رضا الهی منش
استادیار گروه عرفان و اندیشه‌های امام خمینی دانشگاه ادیان و مذاهب
[ 1 ] - صمدیت حق تعالی از بُعد توحیدشناختی در نگاه عرفانی امام علی(ع)
در برخی از بیانات امیرمؤمنان حضرت علی (ع) به چگونگی وجودی خداوند، که در عرفان اسلامی از او با عنوان «حقیقت مطلق وجود» و «حق مطلق» یاد میشود و از هر گونه تقید و محدودیتی منزه است، اشاره شده است. از آنجا که کتب عرفانی از بحث جامع نقلی ـ استدلالی برآمده از نطاق و فحوای بیانات ویژه حضرت در باب «توحید صمدی» حق تعالی خالی‌اند، پژوهش حاضر مسئله چگونگی وجودی حق تعالی از بُعد توحیدشناختی در نگاه عرفانی ...
[ 2 ] - صراط مستقیم تکوینی در قرآن با تأکید بر آرای علامه طباطبایی و آیت‌الله جوادی آملی
صراط مستقیم از آموزههای اساسی قرآن کریم است که از منظر حق سبحانه، یک راه بیش نیست. بر همین اساس است که در فرهنگ قرآنی، صراط مستقیم به دو قسمِ «تکوینی و تشریعی» تقسیم میشود. با توجه به اینکه خداوند متعال بر اساس رحمت رحمانی، نظام هستی را بر توحید و عدالت ایجاد کرده و به اقتضای رحمت عامه خود، موجودات را بر صراط مستقیم تکوینی حق قرار و حرکت داده است، در این فرهنگ، صراط مستقیم تکوینی «تغیرناپذیر، ...
[ 3 ] - مفهوم عرفانی «خداگونگی» و امکان خداگونگی انسان در مسیحیت
هدف و مقصد کلیِ حیات معنوی در مسیحیت ارتدوکس با مفهوم «خداگونگی» بیان میشود. در سرتاسر فیلوکالیا که مجموعه‌ای بزرگ و معتبر در عرفان مسیحیت ارتدوکس است، تصریح میشود که انسان مخلوقی است که مقرر شده است خدا شود. به این معنا که آنچه انسان به آن فراخوانده میشود صرفاً اطاعت از خدا در قالب سبکی از زندگی اخلاق‌محور نیست، بلکه او باید علاوه بر زیست اخلاقی به گونه‌ای بی‌واسطه و با تکیه بر درون ...
[ 4 ] - پیشگامی ابوالفتوح رازی بر ابن‌عربی در تصویر اختیار آدمی
جبر و اختیار همواره یکی از مهم‌ترین مسایل انسان‌شناسی در بین اندیشمندان مسلمان بوده است. این مساله در مکتب عرفانی ابن‌عربی نیز مورد توجه بوده است. ابن‌عربی در قرن هفتم هجری قمری در تصویر رابطه علم پیشینی الهی و اختیار آدمی و نفی جبر با طرح نظریه سرّ قدر و یا همان تابعیت علم نسبت به معلوم رویکردی متفاوت از اندیشه متکلمین را درپیش گرفته است. پژوهش پیش‌رو که با رویکردی توصیفی و براساس مطالعات کتابخ...
نویسندگان همکار