شعبانی, امامعلی
دانشگاه اراک
[ 1 ] - تبارسازی در سده‌های میانه تاریخ ایران؛ تردیدها و تشکیک‌ها
تبارسازی یکی از سیاست‌های محوری حکومت‌ها در طول تاریخ ایران ـ به‌ویژه در سده‌های میانه ـ بود که خود در راستای مشروعیت‌سازی، پیشبرد اهداف سیاسی، فرار از تحقیر، موازنه تباری و رسوخ روحیه باستان‌گرایی صورت می‌پذیرفته است. لیکن به‌رغم تداوم این مقوله در تمام این سده‌ها و پیگیری مجدانه حکومت‌ها، همواره تردیدهای جدی نسبت به آن در منابع تاریخی به ثبت رسیده و یا در مرحله اعتبارسنجی، به دیده شک و تردید...
[ 2 ] - نسب و نسب‌سازی در سده‌های میانه تاریخ ایران؛ دلایل و زمینه‌ها
فرهنگ سیاسی ایران در سده‌های میانه، انتساب خونی به ایران باستان و چهره‌‌های اسطوره‌ای ـ تاریخی آن را یکی از شرایط و ملزومات اساسی کسب مشروعیت، قدرت، و از همه مهمتر تداوم آن می‌دانسته است؛ فقدان آن نیز متقابلاً از آسیب‌ها و خطرات جدی هر حکومتی محسوب می‌گردید. لذا بخشی از دغدغه‌ها، توان ذهنی و در نتیجه اهتمام خاص حاکمان و متفکران پیرامونشان، به سیاست جعل نسب و تبلیغ این امر اختصاص داشت. مساعی آنان...
[ 3 ] - بحران اقتصادی 1929؛ پیامدها و واکنش‌ها در ایران
وقوع بحران اقتصادی 1929 با ورشکستگی صنایع جوامع سرمایه‌داری، اقتصاد وابسته‌ی کشورهای توسعه‌نیافته را که مواد اولیه‌ی صنایع این جوامع را تولید می‌کردند، دچار بحران و مشکلات مشابه نمود. در پی این مساله، جوامع توسعه-نیافته واکنش‌های اقتصادی مشابهی از خود نشان دادند. پژوهش حاضر درصدد است با استفاده از کتاب‌ها، روزنامه‌ها، مجلات، اسناد و مدارک آرشیوی با طرح این پرسش که بحران اقتصادی 1929 چه نتایجی د...
[ 4 ] - سیاست شهری در تاریخ معاصر ایران (1299 – 1320 ه.ش) با تأکید بر فضاهای عمومی شهر تهران
سیاست شهری در تاریخ معاصر ایران به ویژه در عرصه فضاهای عمومی شهری به باور متخصصان و صاحب‌نظران شهرسازی یک دوره تحول‌آفرین و در عین حال سرآغاز عصر نوین در تاریخ شهرسازی ایران محسوب می‌شود. تحولات مربوط به فضاهای عمومی شهری در مقطع سالهای 1299 – 1320 ش. در نهایت خود را به عنوان یک تحول الگویی به نمایش نهاد. پژوهش پیش رو در راستای پاسخ‌گویی به این پرسش اصلی بوده که "سیاست شهری این دوره در زمینه ف...
[ 5 ] - تحلیل محتوای متون درسی تاریخ دانشگاهها با تأکید بر تکنیک سطح خوانایی فرای
تحلیل محتوای متون درسی تاریخ دانشگاهها با تأکید بر تکنیک سطح خوانایی فرای[1] * چکیده در سالهای اخیر کتب درسی رشته تاریخ برای دانشجویان کارشناسی از سوی نهاد رسمی یعنی سازمان «سمت» به طور گسترده‌ای منتشر شده و مورد رجوع جمع کثیری از اساتید و بالتبع دانشجویان این رشته قرار گرفته است. حال طرح یک سؤال اساسی بجاست که کتب درسی مذکور تا چه میزان به لحاظ سطح خوانایی ـ یعنی روان بودن متن و سیر از س...
[ 6 ] - حمام و کارکردهای اجتماعی آن در سده‌های میانۀ تاریخ ایران
حمام، برخلاف تصوّر رایج، صرفاً، مکانی برای نظافت و تطهیر نبوده و با توجه به ظرفیتها و ویژگیهای خود، دارای کارکردهای اجتماعی و حتی سیاسی در تمام تاریخ ایران بوده است. این کارکردها بیانگر این واقعیت است که حمام به عنوان یکی از عوامل اثرگذار در تاریخ تحوّلات اجتماعی ایران، به‌ویژه در سده‌های میانۀ اسلامی، نقش و جایگاه مؤثری داشته است. حال، نوشتار حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی و با بهره‌گیری از م...
[ 7 ] - اعتیاد و مصرف مواد مخدر در قرون میانة تاریخ ایران
اعتیاد به مواد مخدر یکی از دغدغه‌های جامعة ایرانی طی تاریخ آن محسوب می‌شود. پیدایش بعضی از انواع مواد مخدر و اشکالی از اعتیاد در ایران به قرون میانة تاریخ کشورمان بازمی‌گردد. پژوهش پیش رو به روش توصیفی ـ تحلیلی در پی پاسخ به این سؤال است که مصرف مواد مخدر در قرون میانة تاریخ ایران چه وضعیتی داشته است؟ یافته‌های پژوهش حکایت از آن دارد که انواع مواد مخدر و در رأس آن تریاک و حشیش در آن دوران با کا...
[ 8 ] - حوادث و بلایای طبیعی در قرون میانة تاریخ ایران
تاریخ‌نویسی ایرانی، به‌رغم نقاط قوت خود در تعدد و تنوع، به علت بی‌توجهی به مردم و تحولات اجتماعی محل نقد جدی است. در رأس این تحولات می‌توان به حوادث و بلایای طبیعی اشاره کرد. لذا پژوهش پیش رو با طرح این پرسش محوری، که شایع‌ترین حوادث و بلایای طبیعی در دورة میانة تاریخ ایران کدام بوده و چه پیامدهایی داشته است؟، این موضوع سرنوشت‌ساز در زندگی ایرانیان و دغدغه‌آفرین برای حکومت‌ها را به روش توصیفی ـ...
[ 9 ] - حمام و کارکردهای سیاسی آن در سده‌های میانه تاریخ ایران
حمام به عنوان یکی از شاخصه‌های حائز اهمیت شهرهای اسلامی- ایرانی علاوه بر کارکردهای اجتماعی و گاهی علمی و فرهنگی، در امر سیاست نیز محل رجوع بوده است. این موضوع به حدی اهمیت دارد که می‌تواند به فهم تاریخ تحولات سیاسی تاریخ ایران در سده‌های میانه اسلامی کمک کند. این پژوهش به روش توصیفی–تحلیلی در پی پاسخ به این سئوال اصلی بوده است که کارکردهای سیاسی حمام در سده‌های میانه تاریخ ایران چیست؟ یافته‌های...
نویسندگان همکار