شیری, قهرمان
دانشیار/ دانشگاه بوعلی سینا
[ 1 ] - کرامت های تخیلی در تصوّف
برخی از کرامتهای موجود در کتابهای صوفیه در ظاهر بسیار غیرعقلانی و غیرطبیعی به نظر میرسند که هم باورکردن آن‌ها دشوار است و هم موجودیت آن‌ها با پارههایی از تعلیمات اساسی در شریعت و طریقت تعارض دارد. در پدیدآمدن این‌گونه کرامتها بیش از هرچیز عاملهای خارج از اندیشههای عرفانی و حتّی مغایر با قاعدههای محو و فنای فردیت دخالت داشته است، یعنی خلوتها و استغراقهای صوفیان گاه به‌جای تمرکز مطلق بر ...
[ 2 ] - از لاکان تا مولانا (نگاهی لاکانی به سیر رشد روانی سوژه در آرای مولانا)
در دیدگاه پساساختارگرانه لاکان، سوژه پس از عبور از «سطح خیالی»، به «ساحت نمادین» قدم می‌گذارد و آنجاست که توهّم‌های کودکانه فرو می‌ریزد و فرد دچار فقدان می‌شود. کودک پیوسته میل دارد به عالم کودکانه سطح خیالی رجعت کند و می‌کوشد با «اُبژه‌های دیگریِ کوچک» به آن عالم یگانگی و اتّحاد تقرّب جوید. امّا از آنجا که در ساحت نمادین، زبان بر انسان مسلّط است و گریز از آن امکان‌پذیر نیست، چنین تقرّبی فقط تقرّبی نسبی...
[ 3 ] - فرهنگ شفاهی در حدیقه ی سنایی
حدیقه ی سنایی یکی از متن های پرابهام ادبیات ایران است. ابهام های این کتاب ـ که اوّلین منظومه ی عرفانی در زبان فارسی است ـ بیشتر از نظر زبان ادبی است که در آن، از امکانات زبان گفتاری و گویشی آن سال ها استفاده شده است. همچنین دامنه ی تغییر و جابه جایی ها، حذف ها و ایجازها در ساختمان جمله های حدیقه بسیار گسترده است و اصطلاحات، کنایات و تعبیرهای رایج در فرهنگ شفاهی نیز بر آن افزوده شده است. به همین ...
[ 4 ] - حذف واسطه‌ها از رابطه‌ها در جهان بینی عارفان
در زندگی روزمرّه قاعده مرسوم آن است که هر حادثهای به دلیل متأثّر بودن از اسباب و علل انسانی و زمینی امکان وقوع پیدا میکند. امّا در تصوف به سبب متفاوت بودن طرز نگرش به نظام هستی، این واسطههای مادّی اغلب نادیده گرفته میشوند و بعضی از کنشها و حوادث مستقیماً به مسبّب الاسباب که در ورای تمام وقایع هستی در جایگاهی قدرتمند و بی منازع نشسته است نسبت داده میشوند. بخشی از خوارق عادات که اغلب در کتابهای...
[ 5 ] - تجربیات شاعرانه در تعلیمات عارفانه
آثار ماندگار عرفانی چه در حوزه شعر و چه در نثر اغلب با استفاده از هنرهای بیانی و زبانی و به شیوه ادبیات شکل گرفته است. اشعار و امثال و گفتار و کلمات قصار و تمثیلات و تلمیحات و تعبیرات بسیار جذّاب و زیبا و حکایتهای بسیار کوتاه و پر معنا از ویژگیهای مشترک ادبیات و عرفان است. صرف نظر از تفاوت در نوع نگرش و سویه نگاه به پدیدهها در ادبیات و عرفان، اساس کنشها و روشها در هر دو غالباً همسان است و ب...
[ 6 ] - تحلیل مدرنیستی رمان «زیر چتر شیطان»
نخستین جلوه‌های مدرنیسم در ادبیات داستانی ایران به شکل گسترده و منسجم در دهۀ 40 شمسی و در آثار نویسندگانی دیده می‌شود که اغلب آن‌ها جزء حلقة جُنگ اصفهان بودند و این شیوه به تدریج در دهه‌های 50 و 60 به جریانی غالب در داستان‌نویسی تبدیل شد که تمرکز آن بر امر ذهنی و برجسته شدن فرد و ذهنیت و عواطف درونی اشخاص داستان بود که البته با شگردهای تازة روایی نیز همراه بود. محمد ایوبی یکی از نویسندگان پرکار ...
نویسندگان همکار