بهرام علیزاده
استادیار گروه فلسفه دانشگاه خوارزمی
[ 1 ] - نقدی بر اختیارگرایی دکارتی
همسازگرایی دیدگاهی است که میگوید دترمینسم منطقاً با اراده آزاد همساز است و اختیارگرایی به عنوان شاخهای از ناهمسازگرایی معتقد است در یک جهان دترمینیستی اراده آزاد امکان تحقق ندارد، ولی اراده آزاد محقق است؛ پس دترمینیسم نادرست است. آیا دکارت یک اختیارگراست؟ از این جهت که دوگانهانگاری این امکان را به «خود» میدهد تا علتی ورای علتهای دیگر باشد، احتمالا او یک اختیارگراست. با وجود این خواهیم گفت،...
[ 4 ] - مفهوم «توانایی» و راهکار شرطی مور
عبارتِ فاعل از «توانایی انجام فعل بهگونۀ دیگر» برخوردار است، به چه معناست؟ مباحث بسیاری در فلسفه معاصر درباره معنای این عبارت مطرح شده است. جی ای مور در کتاب اخلاق استدلال کرده است که فاعل از توانایی انجام فعل بهگونۀ دیگر برخوردار است تنها اگر بهگونۀ دیگر انتخاب کرده باشد. نخستینبار آستین ردیّهای بر تحلیل شرطی مور نگاشته و معتقد شد که دستهای از جملات با ظاهر شرطی اگر-آنگاه بهمعنای واقعی ش...
[ 5 ] - نظریۀ جسمانیت نفس در تفکر اسلامی
دیدگاه متکلمان دربارۀ ماهیت نفس ساده و صریح است؛ نفس مادّی و غیرمجرّد است. بیشتر آنها نظریۀ «جسم لطیف» را برگزیدند و ظاهر روایات و تفسیر صحیح از آنها را مؤید این نظریه میدانند. استدلالهای عقلی نیز از نظر برخی متکلمان مؤید این نظریه است، ولی برخی دیگر، عقل را در اینباره محکوم به سکوت میدانند. با وجود اینکه نفس مادی است، ولی از جنس بدن هم نیست. مستقل از بدن است و هویّتی مخصوص به خود دارد و م...
نویسندگان همکار