حامد وحدتی نسب
دانشیار گروه باستانشناسی دانشگاه تربیت مدرس
[ 1 ] - بازنگری ورود آریایی‌ها به فلات ایران در پرتو آگاهی‌های جدید ژنتیکی (گورستان گوهرتپه، بهشهر)
مسئله ورود مهاجران آریایی به فلات ایران همواره از اهمیتی ویژه برخوردار بوده است. گرچه پژوهش‌های دیرپای زبان‌شناسی و بعدها باستانشناسی نتوانست به طور قطع به مجادله پیرامون این موضوع خاتمه دهد اما ژنتیکِ جمعیت‌ها و به ویژه ژنتیک باستانی توانست تا حدود زیادی سهم باستانشناسی، انسان‌شناسی و زبان‌شناسی در این بحث را روشن و نتایج کاربردی درباره منشأ، مهاجرت و سهم خزانه ژنتیکی ایرانیان از این مردما...
[ 2 ] - مرورری بر مطالعات انسان‌شناسی زیستی در باستانشناسی ایران (پارینه‌سنگی و نوسنگی)
شش دهه کاوش و بررسی باستانشناسی در ایران بیانگر این نکته است که گستره جغرافیایی امروزی ایران به طور حتم حداقل از دوران پلیئستوسن جدید مکان زیست جوامع انسانی بوده است. اگرچه دانش ما در خصوص جوامع انسانی پیش از نوسنگی در ایران بسیار محدود است، ولی تعداد قابل توجهی از محوطه‌های باستانی منتسب به ادوار پس از نوسنگی در ایران دارای بقایای اسکلت انسانی هستند. عمده محوطه‌های کلیدی باستانی در ایران مانن...
[ 3 ] - نوسانات آب دریای مازندران از هزارۀ سوم ق.م تا هزارۀ اخیر و تأثیر آن بر پراکنش مراکز استقراری در جنوب شرق دریای مازندران
دریای مازندران بزرگ‌ترین دریاچۀ روی زمین است و به‌دلیل بسته بودن حوضۀ آبریز، در طول زمان نوسانات زیادی داشته است. از بدو شکل‌گیری این دریا تا کنون، کمینۀ سطح آب آن به 113- متر و بیشینۀ آن به 50+ متر رسیده است. در خلال هر پیش‌روی و پس‌روی، اراضی زیادی از آب خارج شده و منابع جدیدی اضافه شده یا منابعی به زیر آب می‌روند. پس‌روی و پیش‌روی آب دریای مازندران در پژوهش‌های متعددی بررسی شده که بیشتر بر م...
[ 4 ] - Foramen Tympanicum or Foramen of Huschke: A Bioarchaeological Study on Human Skeletons from an Iron Age Cemetery at Tabriz Kabud Mosque Zone
The foramen tympanicum is an anatomical variation that is created in the tympanic plate of temporal bone during the first year of life. The tympanic plate grows and foramen tympanicum is gradually closed by about the fifth postnatal year. However, due to a defect in normal ossification, foramen tympanicum sporadically remains throughout life. The construction of a shopping center in Tabriz, nor...
[ 5 ] - گاه نگاری نسبی بر اساس تشخیص فن‌آوری تولید دست‌ساخته‌های سنگی: مطالعه موردی تکنیک تولید تیغه‌ها و ریزتیغه‌ها در مجموعه دست‌ساخته‌های سنگی غار کمیشان مازندران
صنایع سنگی به دلیل سیر تطوری که در تکنیک تولید در طول پیش‌ازتاریخ طی کردهاند، ویژگی‌هایی قابل‌تشخیص و مناسب برای تاریخ‌گذاری دارند. یکی از این ویژگی‌ها تشخیص فن‌آوری تولید به‌ویژه در تیغه‌ها و ریزتیغه‌هاست که با انواع تکنیک‌ها شامل ضربه مستقیم با چکش سخت و ارگانیک، ضربه غیرمستقیم و تکنیک فشاری تولید می‌شوند و هر یک از این تکنیک‌ها علائم متمایزی را ایجاد می‌کنند. پژوهش حاضر مبتنی بر مطالعه تکنی...
[ 6 ] - معمایِ کارلتون کوون: انسان‌شناس، باستان‌شناس، یا مامور CIA؟ (نقدِ روش‌شناسی و آثار کارلتون استیونز کوون در باستانشناسی پارینه‌سنگی ایران)
کارلتون استیونز کوون از شناختهشدهترین چهرههای باستانشناسیِ پیش از تاریخ ایران است که در حوالی 70 سال پیش بهانجام نخستین پژوهشهایِ سازمانیافته در باستانشناسی ایران همت گماشت. برای سالیان متمادی، باستانشناسان ایرانی آثار کوون را مطالعه و اساتید در کلاس درس خود، آنها را تدریس کردهاند. اکنون و پس از گذشت هفت دهه، لزوم بازبینی کارهای کوون بیش از پیش احساس میگردد. در این نوشتار این بازبینی ا...
نویسندگان همکار