اعظم فرجامی
استادیار گروه علوم قرآن وحدیث دانشگاه رازی
[ 1 ] - الگویابی اسناد کلینی به کتاب زراره بن اعین
چکیده «زرارة بن أعین» از اصحاب اجماع و از پرروایت‌ترین راویان کتابهای امامیه است. فهرستنگاران امامی طریق خاصی به کتاب او دارند. افزون بر رجالشناسان، محدثان از جمله ثقة الاسلام کلینی (329ق)، الگو یا سند ثابتی برای روایات زرارة بن اعین داشتند. در این پژوهش با رویکردی نو یعنی؛ استخراج وشمارش تمام روایات زراره در الکافی و سپس یافتن اسنادی که دارای بیشترین فراوانی و تکرار هستند، الگوی ثابت کلینی ...
[ 2 ] - نگاهی دوباره به نویسنده الرجال برقی
رجالشناسان متقدم معمولاً در شمار کتابهای احمد بن محمد برقی از کتاب الرجال یاد میکنند. با این‌همه ابنندیم از نخستین کسانی است که این انتساب را به پدر احمد، محمد بن خالد برقی بازمی‌گرداند و حتی کتاب دیگر احمد یعنی المحاسن را به پدر منسوب میکند. پس از وی، معاصرانی چون آقابزرگ تهرانی این ادعا را به‌نوعی دیگر بازگو کردند. شوشتری با قرائنی چند، نهایی‌ترین دیدگاه را مطرح کرد و الرجال برقی را ب...
[ 3 ] - مصدریابی روایات تفسیر التبیان با تطبیق بر منابع شیعه و سنی
مصدریابی روایات تفسیر التبیان، به وضوح نشان میدهد که منابع حدیثی طوسی، فقط کتابهای شیعی نبوده، بلکه از کتب سنی بهوفور بهره گرفته است. یافتهها نشان داد تفسیر طبری، بیشترین تأثیر را بر تفسیر التبیان داشته است. در این میان، روایات مشترکی بین مصادر شیعه و سنی یافت شدهاند که در منابع تفسیری و روایی فریقین به دو صورت، قابل ردیابی بودند؛ روایاتی که الفاظ یکسان یا همسان دارند و ر...
[ 4 ] - وجوه معنایی ریشه «ق و م» در قرآن و تفاسیر
برخی وازگان قرآنی با معانی متفاوتی به کار می‌روند که معمولا در دانش وجوه و نظائر معرفی می‌شوند. ریشه «ق و م» از ریشه‌های پرکاربرد قرآنی است که حدود ششصد و شصت مرتبه مشتقات آن به کار رفته است. تعداد وجوه معنایی مشتقات ریشه «ق و م» در قرآن توسط برخی نویسندگان وجوه و نظائر به بیست و دو وجه می‌رسد. سیزده وجه را حیری، دامغانی و ابن‌جوزی به تنهایی، و بقیه وجوه را سه نویسنده، به صورت مشترک مطرح کردند....
[ 5 ] - تأثیر ابنقولویه بر انتقال حدیث قم به بغداد (با تکیه بر الرجال نجاشی و الفهرست طوسی)
ابنقولویه از محدثان قمی در سدۀ چهارم بوده که سالهای پایانی عمر خود را در بغداد سپری کرده است و محدثان و عالمان بزرگی همچون غضائری و شیخ مفید از او بهره بردهاند؛ اما اکنون از آثار و آراء وی نشان کمی در دست است. میزان تأثیرگذاری ابنقولویه بر حدیث بغداد را میتوان در دو کتاب رجالی فهرستنگاری شیعه، الرجال نجاشی و الفهرست طوسی نشان داد. پنجاه و دو راوی صاحب کتاب در این دو منبع، به واسطۀ ابنقو...
نویسندگان همکار