The Impact of Covid-19 Pandemic on the Function of Research Ethics Committees

در سخن سردبیری شماره قبل مجله دانشگاه به نقش و ترکیب کمیته‌های اخلاق در پژوهش پرداختیم ]1[. در این سخن سردبیری قصد داریم که به اثرات عالم‌گیری کووید-19 بر عملکرد کمیته‌های اخلاق در پژوهش بپردازیم. بروز عالم‌گیری کووید 19 نه تنها سلامت مردم در تمام نقاط دنیا را کاملاً تحت تأثیر خود قرار داد، بلکه به شدت تحقیقات علوم سلامت را نیز، دست‌خوش تغییر نموده است ]2[. با پیدایش و رشد این عالم‌گیری، بخش اعظمی از تحقیقات علوم سلامت به شناخت جنبه‌های مختلف آن اختصاص یافته است. این نکته، سبب گردیده تا تعداد طرح‌های تحقیقاتی که در زمینه بررسی بیماری کووید -19 به رشته تحریر در می‌آیند، با رشد فزاینده‌ایی رو به رو گردد. از همین رو، بر بار کاری کمیته‌های اخلاق در پژوهش هم افزوده شده است. از یک طرف، ناشناخته بودن این بیماری، به خودی خود سبب می‌شود که هر طرح تحقیقاتی که درباره‌ آن نوشته می‌شود، با دقت بیش‌تری در کمیته‌های اخلاق، مورد بررسی قرار گیرد. از طرف دیگر، ممنوعیت‌های برگزاری جلسات حضوری به منظور پرهیز از انتقال بیماری کووید-19، سبب گردیده است تا برگزاری به موقع جلسات کمیته‌های اخلاق در پژوهش نیز، با مشکلات بسیار زیادی رو به رو گردد. از همین رو، کمیته‌های اخلاق در پژوهش باید در شیوه‌ها‌ی انجام و بررسی طرح‌های تحقیقاتی و هم‌چنین شیوه برگزاری جلسات خود، تغییراتی را اعمال می‌نمودند ]3[. برای نمونه، آژانس پزشکی اروپا(European Medicine Agency) ، در شیوه گرفتن موافقت آگاهانه برای طرح‌های خود، تغییراتی را ایجاد کرده است. آن‌ها به محققینی که پیرامون کووید-19 مطالعات بالینی انجام می‌دهند، اجازه می‌دهند که در شرایط خاص نظیر موقعیت‌های اضطراری پزشکی،  موافقت آگاهانه را به صورت شفاهی دریافت کنند، اما در اولین فرصت ممکن، باید آن را تبدیل به موافقت آگاهانه کتبی نمایند ]4[. هم‌چنین، کمیته‌های اخلاق در بسیاری از کشورهای جهان سعی نموده‌اند تا با استفاده از تکنولوژی‌های در دسترس، جلسات خود را به صورت مجازی (Virtual) برگزار نمایند. آن‌ها هم‌چنین، طرح‌های مورد بررسی را از طریق شبکه‌های ایمیل مطمئن به اعضاء خود ارسال نموده و با وسواس خاص، نه تنها طرح‌هایی را تصویب می‌نمایند که انجام آن‌ها ضروری است، بلکه مطمئن شوند تا افراد تحت بررسی حتی در این شرایط اضطراری نیز، تحت مخاطره‌های غیر قابل قبول و بی‌مورد قرار نگیرند ]6-5[.