شفیعی, سعید
[ 1 ] - تاریخ‌گذاری حدیث «علیکم بسنّتی و سنّه الخلفاء الراشدین» (روش تاریخ‌گذاریِ سند ـ متن)
Chronicling a hadith means assigning its date, place, its originator and its historical development. Western scholars often pay attention to the historical aspect of a hadith and consider it as one of the elements of reconstructing the history of Islam: the history its events, jurisprudence, dogmas, religious institutions, the interpretation of the holy Quran, etc. The main objective of histori...
[ 2 ] - «صُحُف انبیاء» در منابع اسلامی و مجموعۀ زدوپیگرافا
در منابع اسلامی و به‌ویژه روایات شیعه، از منابعی موسوم به «صُحُف» منتسب به انبیای بنی‌اسرائیلی پیشین یاد شده است؛ آثاری که دربردارندۀ مباحثی همچون اخلاقیات و برخی مسائل اعتقادی و پیشگویی‌های انبیا از حوادثی است که در جامعۀ اسلامی رخ خواهد داد. در میان منابع غیر رسمی عهد قدیم نیز آثاری به پیامبران و اولیای بزرگ همچون آدم، خَنوخ، نوح، ابراهیم و موسی منتسب شده است. این پژوهش در پی این مسئله است که آ...
[ 3 ] - نهج‌البلاغه و نقد تاریخی (پژوهش موردی: وجود و عدم)
در نهج‌البلاغه الفاظ و تعبیرهایی به کار رفته است که معانی متأخر کلامی ـ فلسفی دارد و با شرایط تاریخی قرن اول هجری همخوان نیست. برخی مؤلفان این ناهمخوانی را نپذیرفته‌اند و معتقدند که امام علی(ع) واضع این الفاظ و تعبیرها بوده است. گروهی دیگر کوشیده‌اند شواهد تاریخی بر وجود بافت تاریخی مناسب ارائه کنند اما آنچه مطرح می‌شود تنها امکان وجود چنین مباحثی را نشان می‌دهد نه اینکه شاهدی تاریخی در اثبات...
[ 4 ] - بازخوانی روابط معنایی واژۀ «العالَمین» براساس روش تحلیل مؤلفه‌ای
در مورد واژۀ «العالَمین» سؤالاتی وجود دارد که پاسخ‌های درخوری نیافته است؛ مثلاً اینکه چرا ماده‌ای از ریشۀ «عِلم» برای معنای «جهانیان» یا «جهان‌ها» به‌کار رفته است. لغویان مسلمان واژۀ «العالَمین» را عربی، و قرآن‌پژوهان غربی آن را عبری یا سریانی دانسته‌اند، اما هیچ‌کدام تفسیر روشنی برای معنای آن ارا...
[ 5 ] - رهیافت‌های تاریخی‌ادبی به تفسیر فمینیستی کتاب مقدس و قرآن کریم
یکی از موانع بر سر راه زنان مؤمنی که در پی برابری و آزادی بیشترند، واژه‌ها و گزاره‌هایی از متون مقدس است که از آنها معانی مخالف با برابری مرد و زن برمی‌آید. این مقاله نشان می‌دهد فمینیست‌ها در مواجهه با چنین گزاره‌هایی از کتاب‌های مقدس به رهیافت‌های تاریخی‌ادبی روی آورده‌اند. مسئلۀ این مقاله این است که: چرا فمینیست‌ها به سوی این رهیافت‌ها رفتند و آیا بهره‌بردن از اینگونه رهیافت‌ها در عرضه تفسی...
[ 6 ] - جریان‌شناسی مطالعات تاریخ قرآن در غرب (با رویکرد انتقادی به جریان شکاکیت نوین)
تا دهۀ 1970م. قرآن در مطالعات تاریخی غرب، کتابی بود برای بازسازی تاریخ نزول وحی و تدوین قرآن در قرن اول هجری. با انتشار کتاب مطالعات قرآنی ونزبرو و هاجریسم از کرون و کوک، جریان شکاکیتی شکل یافت که قرآن را منبعی برای تاریخ ادبیات عرب از میانۀ قرن دوم به‌شمار می‌آورد. در این مقاله به روش تحلیل تاریخی از جریان‌شناسی اینگونه مطالعات بحث بهمیان آمده، مسئله و مفروضات کلّی آنها مطر...
نویسندگان همکار