گونه شناسی خانه‌های سنتی شهرستان تالش نمونه موردی: روستای خاله سرا 57

شناخت و دسته ­بندی صحیح گونه ­های مختلف معماری می­تواند در درک بهتر فضا، حفاظت از آن و نیز در دستیابی به شیوه ­های جدید طراحی مفید واقع گردد. استان گیلان در شمال کشور و در کنار سواحل جنوبی دریای خزر قرار گرفته است. از خصوصیات بارز آن رطوبت و بارندگی زیاد است که عامل اصلی شکل­ گیری معماری و شهرسازی این ناحیه می­باشد. مجتمع­ های زیستی سواحل خزری، از معماری ویژه­ای برخوردار هستند که شاید بتوان نمونه ­های با ارزش آن­ ها را در شهرستان تالش که در حد فاصل یک صد کیلومتری مرکز استان گیلان (رشت) قرار گرفته است و به خصوص در روستای خاله سرا 57 که در حد فاصل پانزده کیلومتری مرکز شهرستان (تالش) قرار گرفته است مشاهده نمود. این نوشتار سعی بر آن دارد تا گونه­های معماری روستای خاله سرا 57 را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. اطلاعات مقاله حاضر بر اساس مطالعات کتابخانه­ ای و مشاهدات میدانی گردآوری شده و از جامعه آماری مشتمل بر 495 بنای مسکونی و 90 خانه سنتی که دارای معماری ارزشمند بوده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. به همین سبب ابتدا به توصیف وضع موجود روستا پرداخته شده و سپس به عناصر کالبدی روستا و فضاهای موجود در بناها و گونه­های روستا پرداخته شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان دهنده آن است که روند گسترش بناهای روستا بر اساس الویت­های اقلیمی به ترتیب از سمت شرق به غرب و سپس در ارتفاع شکل گرفته است و بطور کلی سه الگوی معماری در بافت روستای خاله سرا 57 یافت می شود، که این سه الگو عبارتند از خانه­ های کرسی بلند، خانه­ های تلار دار و  خانه های غلام گردشی. که خانه­ های با الگوی کرسی بلند با اختصاص73% بیشترین میزان در بافت روستا و خانه­ های تلار­ دار نیز با 24% به دلیل هزینه­ های بالای اجرا کمتر مورد استقبال روستائیان قرار گرفته است و همچنین آخرین گونه از خانه ­های روستا که به غلام گردشی معروف می­باشد با اختصاص 3% از مجموع آمارهای ارائه شده در گونه­ شناسی بناهای روستایی خاله سرا 57 مورد استفاده قرار گرفته است.