آرش اکبری مفاخر
عضو قطب علمی فردوسی‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد
[ 1 ] - روایتشناسی داستان هفت‌گُردان برپایه روایت انوشیروان مرزبان و ابوالقاسم فردوسی
این مقاله به روایتشناسی داستان هفتگردان به روایت فردوسی در شاهنامه و قصه افراسیاب بن پشنگ به روایت انوشیروان مرزبان در روایات داراب هرمزدیار میپردازد. به این منظور پس از بررسی خلاصه دو روایت از دیدگاه راویان، روایتشناسی، ساختارشناسی تطبیقی و ریشهشناسی بنیادهای آیینی و اساطیری، دو روایت مورد بررسی قرار گرفته است. بررسیها نشان میدهد که روایت فردوسی، روایتی دهقانی، ملّی و خردگراست که در آن...
[ 2 ] - رستم در حماسه‌های گورانی
چکیده رستم برجسته‌ترین پهلوان ملی در حماسه‌های ایرانی است. نام رستم در اوستا و دینکرد نیامده، امّا در چند متن پهلوی اشاره‌ای گذرا به نام وی شده‌است که افزودگی برخی از آنها روشن است. داستان‌های رستم در دوران اشکانی و ساسانی ــ بو‌یژه پایان دوران ساسانی ــ از شهرت برخوردار بوده و در انتقال به دوران اسلامی در دو شاخة شرقی با محوریّت زبان فارسی (- ایران خاوری) و شاخة غربی با محوریّت زبان گورانی (- ا...
[ 3 ] - شاه گاوسوار
چکیده فریدون از شخصیّتهای اسطوره‌ایست که نقشی مهم در ادبیات ایرانزمین دارد. ویژگیهای شخصیّتی خاصّ فریدون او را در میان پادشاهان اساطیری ایران برجسته کرده است. یکی از این ویژگیها پیوند او و خانوادهاش با گاو است. در متن‌های ایرانی بهطور پراکنده به پیوندهای فریدون و گاو اشاره شده است: فریدون با گاو برمایه، متولّد میشود، از او شیر مینوشد، در کنار او پرورش مییابد و پس از آن‌که از شیر گرفته م...
[ 4 ] - رزم‌نامة کنیزک (حماسهای به زبان گورانی و روایتی از یادگار زریران)
رزم‌نامۀ کنیزک حماسهای ملی و روایتی از یادگار زریران است. این حماسه بخشی از دستنویس منظومۀ هفتلشکر به زبان گورانی و بازتابی از یک نوعِ ادبی شاهنامهسرایی در غرب ایران است. ساختار رزم‌نامه و رویکرد نمایشی آن در دو نگاه یادآور یادگار زریران است. در نگاهی جزیی، بخش میانی رزم‌نامه دقیقاً روایتی از یادگار زریران پهلویست که در آن زردشتیزدایی و نامگردانی صورت گرفته است. در این بررسی رزم‌نامه در مقا...
[ 5 ] - بنیادهای اساطیری و حماسی داستان دیوان مازندران در شاهنامه
این مقاله به شناسایی بنیادهای اساطیری و حماسی داستان دیوان مازندران در شاهنامه با توجه به پیشینة آنها در متون اوستایی، پهلوی، سغدی و ... میپردازد. نخستین سرچشمههای اساطیری و حماسی دیوان مازندران در متون اوستایی و پهلوی است. در این متون دیوان مازندران در دو ساختار مینوی و انسانگونه ظاهر شده و در برابر اهورامزدا، ایزدان و انسانها قرار میگیرند. اما داستانی مستقل در کتاب نهم دینکرد آمده که چار...
نویسندگان همکار