حسین شیخ رضایی
استادیار مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور
[ 1 ] - حلقۀ کندوکاو و قابلیتهای آن در آموزش ماهیت علم
هدف نوشتة حاضر این است که نشان دهد حلقۀ کندوکاو، به عنوان عنصر بنیادی برنامة فلسفه برای کودک، بستر مناسبی برای درک ماهیت علم، به عنوان یکی از مقولات اصلی‌ای که رویکردهای نوین آموزش علم بر آن تأکید دارند، فراهم می‌آورد. به این منظور، پس از طرح رویکرد زمینه‌گرا به آموزش علوم و شرح انتظاراتی که از یک کلاس روزآمد علوم می‌رود، به معرفی چیستی ماهیت علم و مؤلفه‌های آن. پرداخته می شود. در ادامه، پس از ...
[ 2 ] - رویکردهای «عقلانی» و «اجتماعی» به تاریخ‌نگاری علم و معضل «غیرتاریخی» بودن
در این نوشته ابتدا پیشنهادهای توماس کوهن در خصوص نقش عوامل بیرونی و اجتماعی را در تاریخ علم مرور خواهیم کرد. سپس به دو رویکرد عقلانی و اجتماعی در تاریخ‌نگاری علم که هر دو واکنشی به سخن کوهن بوده‌اند اشاره می‌کنیم. نشان خواهیم داد که تاریخ‌نگاری عقلانی به مشکل غیرتاریخی بودن مبتلا است و دلایل معرفتی کنشگران تاریخی را در تبیین‌های خود دخالت نمی‌دهد. علاوه بر این، چنین رویکردی با خلط تبیین و توجیه...
[ 3 ] - بررسی امکان برون رفت از مغالطه ی طبیعت گرایانه در اخلاق از دیدگاه مایکل روس
رویکردهای طبیعتگرایانه به اخلاق درصدد هستند تا از یافته‌های علوم تجربی در مباحث فلسفه‌ی اخلاق بهره گیرند. از معروفترین رویکردهای طبیعتگرایانه به اخلاق رویکرد تکاملی است. اخلاق تکاملی همواره به ارتکاب مغالطه‌های طبیعتگرایانه متهم بوده است. مغالطه‌ی طبیعتگرایانه دو قرائت هیومی و موری دارد. قرائت هیومی که به قرائت استنتاجی مغالطه‌ی طبیعتگرایانه نیز موسوم است استنتاج «بایدها» از «است‌ها» را ا...
[ 4 ] - هستی‌شناسی، روش‌شناسی، و رابطه‌ی آن‌ها در طبیعت‌گرایی فلسفی
طبق تلقی غالب، طبیعت‌گرایی دیدگاهی است که با دو آموزه‌ی فلسفی، یعنی طبیعت‌گرایی هستی‌شناختی و طبیعت‌گرایی روش‌شناختی، مشخص می‌شود. با چنین توصیفی از طبیعت‌گرایی، این پرسش پیش می‌آید که این دو آموزه چه ارتباطی با هم دارند که هر دو، «طبیعت‌گرایی» خوانده می‌شوند؟ در این مورد چهار دیدگاه وجود دارد: عدم ارتباط این دو آموزه با هم، تقدم معرفتی طبیعت‌گرایی هستی‌شناختی بر طبیعت‌گرایی روش‌شناختی، تقدم مع...
[ 5 ] - فمینیسم و جایگاه ارزش‌ها در علم: بررسی دیدگاه هِلِن لانجینو
بررسی جایگاه و نقش ارزش‌ها در علم و فعالیت علمی موضوعی است که در چند سال اخیر بحث‌های زیادی را برانگیخته است و پژوهشگران مطالعات علم از زوایای مختلفی به آن نگریسته‌اند. طرفداران فمینیسم در علم و معرفت‌شناسی نیز از کسانی بوده‌اند که در این موضوع بسیار بحث کرده‌اند. برخی از آن‌ها بر این باورند که ارزش‌ها در محصول کار علمی مدخلیت تام دارند، و در علم کنونی، نقش برجسته‌ی ارزش‌های مردانه مشهود است. ب...
نویسندگان همکار