محمدرضا مریدی
استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه هنر تهران
[ 1 ] - تاریخ غایب زنان نقاش ایران مطالعه جامعه شناختی زنان نقاش؛ از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی
مطالعه تاریخ هنرهای تجسمی کشور ایران نشان از ناگفته‌هایی دارد که زنان هنرمند در آن از سهم بسیار کمی برخوردارند. در واقع مطرح کردن این پرسش تاریخی توسط لیندا ناکلین که «چرا هیچ هنرمند زن مهمی در تاریخ وجود نداشته است؟» چالشی را ایجاد می‌کند که می‌توان در پی آن بدون در نظر گرفتن جغرافیای خاص به این مهم پرداخت. هدف از این مقاله بررسی حضور زنان نقاش و زیبایی‌شناسی جنسیتی نقاشی آنها در فاصله دو انقل...
[ 2 ] - کشمکش های گفتمانی رئالیسم و ایده آلیسم در نقاشی ایران معاصر: طرح رویکردی برای مطالعه تاریخ اجتماعی هنر ایران
برای نگارش تاریخ هنر معاصر نمیتوان به زندگینامهنگاری هنرمندان و تاریخنگاری رویدادهای هنر و مطالعة نوع‌شناسانه و سبک‌شناسانة آثار هنری اکتفا کرد، بلکه باید پرسید چگونه تاریخِ رویدادها شکل میگیرد و سبکها پدید میآیند؟ چگونه نظامهای قدرت فراز و فرود جریانهای هنری را جهت می‌دهند؟ در مقالة حاضر این پرسش دنبال می‌شود که تقابل ایدئالیسم صاحبان قدرت و رئالیسم حاشیهنشینان قدرت به‌عنوان تقابل سا...
[ 3 ] - مشارکت نقاشان در فعالیت‌های جمعی جامعه هنر نقاشی ایران
هنرمندان نوآور نیاز به نهادهایی دارند که آفرینش‌های نوآورانه آنها را حمایت کند؛ آنها با فعالیت‌های جمعی، جهت تأسیس اجتماعات، گروه‌ها و انجمن‌های هنری به این تأیید، تثبیت و حمایت دست می‌یابند. اما فعالیت‌های جمعی در هنر مدرن با موانعی مواجه است؛ موانعی همچون انزواگزینی رومانتیک هنرمندان و حاشیه‌نشینی آنان در ساختار جامعه که از مشارکت آنها در فعالیت‌های جمعی می‌کاهد. از این رو در مقاله حاضر به...
[ 4 ] - تحلیل گفتمان هنر خاورمیانه: بررسی شکل‌گیری قواعد هنری در جامعه نقاشی معاصر ایران
هدف مقاله حاضر تحلیل گفتمانِ هنر خاورمیانه است. از این رو در گام اول با نقد محدودیت‌های نظریه سبک در تحلیل هنر مدرن، بر تحلیل گفتمان به عنوان رویکردی جایگزین تاکید خواهیم کرد و در گام دوم رویکرد گفتمانی را برای تحلیل هنر خاورمیانه به کار خواهیم گرفت. تحلیل گفتمان هنر در یک سطح شامل تحلیل ویژگی‌های بصری، کالبدی و ژانر اثر و در سطحی بالاتر شامل تفسیر بینامتنی اثر و نسبت آن با تاریخ و در سطحی بال...
[ 5 ] - عرضه و فروش تابلوهای نقاشی در ایران عوامل اجتماعی موثر بر قیمت تابلوهای نقاشی در نگارخانه های تهران (1387)
هدف این مقاله بررسی عوامل موثر بر بازار عرضه و فروش نقاشی در ایران است. در تحقیق مذکور، عوامل به چهار دسته تقسیم شده‌اند که عبارتند از: 1) ویژگی‌های فردی و اجتماعی هنرمند 2) ویژگی های بصری و زیباشناختی تابلوهای نقاشی 3) نقش نگارخانه ها و واسطه ها و 4) قیمت گذاری و سازوکار بازار. برای دست یابی به این هدف، به مطالعه میدانی عرضه و فروش تابلوهای نقاشی در نگارخانه ها، گالری ها و نمایشگاه های تهران پ...
[ 6 ] - الگوهای فرهنگی همسازی شیعه و سنی در جنوب ایران: مطالعه حساسیت میان‌فرهنگی اهل تسنن و تشیع در جنوب استان فارس (لارستان) و غرب استان هرمزگان (بستک)
گفتمان‌های موجود در مورد همگرایی شیعه و سنی، شامل سه گفتمان «تقریب مذاهب»، «وحدت اسلامی»، و «انسجام اجتماعی» هستند، اما فارغ از گفتمان‌ها، مقاله حاضر الگوهای فرهنگی همسازی میان شیعه و سنی در منطقۀ لارستان (جنوب استان فارس) و بستک (غرب استان هرمزگان) را با رویکرد اجتماعی مطالعه می‌کند. هدف این مقاله، بررسی ابعاد مختلف این الگوی فرهنگی است و پرسش‌های پژوهش عبارتند از اینکه: درجه همزیستی و مدارای...
[ 7 ] - هنرمندان نوظهور در بازار هنر ایران نقش گالری‌ها در موقعیت هنرمندان نوظهور با مطالعة بازار فروش هنر در سال 1391 تا 1394
هنرمندان نوظهور در آستانه انتخاب مسیر در دوراهی ارزشهای بازار و ارزشهای هنری قرار دارند. هنرمندان برای ورود به دنیای هنر باید ارزشهای یک دنیای واژگونه را بپذیرند؛ هنرمندان تازهکار، آماتورها و تازه فارغ‌التحصیلان هنر، امیدوارانه برای تحقق هنر ناب و خالص تلاش میکنند؛ هنری که موفقیت آن، به معنای موفقیت در فروش نیست، بلکه برعکس شکست تجاری یک اثر هنری ممکن است به یک موفقیت نمادین در دنیای هنر ت...
[ 8 ] - اسطوره فقر در سینمای ایران: تحلیل نشانه‌شناختی فیلم ابد و یک روز
در مقاله حاضر ابتدا به طرح موقعیت فقرا در جامعه مصرفی جدید از دیدگاه زیگمونت باومن، ژان بودریار و جان گالبریت می-پردازیم و با بررسی جایگاه فقرا در ایران پس از انقلاب اسلامی، رویکردی برای بررسی بازنمایی از فقرا در سینمای پس از انقلاب ارائه می‌دهیم؛ سپس به تحلیل نشانه‌شناسانه فیلم ابد و یک روز (سعید روستایی، 1394) می‌پردازیم؛ این فیلم از جمله آثار سینمایی درباره فقرا و تهی‌دستان است که در دهه هشت...
نویسندگان همکار