علی اکبر تشکری
[ 1 ] - تعامل و تقابل تصوف و تشیع در عصر صفوی
قرن هشتم هجری‌قمری، سرآغازی بر آشتی تصوف با تشیّع امامیه به شمار می‌رفت. اما این روابط در آستانۀ تأسیس سلسله صفوی، به‌حدی گسترش یافت که مفاهیمی چون ولایت، در آمیزه‌ای از مضامین شیعی‌صوفی، زمینه را برای کارکرد سیاسی آن مستعد ساخت. خانقاه‌نشینان صفوی برای نخستین‌بار، تشیّع امامیه را در ایران رسمیّت دادند؛ امّا اتکا به حمایت ترکمانان در کسب قدرت، گزیری جز برتری وجه صوفیانه غالی بر تشیع اعتدالی نمی‌ن...
[ 2 ] - روابط پارسیان هند با زرتشتیان یزد در عهد ناصری
هجوم تیمور و تشدید مصائب زرتشتیان در خراسان و حوزۀ شمالی ایران، نخبگان روحانی این اقلّیت را بر آن داشت تا به مناطق امنتری چون یزد و کرمان پناه آورند. از اینرو با اسکان موبدان در روستاهای تُرکآباد و شریفآباد یزد، این خطه نه تنها به مهمترین کانون زرتشتیگری ایران ارتقا یافت که مرجعی برای پارسیان هند جهت کسب اطلاعات دینی گردید. تداوم این روابط فرهنگی باعث شد تا در سدۀ نوزدهم میلادی که پارسیان ...
[ 3 ] - درآمدی بر صنعت بافندگی یزد در عصر صفوی
با تأسیس سلسلة صفوی، اتحاد سیاسی کشور و رونق تجارت و امنیت جاده‌ها، بازرگانی و تا حدی صنایع پیشه‌وری بهویژه در ربع اوایل قرن یازدهم گسترش یافت. همگام با حمایت سلاطین از منسوجات پارچه‌ای، این صنعت بهتدریج به اوج اعتلای خود در تاریخ ایران نایل گردید. در این میان، یزد که قدمتش در بافت انواع پارچه‌های مرغوب، به روزگاران اولیة اسلامی می‌رسید و از دورۀ ایلخانان به بعد، نام آن در کنار چند مرکز مهم پ...
[ 4 ] - نگرشی بر عملکرد مبلغان پروتستان در یزد عهد قاجار
چکیده به دنبال شکل‌گیری مبلغین تبشیری در غرب، انجمن تبلیغی کلیسا با تکیه بر نفوذ انگلیس در ساختار سیاسی ایران؛ اصفهان را کانون استقرار خود ساخته و پس از تعیین سرحدات تبلیغی با پرزبیتری‌ها، درصدد بسط قلمرو به یزد، کرمان و شیراز برآمد. در این میان گرچه بُعد مسافت یزد از مراکز تحول خیز و امنیت نسبی؛ تضمینی بر حضور و بقای سه اقلیت زرتشتی، یهودی و بهائی بشمار می‌رفت، اما در خلأ وجود هم‌کیشان مسیحی، ...
[ 5 ] - سلطان حسینمیرزا جلالالدوله: نمادی از کارکرد قدرت در بافت اجتماعی ولایات عصر قاجار
در ساختار قدرت ایران عصر قاجار، هرچند انبوه شاهزادگان، تسلّط یکپارچۀ سلسله را تسهیل میکرد، سازوکار تقسیم مناصب موانعی را در نظارت بر رفتار حکمرانان فراهمآورد و عملکرد سلطان حسینمیرزا جلالالدوله نمادی از نحوۀ حکمرانی قاجاریه در ولایات بود که بازتاب آن در حیات اجتماعی از دو جهت حایز اهمیت است: رهیافت به مصایب قشرهای زیردست جامعه و تلقی اجتماعی از ساختار قدرت. هرچند جنبش مشروطیت تحدیدی بر شاه، ...
[ 6 ] - رویکرد حکومت به زرتشتیان در عهد ناصری
سابقۀ حضور زرتشتیان در یزد به نخستین ایام ورود اسلام به ایران باز‌می‌گردد. تهاجم تیمور و گسترش مصائب آن‌ها در خراسان و نواحی شمالی باعث شد تا یزد با ویژگی‌هایی چون امنیت نسبی و مسافت زیاد از مراکز تحول‌خیز به کانون معتبری در جذب زرتشتیان تبدیل شود. علاوه‌بر تسری چنین رویکردی به دوران بعد، حیات اجتماعی زرتشتیان عهد ناصری از چند منظر حائز اهمیت می‌نمود که عبارت‌اند از تشدید فشارهای اکثریت بر اقلی...
[ 7 ] - نگرشی بر نقش صنیع‌الدوله در نوسازی صنایع و استقرار نظام پارلمانی
در عصر ناصری، گسترش روابط با غرب نه‌تنها راهی برای ورود افکار و فنّاوری‌های تازه به ایران گشود، که فرایند چالش‌های سیاسی ـ اقتصادی این دوره در انقلاب مشروطه نمود یافت. در این میان، گذشته از تلاش روشن‌فکران غیر‌حکومتی در اصلاح ساختار سیاسی، در طیف حکومتی نیز ضرورت اصلاحات دل‌مشغولی گروهی از دولت‌مردان به‌شمار می‌رفت. بر این اساس، نقش مرتضی‌قلی خان صنیع‌الدوله از دو رویکرد اهمیت داشت: وجاهت فرهن...
نویسندگان همکار