سلمان ساکت
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد
[ 1 ] - ابیات فهلوی بُندار رازی در جُنگ 14456 کتابخانۀ گنج‌بخش
اغلب جُنگ‌های شعری، به دلیل وجود اشعار منتخب از سخنوران متقدّم پارسی‌گو در آنها، از منابع جنبی مهم در تصحیح انتقادی آثار منظوم و نیز پژوهشهای شعرشناسی به شمار می‌آیند. یکی از این سفینه‌ها، دست‌نویس شمارۀ 14456 کتابخانۀ گنج‌بخش است که به احتمال بسیار در اواخر سدۀ هشتم هجری کتابت شده و به دو سفینۀ یحیی توفیق (مورّخ 754ق)، گردآوردۀ سعدالدّین الهی/ آلهی و جُنگ 534 کتابخانۀ مجلس (مورّخ سدۀ دهم هجری) شبا...
[ 2 ] - معرفی و بررسی کهن‌ترین نسخۀ شناخته‌شدۀ قرّةالعین (کتاب امثال و حکم)
قرّةالعین یا قرّةالعیون یکی از متون کهن فارسی است که در زمینۀ تطبیق امثال عربی و فارسی با یکدیگر و نیز با آیات قرآن نگارش شده است. از بعضی قراین بر می‌آید که نگارش این اثر در حدود نیمۀ دوم سدۀ ششم، احتمالًا به دست نویسنده‌ای به نام قاضی اوش به رشتۀ تحریر درآمده است. از این کتاب نسخ زیادی در کتابخانه‌های مختلف دنیا باقی مانده است که تا چندی پیش، قدیمی‌ترین آنها را نسخۀ مورّخ 7...
[ 3 ] - نکاتی دربارۀ کشف‌المحجوب ابویعقوب سجستانی
این مقاله بر آن است تا با بررسی و بازکاوی رسالۀ کشف‌المحجوب اثر ابویعقوب سجستانی که یکی از مهم‌ترین آثار فارسی اسماعیلی به شمار می‌رود، به برخی از پرسشها و ابهامات دربارۀ آن پاسخ گوید. برای این منظور نگارنده پنج پرسش اصلی را مطرح کرده و با مروری بر پژوهشهای انجام گرفته ــ به‌ویژه جدیدترین تحقیقات پژوهندگان غربی ــ آنها را نقد و تحلیل کرده و کوشیده است تا با ارائۀ شواهد و دلایل کافی، به...
[ 4 ] - امثال عربی در نامه‌های عین‌القضات همدانی
نویسندگان پارسی‌نویس از دیرباز علاقه‌مند به استفاده از امثال عربی در کتاب‌ها و رسائل خود بوده‌اند و از یک سو آنها را برای تبیین بهتر مقاصد خود به کار می‌برده و از سوی دیگر، بدین وسیله آشنایی ژرف خود را با ادب تازی به رخ می‌کشیده‌اند. یکی از متون مهم زبان فارسی ــ به‌ویژه در حوزۀ ادبیات عرفانی ــ که گنجینه‌ای سرشار از مفاهیم و موضوعات مختلف به شمار می‌رود، نامه‌های عین‌القضات همدانی ...
[ 5 ] - بیست و پنج بیت نویافته از همام تبریزی در سفینة یحیی توفیق (مورّخ 754 ق.) و جُنگ شمارة 534 کتابخانة مجلس (سدة 10 ق.)
اغلب سفینه‌ها، بیاض‌ها و جُنگ‌های شعری، به دلیل دربرداشتن آگاهی‌های ارزشمند و ابیات منتخب، از منابع جنبی مهم در تصحیح انتقادی آثار منظوم و نیز پژوهشهای شعرشناسی به شمار می‌آیند. یکی از این جُنگ‌ها، دست‌نویسی از سفینة منظوم سعدالدّین الهی متعلّق به سدة دهم هجری است که به‌واقع تحریر سوّم و نهایی از دو سفینة یحیی توفیق (مورّخ 754 ق.) و جُنگ گنج‌بخش (به‌احتمال بسیار متعلّق به اواخر قرن هشتم هجری) به شمار ...
[ 6 ] - ضرورت تصحیح دوبارۀ زاد آخرت
زاد آخرت یکی از آثار فارسی ابوحامد محمّد غزالی (م: 505 ق.) و ترجمۀ کتاب دیگری از او به نام بدایة الهدایه است که فصولی دربارۀ برخی از مباحث کلامی بدان افزوده شده است. این کتاب که گزیده‌ای از قسمت‌های مختلف کیمیای سعادت است، در سال‌های 1268ق. و 1276ق. در هند به شیوۀ چاپ سنگی به طبع رسیده است. در سال 1352ش. مراد اورنگ زاد آخرت را از روی نسخه‌ای بی تاریخ به شمارۀ 5552 متعلق به کتابخانۀ مجلس شورای اس...
[ 7 ] - طریقۀ فردوسیه و تأثّرات آن از سلسلۀ کبرویه از رهگذر مکتوبات صدی
در برخی از منابع کهن و متأخر، طریقۀ شرف‌الدین مَنیَری (661 ؟‑782 ق) به سلسلۀ سهروردیه و گاه چشتیه منسوب شده؛ حال آنکه به‌گواه آثار شیخ منیری و نیز بیشترِ منابع هم‌روزگار او، شرف‌الدین به طریقۀ کبرویۀ فردوسیه منتسب بوده است. در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به این مسئلۀ کانونی، نادرستی انتساب شیخ منیری به سهروردیه و گاه چشتیه، پرداخته شده است تا افزون‌بر تبیین ضرورتِ مشخص‌کردن طریقة شیخ منیری به ...
نویسندگان همکار