رست-ناروائز است. این دیدگاه سعی می‌کند تبیین دقیق‌تری از فرایند‌ها و مؤلفه‌های یادگیری و تربیت اخلاقی ارائه کند. روش پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی و در بخشی از کار، سنتزپژوهی بود. ابتدا ملاک‌های محیط یادگیری مناسب برای تربیت اخلاقی از مدل رست ـ ناروائز با رو...
نویسندگان همکار